Maar liefst 2.753 kilometer vloog een piepkleine zwartkopzanger toen hij in drie dagen non-stop over de Atlantische Oceaan vloog. Daarmee heeft het nietsvermoedende vogeltje een heus vliegrecord gevestigd. Niet eerder heeft zo’n klein zangvogeltje, van slechts 14 gram, aantoonbaar een dergelijk lange afstand non stop over het water gevlogen. De opmerkelijke prestatie is vastgelegd en gepubliceerd in de laatste uitgave van wetenschappelijk tijdschrift Biology Letters.
De zwartkopzanger is een trekvogel die bekend staat om de grote afstanden die hij aflegt. De vogeltjes vertrekken ieder jaar vanuit het noorden van Canada en het Noord-Amerikaanse Vermont richting de Antillen of de noordoostkust van Zuid-Amerika, waar ze overwinteren. Hoewel met name de albatros en de meeuw bekend staan om hun trans-Atlantische vluchten, verdient de zwartkopzanger een bijzonder eervolle vermelding volgens de wetenschappers. Het zangvogeltje, dat in bosachtige gebieden leeft, vliegt namelijk een route die zijn veel grotere soortgenoten niet aandurven. Hiermee is hij onder de trekvogels een beetje een vreemde eend in de bijt. De lange vlucht over water is erg gevaarlijk; een landing op het water kan het vogeltje fataal worden. Dat weerhoudt hem echter niet van de lange en gevaarlijke reis en hiermee toont hij een ongeëvenaarde moed. Op de terugreis in de lente hebben de vogeltjes volgens de wetenschappers overigens meer geduld en kiezen ze toch voor een veiligere terugreis over land.
De ‘kleine vliegmachines’ tanken zich voor de lange vlucht vol met zoveel insecten, spinnen en fruit dat ze bijna in lichaamsgewicht verdubbelen, aldus onderzoeker Willam DeLuca van de Universiteit van Massachusetts. Hierdoor hebben ze genoeg energie om zonder tussendoor te eten of te drinken de lange reis af te leggen.
Wetenschappers hadden al langere tijd vermoedens dat de kleine zangvogeltjes tijdens hun trek aanzienlijke afstanden afleggen over de Atlantische Oceaan. Volgens Ryan Norris van de Universiteit van Guelph worden namelijk regelmatig meldingen ontvangen van schippers die vertellen dat de vogeltjes een tussenlanding maken op hun schip voor een korte pitstop. Ook uit radarbeelden bleek van een migratie vanuit het noorden van Canada richting Zuid Amerika. Aangezien de vogeltjes gemiddeld slechts 12 gram wegen, lukte het wetenschappers tot voor kort echter niet om individuele vogels uit te rusten met apparatuur om ze te kunnen volgen.
William Deluca slaagde er evenwel samen met zijn onderzoekscollega’s in om een piepklein ‘rugzakje’ van minder dan 1 gram te ontwikkelen met daarin een zogenoemde geolocatiechip. Hiermee konden ze de benodigde data verzamelen om de vermoedens te bevestigen. In totaal werden veertig vogeltjes uitgerust met zo’n rugzakje: twintig vanuit Canada en twintig vanuit Vermont. Om de individuele vogeltjes bij terugkomst in de lente uit elkaar te kunnen houden, hebben de onderzoekers ze verschillende kleuren rubberen bandjes omgedaan. Van de groep uit Vermont hebben de wetenschappers drie vogeltjes kunnen vangen en van de groep uit Canada twee. Welke kleur het bandje van het ‘winnende’ vogeltje had is niet bekend.
Voor dierenliefhebbers is de recordvlucht misschien een leuk weetje, maar voor ornithologen en wetenschappers is het veel meer dan dat. Volgens Andrew Farnsworth van The Cornell Lab of Ornithology komen de trekvogels door de klimaatverandering in een benarde positie, doordat ze zich minder snel kunnen aanpassen dan het klimaat verandert. Door de klimaatverandering wordt hen mogelijk in de nabije toekomst hun natuurlijke trekgedrag onmogelijk gemaakt, terwijl dit ze juist al vele jaren in leven houdt. Farnsworth hoopt dat de uitkomst van het onderzoek helpt het inzicht te geven dat nodig is voor het voortbestaan en behoud van de soort.
Bronnen: Mashable, Wikipedia, Science Daily, University of Massschusetts, Boston Globe ©PiepVandaag.nl Anya van Eijck
