Reptielensoorten op de Canarische Eilanden gaan fors in aantal achteruit. Dit blijkt uit de jaarlijks ge-update Rode Lijst van de Internationale Unie voor het Behoud van de Natuur (IUCN). Het ziet ernaar uit dat de dieren ten prooi vallen aan invasieve soorten die door menselijk handelen op de eilanden terecht komen.
De Gran Canaria reuzenhagedis en de Gran Canaria skink vallen in toenemende mate ten prooi aan de Californische koningsslang. Deze slang kwam vermoedelijk als huisdier uit de Verenigde Staten in Spanje terecht. Hij dook voor het eerst op in 1998, en vestigde zich razendsnel. Inmiddels wordt hij op de Canarische eilanden ook steeds vaker in de stad aangetroffen.
Ook andere Spaanse eilanden
Op de Balearen, waarvan Ibiza deel uitmaakt, gebeurde iets vergelijkbaars met de hoefijzerslang. Die kwam per ongeluk op het eiland aan als verstekeling tussen de wortels van olijfbomen uit Egypte. Sinds 2003 doet hij zich tegoed aan pityusenhagedissen, die inmiddels in aantal gehalveerd zijn.
Onderzoekers op Gran Canaria, het op twee na grootste eiland van de Canarische Eilanden, wisten al langer dat de reptielenpopulaties waren afgenomen. Wetenschappers voerden in 2021 tegelijkertijd een reptielentelling uit op Gran Canaria en andere aangrenzende eilanden die nog niet waren overspoeld door Californische koningsslangen om te zien of er een verband was met die invasie. Als resultaat ontdekten ze significante verschillen. Zo ontdekten ze dat het aantal grote hagedissen, skinken en gekko’s op Gran Canaria 90 procent lager was dan op aangrenzende eilanden.
De invloed van een invasieve soort kan enorm zijn, zoals deze studies aantonen. De controle op invasieve soorten moet sterker, vooral in gebieden met kwetsbare ecosystemen zoals eilanden, aldus de onderzoekers.
De IUCN pleit nu voor meer beschermingsmaatregelen voor de reptielensoorten. Soortgelijke maatregelen zijn eerder al effectief gebleken. De status van de reuzenhagedis op La Gomera, een ander Canarisch eiland, is bijvoorbeeld inmiddels verbeterd dankzij onder meer fok- en herintroductieprogramma’s. De La Gomera reuzenhagedis stond op de rand van uitsterven door de bedreiging van ratten, invasieve katten en overbegrazing.
Canarische leefomgeving
Parallel met de fok- en herintroductieprogramma’s, gefinancierd vanuit het European Agricultural Fund for Rural Development (EAFRD), was er ook aandacht voor het wegnemen van bedreigingen uit de leefomgeving van de hagedis. Dit betekende vooral het verlagen van de dreiging door verwilderde – en huiskatten, met sterilisatieprogramma’s en het bevorderen van chippen. Ongetwijfeld betekende het ook dat een aantal verwilderde katten werd gedood.
IUCN is ’s werelds meest gezaghebbende lijst over het risico op uitsterven van plant- en diersoorten. Op de lijst met bedreigde dieren staan ruim 163.000 soorten, waarvan er meer dan 45.000 met uitsterven worden bedreigd. De lijst is echter niet onomstreden. Zo zouden er te weinig diersoorten in kaart gebracht zijn, en zou de aandacht vooral gaan naar bekende en charismatische soorten. Ook zou de informatie soms verouderd zijn. Feit is dat deze lijst veel gebruikt wordt en trends aangeeft in de omvang van vele dierpopulaties. Als een dier wordt opgenomen op de Rode Lijst, kun je er zeker van zijn dat maatregelen noodzakelijk zijn. En dat geldt nu in ieder geval ook voor de inheemse hagedissen van de Canarische Eilanden en Balearen.
Bronnen:
©AnimalsToday.nl Meia van der Zee
