De ziekte van Weil, ook bekend onder de naam ‘melkerskoorts’ en ‘modderkoorts’, is een onder veehouders gevreesde ziekte die ernstige gevolgen kan hebben. Leptospirose is een zoönose (infectieziekte die van dier op mens kan overgaan) die over de hele wereld bij koeien voorkomt, maar sinds 2014 is er een toename van het aantal meldingen.
De laatste jaren is er een opleving van de leptospirosebacterie onder runderen waargenomen. Je hond wordt er jaarlijks tegen gevaccineerd, want het is een besmettelijke ziekte die honden kan infecteren als ze in besmet water zwemmen, of uit natuurlijke poelen drinken waar ratten en muizen voorkomen. Bij honden kan de ziekte een dodelijke afloop hebben, want hij tast de lever en nieren aan. De hond kan op zijn beurt weer het baasje besmetten.
Ziekte van Weil weer actueel
In 2020 werden 12 besmettingen van runderen gemeld bij de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD), gevolgd door 7 in 2021. In andere jaren was het aantal meldingen te verwaarlozen. Mogelijk spelen meerdere factoren een rol bij deze opleving, bijvoorbeeld door toename van het aantal ratten en muizen als gevolg van milde winters. Maar bij de recente besmettingen is de oorzaak in de meeste gevallen te herleiden naar aanvoer van buitenlandse runderen. Binnen een melkveebedrijf verspreidt de infectie zich vooral door het opsnuiven van urine bij dieren die aan een geïnfecteerde (tochtige) koe snuffelen. Daarnaast spelen met urine verontreinigde waterbakken en besmette (pinken)stieren een rol.
Behalve knaagdieren, zijn ook runderen, varkens, schapen, geiten en ratten natuurlijke gastheren voor de bacterie die ziekte van Weil veroorzaakt. Zij vormen het infectiereservoir en verspreiden levenslang de bacteriën via de urine en via hun jongen. Juist dat maakt de strijd tegen de ziekte van Weil extra noodzakelijk.
.
Intensieve veehouderij en zoönosen
In ons land leven inwoners zo dicht bij de grote stallen van de vee-industrie, dat mensen zich steeds vaker zorgen maken over infectieziekten die afkomstig kunnen zijn van dieren uit de veehouderij Ongeveer 60 procent van de nieuwe of opkomende infectieziekten die wereldwijd bij de mens voorkomen zijn van dieren afkomstig. Ook kunnen bepaalde ziektekiemen uit de veehouderij worden verspreid via de lucht en zo mensen ziek maken. Een voorbeeld hiervan is Q-koorts.
Er is weinig onderzoek gedaan naar de infectieziekterisico’s bij omwonenden van veehouderijen. In een Nederlandse studie is wel gevonden dat mensen met COPD en astma die in veehouderijgebieden wonen meer longontstekingen en verergeringen van hun ziekte lijken te hebben. In het geval van Q-koorts is er een verband aangetoond tussen geitenbedrijven en ziektegevallen van mensen in de buurt. Voor geitenbedrijven geldt nu een verplichte vaccinatie. Een lijst met zoönosen vind je hier.
.
Q-koorts: Geiten- en schapenhouderij blijven gevaar voor volksgezondheid
Staat van zoönosen
De Staat van zoönosen geeft jaarlijks een overzicht van zoönosen. Het gaat om de mate waarin meldingsplichtige zoönosen voorkomen en de ontwikkelingen daarvan op de lange termijn. Hierbij betreft het zowel het aantal ziektegevallen bij mensen als het voorkomen van deze ziekteverwekkers bij dieren.
“In gebieden met veel veeteelt komen meer zoönotische ziektegevallen voor dan in gebieden met weinig veeteelt.”
Zo luidt de conclusie van een onderzoek dat in 2018 werd uitgevoerd door G. Klous en J. van der Giessen. Een studie die tot doel had een verband te vinden tussen de dichtheid aan (intensieve) veehouderij en het voorkomen van zoönotische infectieziekten.
.
Certificeringsprogramma’s
In Nederland zijn melkveebedrijven verplicht om de status ‘leptospirosevrij’ te hebben. Echter, als bij een zoogkoeienhouder de infectie aanwezig is, kan de veehouder beslissen om geen actie te ondernemen (!). De mogelijkheid bestaat dat de infectie stopt, maar meestal zullen steeds weer nieuwe dieren besmet raken, aldus de website van de GD. Besmette dieren zijn een risico voor andere dieren op het eigen bedrijf, voor de veehouder zelf en bij verkoop naar andere bedrijven. De bacterie blijft levenslang aanwezig in de nieren van een koe en een besmet dier kan de bacterie op elk moment weer opnieuw gaan uitscheiden. Doordat leptospirose moeilijk te herkennen en te diagnosticeren is, krijgt de besmettelijke ziekte vaak de kans om behoorlijk om zich heen te grijpen. De schade uit zich met name in onvruchtbaarheid, dode en verzwakte kalfjes.
Bedreiging van mens en dier
De grootste bedreiging voor mens en dier vormen de ziekten die door de vee-industrie ontstaan. Daarmee vergeleken zou COVID weleens een peulenschil kunnen zijn. Het is hoog tijd dat burgers zich zorgen gaan maken over hun gezondheid en die van de dieren. Omdat mensen echter te weinig of onvoldoende kennis hebben over zoönosen – het gevolg van ineffectieve informatievoorziening – zijn ze zich niet bewust van de gevaren van de ziektes.
Heropleving en verspreiding van zoönose-infecties onder de bevolking is meer dan alleen theoretisch. Niet voor niets wordt Nederland het China van Europa genoemd. In het verleden hadden we in Nederland Q-koorts die 4.000 mensen betrof en 14 levens kostte. Daarnaast hadden we de gekkekoeienziekte, de varkenspest, mond-en-klauwzeer en de vogelpest. Dit toont aan dat de voortzetting van de huidige intensieve veehouderij omwille van gezondheidsredenen niet houdbaar is. Want ongelooflijke hoeveelheden ‘ruimingen’ zijn dan onvermijdelijk het gevolg. Het is tijd dat de echte oorzaak wordt aangepakt: de intensieve veehouderij met haar vele megastallen.
Bronnen:
Karen’s blog: Zoveelste ‘ruiming’ een feit, het roer moet om!
©AnimalsToday Marianne Miltenburg
