AnimalsToday berichtte in 2014 en 2017 al over de terugkeer van de zeearend – de grootste arend van Europa – in Nederland. Sinds 2006 is de zeearend terug als broedvogel in Nederland, met als eerste broedplek de Oostvaardersplassen. In 2017 waren er 10 broedplekken verdeeld over de OVP, het Lauwersmeer, het Vogeleiland (Zwarte Meer), de Ijsselmonding, de Biesbosch, de Alde Feanen, het Zuidlaardermeer, Biddinghuizen en in Tiengemeten. Een paar dagen geleden hebben een vader en moeder zeearend zich met hun jongen gevestigd bij de Slikken van de Heen, bij Sint-Philipseiland in Zeeland.
Hoewel de roofvogel vroeger veel voorkwam in Europa, was hij mede onder invloed van de mens een zeldzaamheid geworden. In de vorige eeuw werd hij bejaagd en vergiftigd omdat hij als eenden- en ganzenmoordenaar werd gezien. Leefgebieden van de zeearend krompen en versnipperden door verstedelijking en infrastructuur. Ontginningen voor landbouw en het gebruik van pesticiden resulteerden er in dat deze roofvogel, die behalve de mens geen natuurlijke vijanden kent, zo goed als verdween uit Nederland. Er werd niet meer gebroed in Nederland en vanaf 1970 werden er heel sporadisch zeearenden als wintergast in Nederland gespot. De overwinteraars in Nederland komen meestal uit Duitsland, Noorwegen en Zweden. Vooral de populatie in Duitsland is de afgelopen jaren sterk gegroeid.
Terugkeer zeearend dankzij gezonder ecosysteem in Nederland
De zeearend kan alleen overleven in een goed en gezond ecosysteem. In waterrijke gebieden waar zowel grote, stevige nestbomen te vinden zijn alsmede de rust om te nestelen en een overvloed aan voedsel. Zeearenden eten veel vis, maar ook watervogels als eenden, ganzen en meerkoeten. Daarnaast staan zoogdieren als haas, konijn en zelfs reeën nu en dan op het menu.
De terugkeer van de zeearend in Nederland, het toenemen van het aantal broedplaatsen en het aantal jongen dat geboren wordt, is een teken dat het goed gaat met de natuur in Nederland. Dit is mede dankzij het terugdringen van het gebruik van pesticiden in Nederland, strengere beschermingsmaatregelingen voor deze arend en betere wetgeving op het gebied van natuurbeheer.
Jongen geboren
In 2006 werd het eerste jong in de Oostvaardersplassen geboren. Tot 2009 was het broedpaar in de OVP het enige broedpaar in Nederland. In 2009 werd er een broedpaar in het Lauwersmeergebied gesignaleerd.
Door de groeiende populatie in vooral Duitsland neemt ook het aantal wintergasten in Nederland jaarlijks toe. Het aantal broedparen neemt daardoor ook toe en in 2010 waren er in Nederland 10 broedplekken. Het gezin dat nu is neergestreken in Zeeland breidt deze lijst uit naar 11. Sinds de geboorte van het eerste jong in 2006 zijn er in Nederland tot en met 2017 minstens 55 jongen geboren.
Zeearend minder kwetsbaar geworden
Op de recentelijk geactualiseerde Rode Lijst Vogels in Nederland wordt de status van de zeearend aangeduid als ‘gevoelig’. Dit is een bijzonder positieve ontwikkeling sinds de terugkeer van de zeearend in 2004. Daarvoor was de status van de zeearend op de Rode Lijst Vogels ‘verdwenen uit Nederland’. Dat de status nu ‘gevoelig’ is betekent dat de zeearend de stadia van ‘ernstig bedreigd’, ‘bedreigd’ en ‘kwetsbaar’ al is gepasseerd.
Advies Vogelbescherming
Vogelbescherming zet zich in voor de bescherming van Natura 2000-gebieden. In Nederland gaat het om ruim 160 gebieden. Vogelbescherming ziet gevaren voor zeearenden en andere vogels in windmolens en hoogspanningsleidingen wegens aanvaringsrisico’s. Vergifting blijft ook nog steeds een bedreiging. Positief is dat zij een verdere uitbreiding van zeearenden/ broedparen over Nederland zeker mogelijk achten, vanwege de aanwezigheid van grote, waterrijke gebieden.
Vogelbescherming geeft als advies voor het bevorderen van de uitbreiding van de populatie zeearenden in Nederland:
“Beheerders van voor zeearenden geschikte natuurgebieden kunnen zorgen voor een ruim aanbod aan geschikte nestbomen in rustige, voor publiek afgesloten delen. Natuurlijk waterpeil- en visstandbeheer zijn gunstig voor zeearenden, net als de aanwezigheid van grote aantallen watervogels, zowel in als buiten de broedtijd. Deze kunnen worden aangetrokken door de aanwezigheid van grote oppervlakten ondiep, open water met een groot aanbod aan zaden en waterplanten.”
Bronnen:
- InfoNu.nl
- Omroep Zeeland,
- Staatbosbeheer [1, 2]
- Vogelbescherming
©AnimalsToday Rianne Kingma
