Uit recentelijk onderzoek blijkt dat wilde berggorilla’s risico lopen op door toeristen meegebrachte ziektes, waaronder COVID-19.

Covid-19
Wilde berggorilla’s lopen risico op besmetting COVID-19 door selfies | Foto (jonge berggorilla’s): publiek domein

Dit onderzoek is recentelijk gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift People and Nature. Om een idee te krijgen van hoe dicht toeristen bij wilde berggorilla’s komen in de drie landen waar de bedreigde primaten leven (Oeganda, Rwanda en de Democratische Republiek Congo), analyseerde een team van wetenschappers de selfies van toeristen met de dieren. Voor dit onderzoek werd gebruik gemaakt van op sociale media geplaatste foto’s uit de periode 2013-2019. Uit de analyse van de afstand tussen toeristen en berggorilla’s bleek dat 97 procent van de mensen zich niet aan de voorzorgsmaatregelen hielden. Deze maatregelen bestonden (al voor de pandemie) uit het houden van minimaal 7 meter afstand, en in het geval van Congo ook een mondkapjesplicht. Op 86 procent van de 858 geanalyseerde foto’s bevonden de toeristen zich binnen de kritieke grens van 4 meter van de wilde dieren en 25 van de foto’s toonden zelfs fysiek contact met de berggorilla’s. De onderzoekers denken dat de populariteit van deze foto’s op sociale media andere toeristen beïnvloeden om meer risico’s te nemen en nauwer contact met de dieren op te zoeken.

 

“Wat we hebben gezien is dat de regels niet altijd worden nageleefd en dat de gemiddelde afstand tussen toeristen en gorilla’s de afgelopen zeven jaar steeds korter is geworden”, zegt Magdalena Svensson, docent aan de Oxford Brookes University en coauteur van de People and Nature-studie. De zorg is nu dat deze wilde berggorilla’s ook aan COVID-19 worden blootgesteld.

Besmetting met Corona

Er is al langer bekend dat COVID-19 van mensen op dieren overgebracht kan worden. Dit proces heet omgekeerde zoönose. Zo zijn infecties vastgesteld bij honden, katten, leeuwen, tijgers, nertsen, en ook bij gorilla’s in gevangenschap.

Voor het eerst gorilla’s besmet met het coronavirus

De gorilla’s in de Californische dierentuin zijn goed hersteld, mede dankzij betrokken dierenartsen die waar nodig ingrepen. Deze zorg blijft natuurlijk uit bij wilde populaties, terwijl uit onderzoek blijkt dat ernstig bedreigde westelijke laaglandgorilla’s – samen met verschillende andere zeldzame of bedreigde apen – bijzonder vatbaar zijn voor SARS-CoV-2, het virus dat COVID-19 veroorzaakt.

Vanwege onze genetische gelijkenis met de apen brengen mensen regelmatig verschillende ziekten op hen over, waaronder E. coli, schurft en longontsteking. Ademhalingsaandoeningen in het bijzonder vormen een groot probleem. Verschillende ziekteverwekkers die bij mensen over het algemeen slechts verkoudheidssymptomen veroorzaken, kunnen dodelijk zijn voor mensapen. Voor sommige populaties vormen dergelijke virussen zelfs de belangrijkste doodsoorzaak.

Er leven minder dan 5.000 gorilla’s in het wild. Omdat ze in hechte familiegroepen leven, zijn onderzoekers bang dat als een individu het virus oploopt, deze infectie zich snel kan verspreiden en de toch al onzekere populatie in gevaar kan brengen.

Het belang van toerisme

Momenteel is gorilla-toerisme weer actief, maar wel met een beperkte capaciteit en aangescherpte maatregelen ten opzichte van de situatie voor de pandemie. Deze vorm van toerisme is belangrijk, zowel voor de bevolking als de berggorilla’s zelf. Het zorgt namelijk voor essentiële inkomsten die zowel de beschermingsactiviteiten als de lokale economieën ondersteunen, en helpt zo om stropers op afstand te houden.

“We willen het gorilla-toerisme niet stoppen of voorkomen dat mensen deze fantastische dieren zien, maar we willen het wel zo veilig mogelijk maken voor iedereen”, zegt onderzoekster Svensson. Ze waarschuwt daarom dat de berggorilla’s aanzienlijk risico lopen op COVID-19 als de regels in de toekomst niet worden aangescherpt en gehandhaafd.

Bronnen:

Met corona besmette nertsenfokkerijen worden geruimd

©AnimalsToday.nl Meia van der Zee