Walvissen hebben steeds vaker te maken met een groeiende bedreiging: plastic vervuiling. Recente studies en reddingsacties werpen licht op de ernstige gevolgen van plastic afval voor deze zeezoogdieren, waarbij zowel grote stukken plastic als microscopische deeltjes een rol spelen.

plastic vervuiling
Ook bultrug walvissen hebben last van plastic vervuiling| Foto: publiek domein

Een reddingsactie aan de Gippsland-kust in Victoria, Australië, illustreert de directe impact van plastic vervuiling op walvissen. Een bultrug raakte verstrikt in maar liefst 800 kilo aan vistuig, waaronder touwen en boeien. Het dier werd voor het eerst opgemerkt op 23 juni 2024, maar kon pas een week later worden gered door een gespecialiseerd team. De walvis, die ernstig beperkt was in zijn bewegingsvrijheid, werd uiteindelijk bevrijd van ongeveer 185 meter touw.

Maar het probleem reikt verder dan alleen zichtbaar plastic afval. Een studie gepubliceerd in Nature Communications in november 2022 onthulde dat filterende walvissen, zoals blauwe vinvissen, dagelijks miljoenen microplastic deeltjes binnenkrijgen. Blauwe vinvissen consumeren naar schatting gemiddeld 10 miljoen stuks microplastic per dag, wat kan oplopen tot wel 43,6 miljoen stuks in zwaar vervuilde gebieden. Over een voedingsseizoen van 3-4 maanden kan dit neerkomen op de inname van meer dan een miljard plastic deeltjes.

Veertig kilo plastic in de walvissenmaag

De gevolgen van deze plastic vervuiling en consumptie zijn zorgwekkend. Grotere plastic voorwerpen kunnen leiden tot verstikking of verhongering wanneer ze de maag van walvissen vullen, waardoor ze een vals gevoel van verzadiging krijgen. In 2018 schokte het nieuws van een dode walvis met meer dan 40 kilo plastic zakken in zijn maag de wereld. Het Wereld Natuur Fonds schat dat 56 procent van alle walvis- en dolfijnsoorten plastic heeft ingeslikt.

flessen op het strand
Plastic op het strand | Foto (illustratief): publiek domein

Microplastics brengen hun eigen set problemen met zich mee. Deze minuscule deeltjes, kleiner dan 5 millimeter, bevatten vaak giftige chemicaliën die de gezondheid van walvissen op lange termijn kunnen schaden. Ze kunnen het risico op ziektes verhogen, de voedselopname verminderen en zelfs de voortplanting beïnvloeden.

plastic vervuiling
Sigarettenpeuken bevatten ook plastic | Screenshot Wdekanter op X

Naast de directe gezondheidseffecten op walvissen, heeft de plastic vervuiling ook bredere ecologische implicaties. Walvissen spelen een belangrijke rol in mariene ecosystemen en zelfs in de regulatie van het klimaat. Hun uitwerpselen voeden plankton, dat op zijn beurt enorme hoeveelheden CO2 omzet in zuurstof. Bovendien slaan walvissen CO2 op in hun lichaam, dat na hun dood naar de zeebodem zinkt en daar langdurig wordt opgeslagen.

Plastic vervuiling vereist onmiddellijke actie

De ernst van de situatie vraagt om onmiddellijke actie. Experts roepen op tot drastische vermindering van plastic productie en consumptie, verbeterd afvalbeheer en strengere regelgeving rondom het gebruik van plastic in de visserij. Op individueel niveau kunnen mensen bijdragen door het gebruik van wegwerpplastic te verminderen, deel te nemen aan strandopruimacties en te kiezen voor producten met duurzame verpakkingen.

plastic vervuiling
De Plastic Soup Surfer voert al tien jaar strijd tegen plastic vervuiling | Screenshot @Sleutelstad on X

Terwijl de strijd tegen plasticvervuiling voortduurt, blijft de toekomst van walvissen onzeker. Het lot van deze prachtige dieren ligt in onze handen. Alleen door gezamenlijke inspanning op zowel lokaal als globaal niveau kunnen we hopen het tij te keren en een toekomst veilig te stellen waarin walvissen vrij kunnen zwemmen in schone, plasticvrije oceanen.

Bronnen:

©AnimalsToday.nl Sanjay Josh