Natuurbeschermers van de Zeehondencrèche Lenie ‘t Hart, Sea Shepherd en The Black Fish roepen de Nederlandse politiek op om les te trekken uit de mislukte reddingspogingen en commotie van de afgelopen dagen rond de gestrande bultrug Johannes en te zorgen voor betere voorzorgsmaatregelen bij toekomstige strandingen. De organisaties zullen zich sterk gaan maken voor een protocol, dat zal bepalen hoe er in de toekomst beter met walvisstrandingen omgegaan kan worden en ervoor te zorgen dat alle beschikbare expertise en kennis benut zullen worden in het belang van gestrande dieren.

Bultrug Johannes
Bultrug Johannes | Foto: The Black Fish/Nico Jankowski

Reddingsacties
De drie organisaties waren de afgelopen dagen betrokken bij het opzetten van verschillende reddingspogingen die zijn tegengehouden door de noodverordening die was ingesteld door de burgemeester van Texel. Verschillende pogingen van Lenie ’t Hart om een reddingsschip met materieel vanuit Terschelling naar de locatie te krijgen, zijn door de waterpolitie tegengehouden. Het is The Black Fish uiteindelijk op zondagochtend gelukt om met een medisch team (waaronder een medewerker van de Zeehondencrèche)
naar de bultrug te varen, waar geconstateerd werd dat het dier inmiddels overleden was.

Protocol
Zeebeschermings-veteraan Lenie ’t Hart ziet graag dat het een volgende keer allemaal anders gaat. “Wat we nodig hebben is een protocol, waarin duidelijk staat vastgelegd hoe we goed gecoördineerde reddingspogingen kunnen ondernemen, met de input van alle verschillende partijen. Bij dit soort tragische gebeurtenissen moet het belang van het dier voorop staan. Een walvis zo snel mogelijk weer terug naar zee te krijgen, dat moet de prioriteit zijn. Het ministerie hoort hier naar ons inzicht ook een faciliterende rol in te spelen en te zorgen dat partijen met andere belangen zich meer op de achtergrond houden.”

Esther Ouwehand heeft in het verleden al aangedrongen op ontwikkeling van zo’n protocol, het kabinet erkende dat het ontbreken daarvan een omissie was, ook in geval van Orca Morgan, maar bracht daarin geen verandering. De Partij voor de Dieren heeft mondelinge vragen aangemeld voor a.s. dinsdag over de gebrekkige procedure, die er de oorzaak van is dat de bultrug letterlijk aan zijn lot moest worden overgelaten.

De Partij voor de Dieren wil dat er een overheidsprotocol komt voor de omgang met gestrande zeezoogdieren, dat het karkas van dode zeezoogdieren in beginsel niet uit de natuur gehaald wordt maar als voedsel dient voor andere zeefauna en dat belanghebbenden zoals Naturalis en het Dolfinarium geen actieve rol meer krijgen in de besluitvorming rond gestrande zeezoogdieren.

Samenwerking
Wat de dierenbeschermingsorganisaties ook benadrukken is het belang om in de toekomst meer onafhankelijke experts bij soortgelijke reddingspogingen te betrekken. Wietse van der Werf, directeur van The Black Fish: “De expertise over hoe om te gaan met dit soort situaties ligt niet bij het ministerie en ook niet bij het Dolfinarium. Toch staan deze beide partijen vaak centraal in de besluitvorming over wat te doen met gestrande dieren. De ervaring en kennis hierover ligt juist bij natuurbeschermingsorganisaties. Die moeten dan ook de kans krijgen deze expertise in te zetten.”

Marianne Thieme: “Het is triest en zorgelijk dat de reddingspogingen zo gefrustreerd zijn, bij gebrek aan een adequaat overheidsprotocol, terwijl er zoveel deskundigen klaar stonden om de helpende hand te bieden.”

Internationale expertise
Volgens onafhankelijke wetenschapper Laura Lauta van Aysma, die al jaren onderzoek doet naar bultruggen in het wild, met name in Hawaii, ligt de meeste expertise vooral in het buitenland: “Die kennis moeten we Nederland binnenhalen. Met name in landen als
Australië en Nieuw-Zeeland is er enorm veel ervaring over hoe om te gaan met walvisstrandingen. Daar wordt het merendeel van de dieren dan ook weer succesvol terug naar zee begeleid, iets wat we in Nederland graag ook zien.”

Betere voorbereiding
Geert Vons, directeur van Sea Shepherd Nederland: “Er moet een duidelijk protocol komen gebaseerd op deskundigheid en onpartijdigheid. Zoals het er nu voor staat is Nederland niet in staat gebleken om een gestrande walvis te redden en ook niet om deze
walvis effectief te laten inslapen. Met de stranding van orka Morgan nog vers in gedachte, nu dus echt noodzakelijk om in toekomstige gevallen goed voorbereid te zijn.”

In de afgelopen jaren heeft de Zeehondencrèche experts uit Nieuw-Zeeland en van de British Divers in Pieterburen workshops laten geven aan haar EHBZ-vrijwilligers. Deze EHBZ-ers hebben met die ervaring tenminste vijf keer grote walvisachtigen succesvol
kunnen redden.

Bronnen: Zeehondencrèche Lenie t Hart en partij voor de Dieren