Wakker Dier: Miljoenen staldieren ziek door staan in eigen poep 

Rapport ‘De kiloknaller-mestmarinade’

Uit onderzoek van Wakker Dier blijkt dat jaarlijks miljoenen kippen, varkens en koeien in de vee-industrie ziek worden, mede ten gevolge van het staan in hun eigen poep(lucht). De pijn die de verschillende ziektes veroorzaken, wordt door wetenschappers geschaard in de ergste categorie van dierenleed. Mede door deze ‘mestmarinade’ lijden jaarlijks meer dan twee miljoen varkens (15%) aan longontsteking of kreupelheid. 335 miljoen kippen (64%) krijgen pootontstekingen en vrijwel alle plofkippen hebben irritaties of ontstekingen aan ogen of luchtwegen door de bijtende ammoniaklucht. De meerderheid van de koeien hebben mede hierdoor jaarlijks pijnlijke poot- of uierontstekingen. Deze barre stal-omstandigheden leiden tot een aanzienlijk hoger antibioticagebruik en soms zelfs tot verstikkingen van dieren en mensen in de stal. Wakker Dier wil zo snel mogelijk betere stallen met frisse lucht, droog stro, meer ruimte, een goede uitloop naar buiten en goede mestafvoer met afgesloten mestopvang.

Ergste welzijnsproblemen volgens wetenschap

Wetenschappers scharen deze welzijnsproblemen onder de ergste categorie dierenleed[1]. Zo worden kreupelheid en gedragsbeperkingen door de (met mest besmeurde) gladde betonvloeren als de twee grootste welzijnsproblemen bij melkvee benoemd. Bij mestvarkens wordt long/borstvliesontsteking (pleuritis) onder de ernstigste welzijnsproblemen gerekend. Bij plofkippen krijgen de pootontstekingen vanwege het natte (bemeste) strooisel, ook de hoogste score qua dierenleed. Hoewel de problemen multifactorieel zijn, is het leven in de mest funest voor de gezondheid door de combinatie van bacteriën, vocht en het bijtende ammoniak. Andere belangrijke factoren zijn onder andere harde betonvloeren, slechte ventilatie, veel fijnstof en ruimtegebrek.

Mestvarken

Het mestvarken – van nature zindelijk – leeft in de vee-industrie in een hok met harde betonvloer die besmeurd is met mest en waar een verstikkende ammoniakdamp hangt. Tot 50% van de varkens in stallen heeft ademhalingsproblemen en circa 2 miljoen varkens (15%) lopen jaarlijks longontsteking of borstvliesontsteking op. Het slechte luchtklimaat met hoge gehaltes van het verstikkende ammoniak, speelt daarin een belangrijke negatieve rol, evenals stof. Het leidt ook tot een aanzienlijk hoger antibioticagebruik. Meer dan honderdduizend varkens zijn ook nog eens kreupel, voornamelijk doordat poepbacteriën op de harde besmeurde betonvloer de poten aantasten.

Plofkip, vaak toepasselijk ‘mestkuiken’ genoemd

Plofkippen leven met 20 per vierkante meter (<A4’tje leefruimte per kip) in een stal. De stal wordt tijdens de mestperiode niet schoon gemaakt. In de 6 weken van hun leven raakt het strooisel op de stalvloer verzadigd met een centimeter dikke vochtige mestlaag vol poepbacteriën en met hoge concentraties bijtend ammoniak. Het gevolg is dat circa 335 miljoen plofkippen (64%) jaarlijks pootontstekingen oplopen en 100 miljoen kippen (20%) brandhakken. Door de pijn die ze hierdoor hebben én door hun uitzonderlijk zware lichaam, liggen de dieren vaak en veel in hun eigen mest; de ammoniak en bacteriën in deze mest veroorzaken dan weer borstblaren. Vrijwel alle kippen (80-100%) hebben langdurig last van aangetaste longen en ogen door de penetrante ammoniakdampen. Hoewel de kip gevoeliger is voor ammoniak dan de mens, leeft zij permanent in een ammoniaklucht met 10x hogere concentraties dan voor omwonenden maximaal voor een periode van 2 weken is toegestaan. Kippen kunnen hierdoor zelfs blind worden: met name in de winter als de ventilatie wordt geminimaliseerd om stookkosten te besparen.

Melkkoe

Melkkoeien staan een groot deel van het jaar op stal (30% van de koeien inmiddels zelfs het hele jaar), op een harde betonvloer die met poep is besmeurd. In de vochtige mest tieren de bacteriën welig en raken de poten week. In combinatie met de harde vloer ontstaan barsten in de klauwen waarna de bacteriën uit de mest ontstekingen veroorzaken. Elk jaar heeft naar schatting een miljoen koeien (70%) één of meerdere pijnlijke pootontstekingen. Ongeveer 385.000 (25%) koeien krijgen jaarlijks een klinische uierontsteking, wat erg pijnlijk is en 20 tot 40 dagen aanhoudt. Voor de bestrijding van beide ziektes wordt veel antibiotica verbruikt. Deze ziekte wordt vooral verspreid via bacteriën in de mest. Het weideseizoen geeft de koeien die nog de wei in mogen, enige tijd voor herstel.

Oplossingen

Wakker Dier vindt dat elk dier recht heeft op een gezonde leefruimte waar antibiotica niet hoeft te worden gebruikt om systeemfouten te corrigeren of maskeren. Dat betekent dat ze niet worden verplicht om op een harde besmeurde betonvloer te liggen in een afgesloten krappe stal, maar bijvoorbeeld in droog en schoon stro of buiten in de frisse lucht. In de stal moet goede mestafvoer zijn naar een gesloten mestopslag en voldoende ventilatie zijn om de ammoniaklucht af te voeren. Dieren met het Beter Leven Kenmerk van de Dierenbescherming hebben aanzienlijk minder last van deze problemen, hoewel luchtwegproblemen bij varkens en voetzoolontstekingen bij kippen in de biologische landbouw (bij stofrijk stro en een vuile en natte uitloop) ook een groot probleem zijn.