Van een aantal insecten is het bekend dat de populatie al langere tijd afneemt en hierdoor in gevaar is, maar er zijn veel soorten waarover weinig bekend is. Een groep onderzoekers in Duitsland is al sinds 1980 bezig met het verzamelen van gegevens over de populaties van de minder charismatische insectensoorten. Uit deze gegevens is onlangs gebleken dat er in bepaalde gebieden een grote afname van insecten te zien is.

insecten
Waar zijn alle insecten gebleven? | Foto: Pixabay

Minder insecten op voorruit

Er zijn veel mensen die al langere tijd het gevoel hebben dat het aantal insecten sterk daalt. Dit idee komt onder andere voort uit het zichtbare verschil in het aantal insecten dat op de voorruit van auto’s achterblijft na een stuk rijden. Terwijl er vroeger heel veel beestjes op een autoruit eindigden, blijven er nu nauwelijks insecten achter. Hoewel moderne auto’s gestroomlijnder zijn waardoor ze mogelijk minder insecten zouden raken, hebben ook de minder gestroomlijnde modellen nauwelijks tot geen insecten op de voorruit. Wolfgang Wägele, directeur van het Leibniz Instituut voor Dieren Biodiversiteit in Bonn, geeft aan dat dit onderbuikgevoel altijd moeilijk te onderbouwen was omdat er weinig betrouwbare gegevens over de meeste insectensoorten bestaan.

Krefeld groep

De meeste onderzoeken naar afnemende insectenpopulaties richten zich op de meer charismatische insectensoorten, zoals de bij, monarchvlinders en vuurvliegjes. Er is duidelijk minder aandacht voor de minder charismatische soorten waartoe de meeste insecten behoren, zoals motten, zweefvliegen en kevers. De gegevens die hierover staan komen meestal niet van een gestructureerd onderzoek maar van onder andere vlinderverzamelaars of vogelspotters. Daar komt nu verandering in. Al sinds 1980 is er een groep die vooral uit amateur entomologen bestaat, de Krefeld Entomological Society. Deze groep verzamelt gegevens over de hoeveelheid en verschillende soorten insecten in verschillende reservaten in West-Europa. Ze monitoren elke plaats om de zoveel jaar.

Afname insecten

De Krefeld groep deed in 2013 een alarmerende ontdekking. Bij terugkeer naar een van de eerste reservaten waar ze de gegevens over de insecten verzamelden, bleek dat het aantal insecten sterk was afgenomen. Omdat ze in eerste instantie dachten dat het misschien om een slecht jaar ging, voerden ze het onderzoek een jaar later nogmaals uit op dezelfde plek. In het jaar erna waren de aantallen even laag: de insecten waren met 20 procent afgenomen. Hoewel het aantal insecten per jaar fluctueerde, bleek deze daling ook andere jaren en op andere plaatsen zichtbaar. Onderzoeker Dave Goulson, die meewerkt aan het onderzoek met de Krefeld groep, geeft aan dat het onbekend is hoe representatief deze data is en dat je bijna gaat hopen dat de gegevens niet representatief zijn. Feit is dat de observaties een kijkje in de status van de minder gewaardeerde insectensoorten geven.

Zweefvliegen

Uit de metingen van de Krefeld groep blijkt vooral dat het aantal zweefvliegen kleiner is geworden. Zweefvliegen zijn belangrijke bestuivers en worden vaak aangezien voor bijen. In 1989 werden er op een van de monitorplekken 17,291 zweefvliegen van 143 verschillende soorten geteld, in 2014 waren dat op dezelfde plek nog maar 2737 zweefvliegen van 104 soorten.

Meer onderzoek

De Krefeld groep gaat meer vallen zetten om beter bij te kunnen houden hoe met de insectenpopulaties gaat. Ze werken onder andere samen met onderzoekers van verschillende universiteiten, die naar mogelijke oorzaken van de gekrompen insectenpopulaties kijken. Ze zoeken naar correlaties met het weer, veranderingen in vegetatie en andere factoren. Verandering van landschap speelt zeker een rol, evenals het gebruik van kunstmest, pesticiden en lichtvervuiling, waardoor nachtinsecten in de war raken en hun paring onderbreken. Er is nog geen simpele oorzaak aan te wijzen: in gebieden waar de vegetatie juist is toegenomen is ook een afname van insectenpopulaties zichtbaar.

Gevolgen

Er zijn veel insecten verdwenen op plaatsen waar ze eens overvloedig aanwezig waren. Omdat ze nog wel op een aantal andere plekken voorkomen, staan ze niet op de lijst van bedreigde dieren. Desalniettemin zijn de resultaten van de Krefeld Groep zorgwekkend. Een afname in hun aantal heeft effect op de biodiversiteit, wat weer grote gevolgen kan hebben voor mensen. Hoewel de onderzoekers niet bang zijn dat de insecten uit zullen sterven, zijn insectenpopulaties van groot belang voor de biodiversiteit en voor mensen.

Bron:

©AnimalsToday.nl Lisa van Leeuwen