Om ongewenste mannelijke aandacht te vermijden nemen sommige vrouwelijke kikkers drastische maatregelen; ze lijken de dood te veinzen. Onderzoekers die dit gedrag bestudeerden denken dat vrouwtjes zich met het faken van hun dood verzetten tegen de strijd van mannetjes om een partner, een situatie waarin meerdere mannetjes zich aan een vrouwtje kunnen vastklampen, soms met dodelijke afloop.
De bruine, of gewone kikker (Rana temporaria) komt in grote delen van Europa voor. Het is de bekendste en ook in Nederland en België een van de algemeen voorkomende kikkersoorten. Dr. Carolin Dittrich van het Natuurhistorisch Museum van Berlijn is de hoofdauteur van de studie waarin het vrouwelijk partnervermijdingsgedrag wordt beschreven:
“Eerder werd gedacht dat vrouwtjes niet in staat waren om te kiezen of zich te verdedigen tegen deze mannelijke dwang.”
Maar het onderzoek wijst in een andere richting:
“Vrouwtjes in deze dichte broedpopulaties zijn niet passief, zoals eerder werd gedacht.”
Dittrich en co-auteur Dr. Mark-Oliver Rödel beschrijven mannelijke kikkers in een ruimte met twee vrouwtjes: een grote en een kleine vrouwelijke kikker. Het paringsgedrag werd gefilmd. De studie was in eerste instantie opgezet om de partnerkeuze van de mannelijke kikker te onderzoeken.
De resultaten, verkregen van 54 vrouwtjes die door een mannetje waren vastgegrepen, toonden aan dat 83 procent van de vrouwtjes in die situatie probeerden hun lichaam weg te draaien. Roepen om los te laten, zoals knorren en piepen, werden door 48 procent van de vastgegrepen vrouwtjes afgegeven, die ook allemaal hun lichaam draaiden. Tonische onbeweeglijkheid, het verstijven met uitgestrekte armen en benen in een houding die doet denken aan het veinzen van de dood, kwam voor bij 33 procent van alle vrouwtjes die door een mannetje werden vastgeklampt. Volgens het onderzoeksteam ging dit meestal samen met draaien en roepen. Kleinere vrouwtjes pasten deze drie tactieken vaker samen toe dan grotere, wat suggereert dat kleinere vrouwtjes succesvoller zijn in het ontsnappen aan mannetjes.
Het faken van je dood
Hoewel ongebruikelijk, bleek tonische onbeweeglijkheid, je dood veinzen, al eerder te zijn waargenomen. Dr. Carolin Dittrich:
“Ik vond een boek geschreven in 1758 door Rösel von Rosenhoff waarin dit gedrag werd beschreven, wat [daarna] nooit meer werd genoemd.”
Het team zegt dat het veinzen van de dood een stressreactie kan zijn. Omdat het vaker voorkwam bij kleinere en dus jongere vrouwtjes, zou het een gevolg kunnen zijn van meer stress door minder ervaring met voortplanting. Volgens het onderzoeksteam stelden de drie tactieken sommige vrouwtjes wel in staat om aan de vastklampende mannetjes te ontsnappen, die er alles aan doen om te paren. Het vertonen van partnerontwijkend gedrag resulteerde in de ontsnapping van 25 vrouwtjes.
Beperkingen
De onderzoekers erkennen dat bepaalde gedragingen ook andere doelen kunnen hebben. Het draaien van de vrouwtjes kan helpen om een mannetje te verjagen, maar ook een manier kan zijn om de kracht en het uithoudingsvermogen van het mannetje te testen; eigenschappen die hun overlevingskansen kunnen vergroten wanneer het mannetje rivalen kan afweren om een ‘paringsbal’ te voorkomen. Een paringsbal zijn groepen kikkers die zich in het water verzamelen om te paren en met z’n allen een vrouwtje beklimmen. Het is een risicovolle situatie voor het vrouwtje, want ze kan verdrinken wanneer meerdere mannetjes zich aan haar vastgrijpen. Dittrich over de beperkingen van het onderzoek in een gecontroleerde omgeving:
“In de echte wereld zien we vaak dat er paringsballen worden gevormd, maar ook dat vrouwtjes gemakkelijker kunnen wegduiken omdat er meer structuur en schuilplaatsen zijn.”
Dittrich merkt echter op dat het onderzoek een nieuw inzicht geeft in het gedrag van vrouwelijke kikkers, die het faken van hun dood gebruiken om ongewenste mannelijke aandacht te vermijden:
“Ik denk dat, zelfs als we deze soort ‘gewone kikker’ noemen en denken dat we hem goed kennen, er nog steeds aspecten zijn die we niet kennen en waar we misschien nog niet over nagedacht hebben.”
Bron:
- TheGuardian
- Lees ook op AnimalsToday:
.
©AnimalsToday.nl Aurora van de Loo
