Momenteel is het de paartijd voor egels in Nederland. Het diertje heeft het moeilijk dus voortplanting is belangrijk. De paring zelf duurt lang en gaat vergezeld van een hoop lawaai. Het mannetje loopt rond het vrouwtje in een poging haar voor zich te winnen. Het kan uren duren voordat het vrouwtje toegeeft (of er alsnog vandoor gaat).
Egels komen in Nederland overal voor, maar toch gaat het niet goed met ze. Ze hebben vooral last van het verkeer, maar ook de overvloedige regen en warmte in de winter speelt ze parten. Als het erg vochtig is komen ze moeilijk in slaap. Bovendien pikken ze schimmels en andere bacteriën op. Hierdoor verkeren ze vaak in slechte gezondheid en overleven de winterslaap niet. Voortplanting is voor deze diertjes dus cruciaal.
De egel is enorm nuttig
We zouden beter voor ze moeten zorgen, want de egels helpen ons enorm. Door hun dieet van slakken, oorwurmen, mieren, rupsen en ook spinnen, helpen ze veel mensen van plaagdieren af. Iedereen zou een egel in de tuin wensen. ’s Nachts gaan de diertjes erop uit om lekkere hapjes te zoeken. Als ze iets gevonden hebben, snuiven en smakken ze erop los. Egels eten zeker niet netjes en in stilte.
Ook de paring gaat gepaard met een hoop lawaai (er worden zelfs meldingen gedaan bij de politie omdat mensen denken dat iemand in nood is of juist in de tuin ligt te vrijen!). Mannetjes gaan op zoek naar vrouwtjes in andere territoria, en leggen zo enorme afstanden af. Zodra ze een vrouwtje gevonden hebben, is het nog lang niet zeker dat zij van paring en voortplanting gediend is. Het mannetje loopt soms urenlang om het vrouwtje heen om haar te benaderen. Soms lukt het, maar vaak loopt het vrouwtje weg en moet het mannetje op zoek naar een ander ‘slachtoffer’.
De mierenegel is geen egel
Even een stapje buiten de deur naar de mierenegel in Australië en Papua Nieuw Guinea. Eigenlijk zijn dit geen egels, ze zijn nauwer verwant aan het vogelbekdier. Samen zijn ze de enige zoogdieren die eieren leggen! Toch lijken ze ook op elkaar, in uiterlijk en in hun rituelen van voortplanting.
Wanneer het paarseizoen aanbreekt, waggelt een groep volwassen mannetjes achter één vrouwtje aan, waarbij de jongste en minst ervaren mierenegel de groep afsluit. Soms zijn er meer dan tien mannetjes aan boord van deze ‘liefdestrein’ of polonaise. De rit duurt dagenlang, tot het vrouwtje het eindstation aangeeft door zich op de grond uit te strekken. De mannetjes graven een geul in de aarde om haar heen en proberen elkaar uit de ring te sumoworstelen. De winnaar mag als eerst met het vrouwtje paren. De zwangerschap duurt dan weer vrij kort: na een week of drie legt het vrouwtje een ei in haar buidel. Na nog eens tien dagen, komt het jonge mierenegeltje ter wereld.
Voortplanting van de Nederlandse egel
De Nederlandse egel doet er iets langer over. Na de bevruchting duurt het zo’n dertig tot veertig dagen tot het nestje geboren wordt. En dan gaat het niet om een ei, maar om drie tot zes jongkies. Ze worden geboren op een bedje van blaadjes en mossen, en zijn volstrekt hulpeloos. Blind, doof en vrijwel kaal moeten ze zien te overleven met hulp van hun moeder. Dat duurt ongeveer zes weken, daarna zijn de egeltjes zelfstandig en gaan hun eigen weg.
Zoals gezegd gaat het niet goed met de egels in Nederland en voortplanting is dus cruciaal. Juist nu in het paarseizoen zijn ze kwetsbaar. Ze zijn veel onderweg op zoek naar een partner. Vervolgens komen tussen eind juli en oktober de jonkies ter wereld die zorg behoeven en zelf erg kwetsbaar zijn. Daarna moeten de egels veel eten en vet opdoen voor de komende winterslaap, waar ze een droge en warme plek voor moeten vinden.
Help de egel!
Om de egels te helpen zijn er een paar dingen die je kunt doen:
- Maak rommel: een rustig plekje in de tuin waar een egel in winterslaap kan gaan.
- Geef voedsel: zet wat katten- of hondenvoer en water (geen melk!) in de tuin.
- Baan de weg: hoe de heg open of maak een opening in de schutting zodat de egel door verschillende tuinen kan lopen.
- Verschaf een woning: je kunt kant-en-klare huisjes kopen, maar google ook eens op manieren om zelf een huisje voor de egel te maken. Niet duur en leuk om te doen.
- Gebruik geen (slakken)gif, ook biologisch slakkengif is dodelijk voor egels!
Bronnen:
- Zoogdiervereniging
- De egelbescherming
- National Geographic
- Naturalis Natuurwijzer
- Vroege Vogels / You Tube
- Lees ook op AnimalsToday.nl:
Karen’s blog: Red egels, verbied bladblazers na ingang vorstperiode
©AnimalsToday.nl Laura Lancée
