Als je de berichtgeving rondom de vogelgriep in Nederland leest, zou je bijna denken dat het allemaal de schuld is van trekvogels. Maar het bewijs neemt toe dat intensieve veehouderijen potentiële voedingsbodems zijn voor nieuwe, dodelijke virussen. Hoe meer dieren in eenzelfde ruimte, hoe hoger de infectiedruk. Tenminste acht soorten vogelgriep die ook dodelijk zijn voor mensen circuleren wereldwijd rond de pluimveehouderijen, die een geheel verziekte industrie zijn geworden.
De virussen worden onderverdeeld in twee categorieën: hoog pathogeen en laag pathogeen. Laag pathogene vogelgriep veroorzaakt geen tot weinig ziekte bij vogels, hoog pathogene varianten leiden tot ziekte en sterfte. Hoog pathogene vogelgriepvirussen komen voort uit laag pathogene door mutaties in het genetisch materiaal van het virus, en vinden bijna altijd plaats onder besmet pluimvee in de vee-industrie. De intensieve pluimveehouderij is de belangrijkste bron van hoog pathogene vogelgriepvirussen.
.
Verspreiding
Het ziet er triest en beangstigend uit. Een zwaan die met zijn nek zwaait, of een gans die op een vreemde manier rondjes zwemt: het zijn de bekende verschijnselen van de hoog pathogene vogelgriep, de dodelijk ziekte onder vogels. Oorspronkelijk kwam het vogelgriepvirus alleen voor bij ganzen, eenden en zwanen, in een variant die hen niet of nauwelijks ziek maakt.
.
.
Het doorgeven van besmettingen vindt in de natuur hoogstwaarschijnlijk in open water plaats via uitwerpselen. Omdat wilde watervogels al millennia met vogelgriep te kampen hebben, worden zij er normaliter nauwelijks ziek van. De dodelijke versies die ook wilde vogels laat creperen, komen uit de pluimvee-industrie, waar kippen zo dicht op elkaar zitten dat het virus zich daar gemakkelijk kan verspreiden. Bij de enorme aantallen dieren in de pluimvee-industrie wordt het virus binnen no time miljarden keren vermeerderd.
De ‘ruimingen’
- Op 24 augustus constateerde de NVWA hoog pathogene vogelgriep bij eenden en zwanen op een houderij van siervogels in Heeten. Alle 1400 dieren van 39 verschillende soorten worden gedood.
- Op 26 oktober blijkt een pluimveebedrijf in Zeewolde besmet te zijn met een zeer besmettelijke variant van de vogelgriep (H5-variant). 36.000 dieren worden gedood.
- Op 28 oktober wordt een pluimveebedrijf in Barneveld preventief geruimd omdat na onderzoek is gebleken dat een bezoeker in de stal in Zeewolde is geweest. Volgens het ministerie is het niet volledig uit te sluiten dat de bezoeker het vogelgriepvirus heeft overgebracht. Het bedrijf met 9500 kippen wordt gezien als risicovol; de dieren worden uit voorzorg gedood.
- Op 30 oktober wordt vogelgriep vastgesteld op een bedrijf met 107.000 vleeskuikens in Grootschermer en alle dieren worden afgemaakt.
- Op 1 november worden 4100 kuikens van een vleeskippenstal in Otterlo preventief gedood nadat er ‘risicovol contact’ was geweest met het bedrijf in Grootschermer.
- Op 1 november blijkt een leghennenbedrijf in Assendelft besmet met een waarschijnlijk hoog pathogene variant van de vogelgriep; 140 leghennen en 50 loopeenden worden afgemaakt.
- Op woensdag 3 november wordt bij een particuliere eigenaar in het Friese Parrega vogelgriep vastgesteld. 200 vogels worden afgemaakt. Ook op 3 november wordt bij een bedrijf met vleeseenden in (wederom) Zeewolde vogelgriep (H5) vastgesteld. Het gaat waarschijnlijk om een hoog pathogene variant van de vogelgriep en 10.000 dieren worden geruimd.
- Op maandag 8 november worden 48.000 legkippen in het Groningse Lutjegast afgemaakt vanwege vogelgriep. Waarschijnlijk gaat het ook hier om de hoog pathogene variant.
.
Besmettingskans vogelgriep klein, toch 9500 leghennen gedood
Economische afwegingen hebben voorrang
Tegen de bestaande varianten van vogelgriep zijn vaccins op de markt. China bijvoorbeeld, gebruikt ze succesvol om uitbraken te voorkomen, maar de EU wil niet dat pluimvee preventief wordt gevaccineerd, omdat het de export van kippenvlees bemoeilijkt. Op 18 december 2020 zei minister Schouten hierover:
“De gevolgen voor de export zijn ingrijpend en het zal enige tijd duren voordat de exportmarkten weer open zijn. Wij willen de exportbelemmeringen zo minimaal mogelijk te houden.”
Extreem gevaarlijk
Vorige week besmette vogelgriep type H5N6 48 mensen in China. De meeste gevallen werden in verband gebracht met mensen die werkten met gekweekte vogels. In de afgelopen weken is er een piek geweest, waarbij meer dan de helft van alle geïnfecteerde mensen is overleden, wat suggereert dat H5N6 sneller wordt, muteert en extreem gevaarlijk is. Rob Wallace, een Amerikaanse viroloog die stelt dat de nieuwe griepstammen zich aanpassen aan de industriële pluimveeproductie:
“Migrerende watervogels de schuld geven is duidelijk niet langer een houdbare positie. De infiltratie van influenza in industrieel vee en pluimvee is zo compleet dat deze boerderijen nu fungeren als hun eigen reservoirs van ziekten. Ze zijn hun eigen bron.”
En dat geldt niet alleen voor pluimvee, aldus Wallace:
“Met meer dan 20 miljard kippen en bijna 700 miljoen varkens die tegelijkertijd worden gehouden, is de kans groot dat nieuwe griepstammen en varianten opduiken en overslaan op mensen.”
Sam Sheppard, bioloog aan de Universiteit van Bath:
“Overmatig gebruik van antibiotica, overbevolking en de genetische overeenkomst tussen dieren bieden ideale omstandigheden voor veel bacteriën, virussen en andere ziekteverwekkers om te fuseren, muteren, verspreiden en vervolgens in mensen te springen. Het gaat niet alleen om pluimvee en varkens. De opkomst van luchtwegaandoeningen zoals MERS bij kamelen, coronavirussen in nertsenfokkerijen en BSE bij runderen suggereert dat het intensieve fokken van welk dier dan ook het risico op infectie verhoogt.”
107.000 vleeskuikens afgemaakt om vogelgriep in Grootschermer
Verziekte industrie
Arts en historicus Michael Greger legt het ontstaan van gevaarlijke hoog pathogene varianten uit en vreest voor een nieuwe pandemie:
“Vogelgriep is een virus dat we zelf hebben uitgebroed met de intensivering van de veehouderij. We zien een ongekende explosie van uitbraken van nieuwe vogelgriepvirussen. De meeste virussen die in wilde vogels circuleren, zijn niet gevaarlijk en veroorzaken slechts milde effecten. Maar van tijd tot tijd komen ze in het pluimveesysteem, waar ze evolutionaire veranderingen ondergaan, meestal gekoppeld aan de omstandigheden waarin de dieren worden gehouden. We hebben gezien dat laag pathogene virussen pathogeniciteit krijgen op boerderijen. Dit kan een vicieuze cirkel veroorzaken waarin een virus muteert op een boerderij en vervolgens terugvloeit naar de wilde vogelpopulatie, waar het zich verder kan verspreiden via trekroutes. De vogelgriep is een verschrikkelijke ziekte voor pluimvee en wilde vogels en brengt enorm lijden met zich mee. Lijden dat voorkomen kan worden. De wilde vogels zijn niet de daders maar de slachtoffers, als het om vogelgriep gaat.”
Bronnen:
- The Guardian
- Animal Rights
- Lees ook:
.
©AnimalsToday.nl Marianne Miltenburg
