Vogelbekdieren zijn voor mensen misschien wel het meest verwarrende dier op aarde. De platypus komt alleen voor in Oost-Australië en Tasmanië en is een zoogdier dat eieren legt, met de snavel van een vogel, een staart als een bever, de vacht van een mol en de zwemvliezen van een eend. Het vogelbekdier fascineert iedereen, maar dreigt uit te sterven door klimaatverandering.
De wereld stond bol van de coronacrisis toen onderzoekers van de University of New South Wales en de University of Melbourne in de luwte met de uitkomsten kwamen van een verontrustend onderzoek naar het vogelbekdier. Door de steeds extremer wordende droogte en bosbranden in Australië wordt gevreesd dat over 50 jaar nog maar de helft van de vogelbekdieren over is. De soort staat nu al te boek als ‘gevoelig’ op de Rode Lijst van IUCN, maar de vrees is dat het over vijf decennia een bedreigde diersoort is, of erger.
Vogelbekdier ‘endemische soort’
Vogelbekdieren leven alleen in Oost-Australië en Tasmanië, wat inhoudt dat lokale invloeden bepalen of de soort overleeft of uitsterft. Het is een ‘endemische soort’; er zijn elders op de wereld geen reserve vogelbekdieren, dus als er iets misgaat is het voortbestaan van de hele soort in het geding. Het vogelbekdier kwam tot in de 19e eeuw ook nog voor in Zuid-Australië, maar is daar inmiddels uitgestorven.
Het vogelbekdier blijft verbazen, want het is een zoogdier maar legt toch eieren. De platypus is een cloacadier, net als de resterende vier soorten miereneters. De cloaca is de lichaamsuitgang bij vogels om eieren te leggen. En verder is het vogelbekdier een van de weinige giftige zoogdieren. Het mannetje heeft aan de enkels van de achterpoten een holle, hoornige ‘angel’ van een centimeter, die verbonden is met een gifklier. Ze gebruiken deze angel vooral tijdens gevechten in de paartijd. Bij vrouwelijke dieren is de angel kleiner.
De snavel van het vogelbekdier lijkt op die van een eend, maar dan een heel stuk groter. Hij is echter niet hard, maar flexibel en overtrokken met een gevoelige huid. De snavel dient als tastorgaan om onder water voedsel te zoeken. De platypus leeft in permanente, ondiepe zoetwaterbekkens als rivieren, stromen, kreken en meren, variërend van warmere kustrivieren tot koude bergbeken op 1500 meter hoogte.
De eerste grote bedreiging van het vogelbekdier was toen de mens ten tonele verscheen. Sindsdien is al de helft van de populatie verdwenen. Het veranderende klimaat lijkt de rest te gaan doen, waarbij het de hoop is dat de verschillende rampscenario’s niet gaan opstapelen, want dan rijst de vraag of het vogelbekdier deze eeuw nog wel haalt.
Bronnen:
©AnimalsToday.nl BvR
