Er zijn verschillende soorten lijmvallen in Nederland, maar een ding hebben ze gemeen. Ze veroorzaken allemaal onnodig dierenleed. Vleermuizen, vogels, nuttige insecten en zelfs huisdieren die vastzitten op een lijmval, wacht een langzame en stressvolle dood indien ze niet tijdig geholpen worden. Onwetendheid is meestal de oorzaak hiervan.

lijmvallen
Vleermuizen en andere dieren onbedoeld slachtoffer van lijmvallen | Foto: Pixabay

Om muizen en ratten te bestrijden wordt nog altijd gebruik gemaakt van een zogenaamde lijmplank. Dit is een plank of een stuk karton ingesmeerd met een kleverige lijm waaraan deze dieren levend vastplakken. Andere dieren kunnen hier ook op terechtkomen. Dit kunnen dan bijvoorbeeld vogels, reptielen, vleermuizen en egels zijn. De medewerkers van de dierenambulances komen de lijmplanken regelmatig tegen en moeten zelfs grotere dieren zoals huiskatten van de lijmplanken bevrijden.

Voor bestrijding van insecten in huizen en stallen wordt vaak gebruik gemaakt van de vliegenplakstrip, een lijmstrook die opgerold in een koker zit en met behulp van een punaise kan worden opgehangen. Ook is er de zogenaamde lijmband, een brede band met lijm die om de stam van een boom heen wordt gewikkeld. Vleermuizen en vogels, die waarschijnlijk aangetrokken worden door de insecten, weten niet dat de insecten vastzitten in een lijmlaag. Na contact met de lijm komen ze zelf ook vast te zitten. Zo raakte een kerkuil in Wijdenes (Noord-Holland) verstrikt in een vliegenplakstrip. Met pindakaas en olie kon het dier bevrijd worden van de kleverige substantie.

En een bonte specht in Assen (Drenthe) kwam vast te zitten op een lijmband. Het dier kon gelukkig tijdig worden losgemaakt door de man die de band had opgehangen. De man geeft aan het gebruik van lijmbanden te hebben afgezworen.

De lijmband werd ook gebruikt om de eikenprocessierups te stoppen, vaak door particulieren. Naast de onbedoelde bijvangst, kleeft er nog een flink ander nadeel aan het gebruik van een lijmband voor de bestrijding van de eikenprocessierups. De band veroorzaakt stress bij de rupsen waardoor ze massaal hun brandharen afschieten. En die brandharen veroorzaken nou juist de klachten bij mensen en dieren.

Gebruik van lijmvallen is verboden

Lijmvallen en onderdelen om bijvoorbeeld zelfstandig lijmplanken te maken, zijn (online) verkrijgbaar. Maar officieel is het gebruik van lijmplanken voor het vangen van muizen en ratten in Nederland verboden. Verder is het gebruik van lijmbanden, lijmstrips en andere vangmiddelen met lijm, op grond van de Wet natuurbescherming, buitenhuis verboden. Lijmvallen veroorzaken ernstig dierenleed. Dieren die vastgeplakt zitten op een lijmplank kunnen er zelfstandig niet meer van loskomen en sterven, soms pas na meerdere dagen, door onder andere uitdroging of verhongering. De vallen mogen pas worden ingezet als alle andere maatregelen niet hebben geholpen. Hiervoor dient men eerst provinciale ontheffing aan te vragen. De NVWA (Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit) is verantwoordelijk voor het toezicht.

Maatregelen zonder dierenleed

Om overlast van muizen, ratten en andere plaagdieren te voorkomen kan men beter preventieve maatrelen nemen, zoals het goed opruimen en opbergen van voedsel en het blokkeren van ingangen. In overleg met een professioneel, gecertificeerd bedrijf kunnen ook nog andere diervriendelijke methodes worden ingezet ter preventie of bestrijding van overlast.

Bij insectenoverlast kan het stimuleren van natuurlijke vijanden helpen. Zo wordt al enkele jaren in Westerveld (Drenthe) onderzoek gedaan naar het stimuleren van de natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups (thaumetopoea processionea). Denk bijvoorbeeld aan insectenetende vogels en vleermuizen. Zo slaat de koolmees (parus major) de eikenprocessierups een paar keer tegen de boom waardoor de rups zijn brandharen afschiet. Hierna kan de mees hem opeten. En de gewone dwergvleermuis (pipistrellus pipistrellus) eet per nacht gemiddeld zo’n duizend insecten waaronder ook de vlinders die de eitjes leggen. Maar ook met de hulp van insecten kan de rups worden bestreden. De suipwespen (ichneumonidae) en de sluipvliegen (tachinidae) eten de processierups of vlinder niet op, maar leggen eitjes op de processierups. De larven die later uitkomen eten vervolgens de rups op. De omgeving werd afgelopen jaren aantrekkelijk gemaakt voor deze dieren wat dit jaar resulteerde in maximaal 75 procent minder eikenprocessierupsnesten en minder overlast.

Indien gebruik wordt gemaakt van een vliegenplakstrip dan kan het plaatsen van volièregaas om de strip heen ervoor zorgen dat de vogels en vleermuizen niet meer bij de lijmstrook kunnen komen. Hierdoor wordt bijvangst voorkomen.

Meer informatie

Vaak staan de wettelijke regels over het gebruik van lijmvallen alsook het risico op bijvangst niet duidelijk aangegeven bij het product zelf. Hierdoor worden ze nog door zowel bedrijven als particulieren aangeschaft en gebruikt. Lijmvallen zorgen op deze wijze voor veel dierenleed en achteraf heeft de koper vaak spijt. Het gebruik van deze vallen zal in de toekomst waarschijnlijk nog gaan toenemen omdat het gebruik van gifstoffen, zowel tegen knaagdieren als insecten, alleen nog maar onder strikte voorwaarden is toegestaan. Toekomstig onnodig dierenleed zou kunnen worden verminderd door onder andere duidelijke informatie te verschaffen over de preventie, de te volgen wettelijke voorschriften en de nadelen bij gebruik van een lijmval.

De Zoogdiervereniging roept de producenten en aanbieders van lijmvallen op tot het geven van meer voorlichting aan kopers met betrekking tot de risico’s en manieren om bijvangsten te verkleinen. De Dierenbescherming vraagt bedrijven en particulieren om onmiddellijk te stoppen met het gebruik van lijmplanken bij muizen en rattenoverlast. De mening van de Dierenbescherming is dat bestrijding gericht moet zijn op preventie in plaats van doding. In een factsheet geven ze hier meer informatie over.

Bronnen:

©AnimalsToday.nl Aurora van de Loo