Wetenschappers waarschuwen dat vervuiling door moderne farmaceutische en illegale drugs een groeiende bedreiging vormt voor de natuur. Drugsafval beïnvloedt het gedrag van dieren die de stoffen onbedoeld binnen krijgen.
Blootstelling aan drugs veroorzaakt veranderingen in het gedrag en de anatomie van sommige dieren. Vrouwelijke spreeuwen die via het rioolwater Prozac binnenkrijgen, worden minder aantrekkelijk voor potentiële partners. Mannelijke spreeuwen vertonen agressiever gedrag en zingen minder om partners aan te trekken dan ongedoseerde soortgenoten.
Geslachtsverandering door anticonceptiepillen
De anticonceptiepil heeft bij sommige vispopulaties geleid tot geslachtsverandering, waarbij mannelijke vissen vrouwelijke organen ontwikkelen. Dit heeft op lokaal niveau gezorgd voor het uitsterven van hele vissenpopulaties. Wetenschappers stellen dat moderne farmaceutische afvalstoffen aanzienlijke gevolgen hebben voor dieren die ermee in aanraking komen. Ze waarschuwen dat deze lozingen in het ecosysteem uiteindelijk ook onbedoelde gevolgen voor mensen kan hebben.
Michael Bertram, assistent-professor aan de Zweedse Landbouwuniversiteit, stelt dat het probleem van drugsafval de afgelopen decennia steeds zichtbaarder is geworden. Het is een kwestie van biodiversiteit die wereldwijd meer aandacht verdient. Hij zegt:
“Actieve farmaceutische ingrediënten worden overal ter wereld in waterwegen aangetroffen, ook in organismen die wij eten. Chemicaliën komen op allerlei manieren in het milieu. Het incorrect verwerken van afvalstoffen tijdens de productie is één manier. Een andere is via gebruik. Wanneer een mens een pil neemt, wordt niet alle medicatie afgebroken in ons lichaam. Via onze ontlasting komen de restanten rechtstreeks in het milieu terecht.”
Volgens Bertram komen medicijnen zoals cafeïne, angstremmers, antidepressiva en antipsychotica, evenals illegale drugs zoals cocaïne en methamfetamine, allemaal in ecosystemen terecht.
Menselijk drugsafval bedreigt het milieu
Een opvallend voorbeeld is diclofenac, een ontstekingsremmer die routinematig aan vee in Zuid-Azië werd gegeven. Dit leidde tot een toename van hondsdolheid in honden die van de karkassen van deze runderen aten. De stof zorgde zelfs voor een afname van de gierenpopulatie in India met ruim 97 procent tussen 1997 en 2007. Een ander voorbeeld is de dikkop-elrits, een kleine exotische vis die ook in Nederlandse vijvers en duinwater voorkomt. Zij zijn permanent angstig zijn na blootstelling aan cafeïne en antibiotica, die invloed hebben op microben en de weerstand van de vissen verminderen.
De eigenschappen die medicijnen effectief maken voor mensen en dieren zorgen ook voor de milieuverontreinigende effecten. Medicijnen zijn immers specifiek ontworpen om biologische effecten te hebben bij lage doses. Een recente studie, die 61 verschillende medicijnen in rivieren in 1.052 locaties wereldwijd mat, toonde aan dat in 43,5 procent van de locaties tenminste één medicijn in te hoge waarden voorkwam.
Drugsafval en medicijnen
De onderzoekers stellen dat aanpassing de levenscyclus van geneesmiddelenproductie de impact op ecosystemen kan beperken. Het is dan wel nodig om apothekers, artsen, verpleegkundigen en dierenartsen te trainen op deze effecten. Het ontwerpen van beter afbreekbare medicijnen kan ook bijdragen aan het verminderen van drugsafval. Evenals verbetering van de verwerking van afvalwater, zodat vervuiling van het milieu wordt voorkomen. De onderzoekers, onder wie Gorka Orive, professor aan de Universiteit van Baskenland:
“Het is van vitaal belang dat de toegang van patiënten tot medicijnen behouden blijft. We dringen er bij medicijnontwerpers en -producenten, wetenschappers en beleidsmakers op aan om de groeiende milieuschade te erkennen en de hoogste prioriteit te geven aan het ontwerpen van groenere medicijnen. Want medicijnen moeten niet alleen effectief en veilig zijn, maar ook zo min mogelijk risico’s met zich meebrengen voor natuur en gezondheid.”
Bron:
©AnimalsToday.nl Sanjay Ghosh
