De olifant, het grootste zoogdier dat op land leeft, heeft een aantal verrassende verwanten. Niet alleen de welbekende mammoet, zelfs knaagdieren zijn verre familie van de olifant.
Zo’n 66 miljoen jaar geleden maakte een asteroïde een einde aan de dominantie van de dinosaurussen. Dit gaf een kleine groep herbivoren (Panungulaten) een enorme evolutionaire kans. De dieren verspreidden zich over de hele wereld en ontwikkelden zich tot een aantal van de meest bekende zoogdieren die ooit op de aarde leefden. De bekendste van deze groep is de olifant, maar het zal je verbazen aan wat voor andere dieren dit grote zoogdier verwant is.
Verrassende familie van de olifant
De pezosiren
De pezosiren stierf 40 miljoen jaar geleden uit en deelde een verre voorouder met de olifanten. Het dier leek echter veel meer op zeekoeien. Maar gevonden fossielen wijzen erop dat dit dier niet zo geschikt was voor het waterleven als zeekoeien. In Jamaica is een pezosiren-mannetje opgegraven. Het lijkt er daarom op dat de dieren evolueerden in Afrika door over de Atlantische Oceaan te drijven op grote vlotten met vegetatie. De reis was toen korter, omdat de oude Atlantische Oceaan veel smaller was dan nu.
De lamantijn
Een volgend verrassend verwant leeft nog, maar is wel een bedreigde soort. De lamantijn is te vinden aan beide zijden van de Atlantische Oceaan. Een soort leeft in West-Afrika, een ander in de Amazone en de derde in rivieren en kustlijnen in Florida. Net zoals andere zeekoeien is de lamantijn ook geëvolueerd uit varkensachtige dieren die van land in zee zijn getrokken. Maar ook de lamantijn deelt een gemeenschappelijke voorouder met de olifant, eentje van ongeveer 60 miljoen jaar geleden.
De doejong
Deze zeekoeien leven in tropische wateren, van de Rode Zee tot de kustlijnen van Australië en Nieuw-Guinea. De laatste gemeenschappelijke voorouder van de olifanten was net als bij de lamantijn 60 miljoen jaar geleden. Volgens de IUCN Red List zijn de dieren nu kwetsbaar.
Doejongs kunnen tot 3 meter lang worden en 70 jaar oud worden. Sommige historici geloven dat doejongs de inspiratie zijn van de mythe over zeemeerminnen en meermannen.
De Stellerzeekoe
De Stellerzeekoe leefde in de Beringzee tot de 18e eeuw, toen ze uitstierven. Minder dan dertig jaar na hun ontdekking waren ze al uitgestorven dankzij Europeanen die op ze jaagden. De dieren waren erg groot – zo’n 7 tot 9 meter – waardoor ze aantrekkelijk waren voor hun vlees. Daarnaast leefden de dieren dicht op de oppervlakte. Dit maakte ze een makkelijk doelwit voor jagers.
De wolharige mammoet
Dit dier is misschien wel het bekendste uitgestorven zoogdier. Zo’n 4000 jaar geleden stierven de laatste mammoeten in Alaska en Siberië door mensen. Ze behoorden tot de Elephantidae familie en waren zelf dus ook olifanten. Hun laatste gemeenschappelijke voorouder met de moderne olifant leefde ongeveer 6 miljoen jaar geleden.
De Columbiaanse mammoet
De Columbiaanse mammoet trok naar het Santa Rosa eiland voor de kust van Californië tijdens de IJstijd. Toen de ijskappen smolten en de zeespiegel steeg, strandden de dieren. Deze mammoet was minder dan een tiende van de massa van de ‘normale’ mammoet. Volgens wetenschappers komt dit omdat door de beperkte ruimte de voorkeur ging naar kleine individuen.
De hyrax
Je zou misschien niet verwachten dat deze kleine, harige zoogdieren verwant zijn aan de olifant, maar toch hebben ze een gemeenschappelijke voorouder van 60 miljoen jaar geleden. Je ziet het terug in bepaalde gebitskenmerken en de skeletten. Hyraxen komen oorspronkelijk uit Afrika en Zuidwest-Azië. Opvallend is dat deze dieren in de ochtend gaan zonnebaden.
Bron:
©AnimalsToday.nl Sophie Jongma
