Uit onderzoek blijkt dat grutto’s in Nederland DDT in hun lichaam hebben. Het verkennend onderzoek werd uitgevoerd om een verklaring te vinden voor de geringe gruttopopulatie. Het landbouwgif DDT is in Nederland al bijna vijftig jaar verboden, maar blijft hardnekkig in de grond aanwezig.

DDT
Verboden pesticide DDT aangetroffen in grutto’s | Foto: Bas van Oorschot/flickr

DDT

Het Louis Bolk Instituut en CLM Onderzoek en Advies voerden een verkennend onderzoek uit in het kader van Project Winst & Weidevogels. Veertien dode grutto’s werden geanalyseerd op de aanwezigheid van 727 pesticiden. De monsters zijn genomen uit elf niet-uitgekomen eieren, één dood kuiken en twee dode volwassen grutto’s. In alle dieren is DDT (dichloordifenyltrichloorethaan) aangetroffen. In één vogel werd ook het pesticide DEET aangetroffen, maar de andere 725 pesticiden werden niet gevonden bij deze dieren.

De concentraties van het gif waren gemiddeld het hoogst bij de eieren. Omdat deze laag waren bij volwassen grutto’s, verwachten de onderzoekers geen acute en chronische effecten voor deze groep. DDT zorgt bij vogels voor een dunnere eierschaal, waardoor eieren sneller breken en het broedsel sterft. De concentratie waarbij dit gebeurt verschilt per vogelsoort. Voor de grutto is dit onbekend, maar voor een bruine pelikaan is dat bijvoorbeeld 0,5 mg/kg. De gemeten hoeveelheid DDT bij grutto-eieren was gemiddeld 0,625 mg/kg. Als de ondergrens voor schadelijkheid voor grutto’s vergelijkbaar is, zou dit het reproductievermogen van de soort negatief beïnvloeden.

Intensieve landbouw

85 procent van de Europese gruttopopulatie broedt in het Nederlandse weidegebied. De grote oorzaak van de afname van de populatie is de intensivering van de landbouw. Hierdoor worden de dieren blootgesteld aan schadelijke chemische stoffen zoals pesticiden. Zo ook aan dit middel, dat al sinds 1973 verboden is in Nederland, maar nog steeds in de grond zit. De dieren krijgen het binnen wanneer ze wormen pikken of via larven. Onderzoekers verwachten namelijk dat het verboden gif ook in het voedsel is doorgedrongen.

In westelijk Afrika, het overwinteringsgebied van de grutto, is DDT nog wel toegestaan voor het bestrijden van de malariamug. Het is niet bekend of restanten van het pesticide ook in de grond van overwinteringsgebieden in Zuid-Europa en West-Afrika zitten. Vervolgonderzoek met meer monsters moet antwoord geven op de vraag wat de precieze invloed van DDT op het reproductievermogen van de grutto is.

Bronnen:

© AnimalsToday.nl Sophie Jongma