Vaderdieren in de vee-industrie: illegale praktijken en dierenleed 

Deze Vaderdag staat Wakker Dier stil bij vaderdieren, want aan het lot van 1,3 miljoen vaders in de vee-industrie wordt te weinig aandacht besteed. Ondanks aandringen van welzijnsonderzoekers is er haast geen gedegen onderzoek gedaan naar het welzijn van vaderdieren. Op basis van literatuurstudie en gesprekken met wetenschappers heeft Wakker Dier daarom in kaart gebracht om hoeveel dieren het gaat, en hoe zij worden gehouden.

Het rapport ‘Vaderdieren in de vee-industrie’ schetst een ontluisterend beeld van vaders van de welbekende ‘plofkippen’, van varkensvaderdieren, leghenvaderdieren en de vaders van onze melkkoeien en vleeskalveren. Vaderdieren in de vee-industrie lijden onder grote welzijnsmisstanden en zijn het slachtoffer van illegale praktijken. Onderzoek van Wakker Dier heeft voor het eerst overzichtelijk in kaart gebracht hoe ruim een miljoen vaders van varkens, kippen en koeien dagelijks hun leven slijten. Het resultaat is een lange lijst met veel dierenleed: van onverdoofd teenkootjes afknippen en permanente honger (hanen) tot nooit buiten komen (fokstieren) en leven in eigen poep en met veel stress (varkens).

Ook wetsovertredingen doen zich voor bij deze totaal vergeten groep. Zo zitten zoekberen vaak geheel geïsoleerd van andere varkens in hokken met dichte wanden. En vaders van plofkippen en leghennen wordt routinematig de nek gebroken wanneer de dieren niet meer voldoen. Wakker Dier.

“De 1,3 miljoen vaders in de vee-industrie vervullen een cruciale rol, maar leven onder erbarmelijke omstandigheden. Het is ongehoord dat vaderdieren wel jaarlijks voor een nageslacht van maar liefst 630 miljoen dieren moeten zorgen, maar zelf niks waard zijn. Wakker Dier eist dat staatssecretaris Dijksma zich inzet voor betere leefomstandigheden voor deze dieren.”

Zoekberen: illegale geïsoleerde huisvesting
Van de mannelijke varkens die jaarlijks de geboorte van 30 miljoen biggen mogelijk maken, mogen de 6500 zoekberen nog het allerminst. Van de wet moeten zoekberen andere varkens kunnen ruiken, horen en ook zien, maar in de praktijk verblijven zoekberen vaak in een kaal betonnen hok, met hoge dichte wanden en zijn ze geïsoleerd van de andere varkens. De zoekbeer komt alleen in de stal om de boer te assisteren bij het ‘zoeken’ naar zeugen die vruchtbaar zijn. Waarna de boer deze varkens kunstmatig insemineert. Op dit zoekrondje na heeft hij niet of nauwelijks contact met soortgenoten. Zoekberen leven met veel frustratie en stress en hebben vrijwel nooit beschikking over daglicht, frisse lucht of stro. Uiteindelijk eindigen ze vanwege hun berengeur als honden- en kattenvoer.

Vaders van plofkippen: permanente honger en dorst, routinematig breken van de nek
Het grootste deel van alle ouderdieren bestaat uit vaders van plofkippen. Jaarlijks zorgen 1,2 miljoen vaderdieren voor de ‘productie’ van 550 miljoen vleeskuikens. Vaders van plofkippen hebben een ellendig leven. Het grootste welzijnsprobleem voor deze vleeskuikenvaders is de permanente honger en dorst. Terwijl dit ras gefokt is op groei – zodat ze grote stukken vlees opleveren – mogen de vaders van plofkippen niet te dik worden, want dat kan leiden tot verminderde vruchtbaarheid en massale sterfte. Om de ‘productie’ dus niet in gevaar te brengen, worden de hanen op een continu hongerdieet gezet.

Een belangrijk ander welzijnsprobleem dat tot nu toe weinig aandacht heeft gekregen, is het onverdoofd breken van de nek van bijna de helft van de hanen. Dit wordt gedaan bij verminderde voortplanting of extreem overgewicht. Terwijl dit volgens EU wetgeving niet routinematig mag gebeuren. Bij het nekbreken bij grotere hanen is het volgens wetenschappers vrijwel zeker dat hanen niet direct hun bewustzijn verliezen – laat staan dat ze er direct aan overlijden. Voor hanen zwaarder dan 5 kilo is verdoving wel verplicht, maar dit wordt volgens wetenschappers in de praktijk vermoedelijk niet gedaan. Andere welzijnsproblemen bij vaders van vleeskuikens zijn het levend versnipperen van eendagshaantjes, opgroeien in hermetisch afgesloten opfokbedrijven zonder daglicht, leven in een slecht stalklimaat, en het onverdoofd amputeren van teenkootjes, en verwijderen van snavelpuntjes.

Leghenvaderdieren: veel botbreuken en leed door transport
De ruim 46 miljoen leghennen in Nederland die een onvoorstelbare hoeveelheid van ruim 11 miljard eieren per jaar leggen, komen zelf uit eieren die door zo’n 150 duizend leghenvaderdieren zijn bevrucht. Van alle haantjes die uit deze bevruchte eieren komen, worden de meesten meteen versnipperd. Bij de geselecteerde haantjes die mogen blijven leven, wordt onverdoofd het snavelpuntje afgebrand. Bij de helft van deze groep wordt ook nog eens onverdoofd de kam afgeknipt. Leghenvaderdieren zitten daarna, net als vleeskuikenvaderdieren, samen met duizenden hennen in een schuur. Leghenouderdieren worden steeds vaker gehuisvest in volièresystemen; een soort etagesysteem, dat voor veel botbreuken zorgt bij de dieren doordat ze er tegen aan vliegen.

Botbreuken en andere zware verwondingen doen zich ook voor bij de ruwe vangst als de hanen naar de slacht gaan. Hoewel ze met zulk letsel eigenlijk niet meer vervoerd mogen worden, worden deze afgedankte vaders naar het buitenland getransporteerd naar gespecialiseerde slachterijen, onder meer in Polen. Of ze daar ook adequaat worden verdoofd voor de slacht is niet bekend. Wel is zeker dat veel hanen uiteindelijk als soepkip in Afrika eindigen.

Fokstieren: permanent opstallen en geen weidegang
Enkele duizenden fokstieren staan aan de wieg van vrijwel de gehele rundveestapel in Nederland, waaronder maar liefst 1,5 miljoen melkkoeien, 1,3 miljoen stuks jongvee (toekomstige melkkoeien) en ruim 900 duizend vleeskalveren. De belangrijkste welzijnsbeperkingen voor deze vaders zijn het niet kunnen uitoefenen van natuurlijk gedrag en weinig ruimte hebben om te bewegen. Fokstieren staan namelijk het hele jaar door op stal en krijgen geen weidegang.

Oproep: wetshandhaving en meer aandacht voor vaderdieren noodzakelijk
Wakker Dier zal het rapport aan staatssecretaris Dijksma aanbieden en daarmee de politiek oproepen om meer oog te hebben voor deze vergeten groep dieren met een erbarmelijk leven. Wakker Dier eist dat er per direct beter wordt gehandhaafd, want wetsovertredingen zoals het totaal afzonderen van zoekberen en het routinematig onverdoofd nekbreken bij hanen zijn ontoelaatbaar. Hiervoor is meer controle, onderzoek en transparantie nodig. Daarnaast dient de staatssecretaris zich op de middellange termijn in te zetten voor betere huisvesting, afschaffing van onverdoofde pijnlijke ingrepen, en in het algemeen betere welzijnsnormen voor de vaders van miljoenen dieren die voor onze consumptie worden ‘geproduceerd’.

Persbericht Wakker Dier