Waarom komen duizenden octopussen bij elkaar op de uitlopers van een grote onderwaterberg in de buurt van Californië? Lange tijd was het een mysterie, maar nu is het opgelost: ze gebruiken het zachte warme water van de vulkanische bronnen in de buurt om hun eieren sneller uit te laten komen.

octopussen
Tuinieren in de diepzee – de octopus doet het gewoon | Foto: publiek domein

Het is een prachtig gezicht, de velden en velden paarse octopussen op de bodem van de zee. Maar liefst 20.000 dieren liggen op de grond en genieten van het warme water dat door de bodem omhoog komt. Deze octopussen worden ook wel pareloctopussen genoemd, omdat ze eruit zien als verstrooide juwelen. De witte bolletjes op hun rug en tentakels zien eruit als parels.

Hydrothermale bronnen

Wetenschappers van het Monterey Bay Aquarium research Institute (MBARI) ontdekten de ‘octopustuin’ bij Davison Seamount in 2018. De term ‘octopustuin’ verwijst naar het nummer Octopussy’s Garden van de Beatles. Op zoek naar een verklaring van hun aanwezigheid bezochten ze de tuin ruim twaalf keer met een op afstand bediende diepduikrobot. Met de verzamelde gegevens wilden ze bewijzen dat het warme water voor de octopussen inderdaad van groot belang is. Het water is afkomstig van hydrothermale bronnen met warm, geen heet, water. “Het wordt nooit zo heet dat de eieren van een octopus gekookt zouden worden”, aldus onderzoeksleider dr. Jim Barry van MBARI.

Temperatuur bepaalt geboorte

De paarse vrouwelijke octopussen zijn zo groot als een grapefruit. Ze leggen allemaal ongeveer zestig eieren, die ze vastkleven op de kale rots en bewaken ze tot ze uitkomen. Temperatuursensoren toonden aan dat het water waarin de eieren baden varieerde van 5 tot 10 graden Celsius, terwijl het op minder dan een meter afstand daalde tot een ijskoude anderhalve graad. Kou op de bodem van de oceaan vormt normaal gesproken een grote uitdaging voor de dieren, stellen de onderzoekers. Daardoor duurt het vijf tot tien jaar voordat eitjes van de dieren uitkomen; een lange tijd waarin ze het risico lopen om ten prooi te vallen aan roofdieren. In het warme water duurt het uitbroeden veel korter, namelijk iets minder dan twee jaar. En daardoor stijgen de overlevingskansen van de octopus dramatisch.

Paarlocatie

Timelapse camera’s die tussen de nesten werden geplaatst, volgden het komen en gaan van de weekdieren. “In plaats van een horde octopussen, veranderden ze in een groep individuen”, zegt Barry. Het hele jaar door arriveerden er nieuwe volwassen vrouwtjes en mannetjes. Ze werden nooit foeragerend gezien en werden nooit vergezeld door kleinere octopussen, wat erop wijst dat de plek uitsluitend gebruikt wordt om te paren en te nestelen.

Octopussen houden het ecosysteem in stand

Zoals bij de meeste octopussen sterven de mannetjes kort na het paren, terwijl de vrouwtjes proberen vol te houden tot hun eieren uitkomen. Dat lukt niet altijd. Barry zag bijvoorbeeld hoe zeeanemonen op octopuskarkassen kauwden; deze en andere aaseters zoals vissen, garnalen, zeesterren en slakken, vormen een bloeiend ecosysteem dat in stand wordt gehouden door de dode octopussen. Een klein stukje verderop, in vergelijkbare gebieden op de rotsachtige zeebodem, is het dierenleven veel minder dicht.

Wees voorzichtig met visserij en mijnbouw

Barry verwacht dat er nog meer diepzee-octopustuinen te ontdekken zijn, ook al had een paar jaar geleden nog niemand ervan gehoord. Vooral rond Costa Rica worden veel octopussen gespot. Maar terwijl deze octopustuin beschermd is binnen het nationale zeereservaat van Monterey Bay, kunnen andere locaties kwetsbaar zijn voor sleepnetvisserij en diepzeemijnbouw.

“Het is verschrikkelijk belangrijk dat we de waarde van deze kleine plekjes erkennen en niet lukraak delen van de zeebodem wegvagen.”

I’d like to be
Under the sea
In an octopus’s garden
In the shade
Octopus’s garden – The Beatles 1968

Bronnen:

©AnimalsToday.nl Laura Lancée