Troubled Waters: film over de gevolgen van overbevissing 

Al duizenden jaren zijn zeeën en oceanen een belangrijke voedingsbron voor de mens. Maar door de  groeiende wereldbevolking nam ook het vissen enorm toe, en dankzij moderne technieken worden inmiddels meer vissen uit het water gehaald dan er nieuwe geboren worden. Deze overbevissing heeft ernstige gevolgen voor de natuurlijke balans in de zeeën en oceanen, en daarover gaat de film ‘Troubled Waters’, gemaakt door studenten van de Universiteit van York.

De aarde is voor 71 procent bedekt met water. Vanuit de ruimte lijkt het een blauwe en vredige plek in het universum, maar onder water speelt zich een ramp af. Door de mens zijn de oceanen zwaar vervuild en dat vormt voor alle zeedieren (en de mens) een grote bedreiging. Ook klimaatsverandering heeft een negatieve invloed, en omdat we met een sneltreinvaart het water leegvissen heeft de mens de dynamiek van de oceanen definitief verstoord. Dankzij moderne vissersschepen kan de mens overal op aarde vis ‘oogsten’. De omzet van de wereldwijde visserij wordt geschat op 250 miljard dollar per jaar. Vanaf 1988 is ieder jaar zo’n 80 miljoen ton vis uit zee gehaald. Eén op de zeven mensen is voor voedsel volledig afhankelijk van de zee.

Rampzalig
De film Troubled Waters gaat in op de gevolgen van de overbevissing, zowel voor dieren als voor de mens. Want zelfs vissers ontdekken dat zij in de toekomst brodeloos zullen zijn als er niets verandert:

“Alles wat er uit het water gehaald wordt moet duurzaam gebeuren, zodat de visstand de kans heeft  om zich te herstellen.”

Maar daar waar dat niet zo is zijn de gevolgen rampzalig. Hele ecosystemen zijn verstoord omdat de mens de grotere (roof)dieren aan de top van de voedselketen wegvist. Door bijvangsten en netten met te kleine mazen ondervinden ook niet-beviste soorten ernstige schade van de visserij. De balans is weg, waardoor sommige vissoorten in aantal toenemen bij gebrek aan natuurlijke vijanden. Andere soorten verdwijnen juist en dreigen langzaam maar zeker uit te sterven. Inmiddels wordt 87 procent van alle vissoorten bedreigd door overbevissing.

Blauwvintonijn
Grote vissen zijn het meest gewild door hun commerciële waarde. Als voorbeeld wordt in Troubled Waters de blauwvintonijn aangehaald. Kate West van de Blue Marine Foundation:

“Een klassiek voorbeeld is de blauwvintonijn. Mensen hebben vaak niet door hoe groot ze zijn, maar deze tonijnen kunnen wel twee meter lang worden. Dit is ook de reden waarom ze zo interessant zijn voor vissers, maar door overbevissing zijn er steeds minder dieren die de geslachtsrijpe leeftijd halen om zich voort te planten en is de tonijn een bedreigde diersoort geworden.”

Omdat één tonijn soms wel honderdduizenden dollars waard is wordt hij op steeds meer plekken bevist. Ook daar waar de populaties aanvankelijk nog stabiel waren gaan de hoeveelheden nu snel achteruit. Inmiddels is in de Stille Oceaan al 96 procent van alle blauwvintonijnen verdwenen. Elders ondergaat de kabeljauw hetzelfde lot, evenals sardientjes, makrelen en ansjovis. Op grote diepte verdwijnen vissoorten snel door het diepzeevissen.

Geld
Natuurlijk draait het bij de visserij allemaal om geld. De film wijst erop dat er meer subsidie gaat naar vissersvloten en de ontwikkeling van supertrawlers dan naar onderzoek en de bescherming van zeedieren in de vorm van natuurreservaten en visserij-vrije zones. Filmmaker Matthew Judge drukt de kijker met de neus op de feiten en heeft met Troubled Waters een glashelder beeld neergezet van de gevolgen van overbevissing. Met deze kennis op zak wordt iedereen opgeroepen om bewust na te denken over zijn eigen consumptiegedrag ten aanzien van vis, zodat zeeën en oceanen ook over honderden jaren nog steeds een rijk dierenleven hebben en voldoende voedsel opleveren om de almaar groeiende wereldbevolking te voeden.

Bekijk de boeiende documentaire Troubled Waters, gemaakt door Matthew Judge en Robert Drane (muziek):

Bron ©PiepVandaag.nl Bart van Riel