Elke dag worden talloze waterdieren in de Europese Unie vervoerd zonder enige bescherming. Terwijl koeien, varkens en kippen onder bepaalde transportregels vallen, blijven waterdieren onzichtbaar in de wetgeving. Dit moet veranderen, vinden dierenorganisaties en Europarlementariërs. Zij roepen de Europese Commissie op om ook waterdieren expliciet op te nemen in de herziening van de EU-transportregels.

waterdieren
Transportregels voor waterdieren hard nodig | Foto: publiek domein

De Europese Unie kent een grote visserijsector. Jaarlijks worden meer dan 1,2 miljard gekweekte vissen verhandeld en nog eens miljarden wilde vissen gevangen. Deze waterdieren zijn bestemd voor restaurants, winkels en markten, maar ook worden exotische vissen verhandeld voor aquaria.

Vervoer waterdieren

Helaas gaat er bij het vervoeren van waterdieren veel mis. Tijdens deze transporten lijden ze onder extreme stress, zuurstofgebrek en ernstige verwondingen. Sommige worden zelfs levend ingevroren of in ijswater gegooid, een methode die hun doodsstrijd minutenlang verlengt. Voor landdieren zouden zulke praktijken ondenkbaar zijn, maar voor aquatische dieren ontbreekt nog altijd wetgeving die hun welzijn tijdens transport beschermt.

Een recent rapport van de Italiaanse dierenorganisatie Essere Animali bevestigt dat vissen in kweekbedrijven en tijdens transport vaak zware mishandelingen ondergaan. Ze worden ruw met netten opgetild, opeengepakt in bakken met onvoldoende water en blootgesteld aan lange perioden van zuurstoftekort. Daarnaast lijden ze onder uithongering voorafgaand aan transport en slechte waterkwaliteit onderweg. Door het gebrek aan specifieke transportregels voor waterdieren blijven deze praktijken ongestraft voortbestaan.

Huidige wetgeving blijft achter

Momenteel vallen waterdieren onder de algemene EU-regels voor dierenwelzijn tijdens transport, maar deze regels zijn bij uitstek gericht op landdieren. Dit betekent dat essentiële aspecten, zoals de watertemperatuur, het zuurstofniveau en de duur van transport, niet vastgelegd zijn voor aquatische dieren.

Sinds enkele jaren werkt men aan een herziening van de transportregels, aangekondigd in de Farm to Fork-strategie van 2020. Er ligt nu een concreet wetsvoorstel op tafel, waarover de visserijcommissie van het Europees Parlement over zal stemmen op 17 maart 2025. De nieuwe transportregels kunnen met name vooruitgang bieden voor landdieren. Mogelijk wordt de transportduur ingekort naar maximaal negen uur voor dieren die naar slachthuizen worden vervoerd en wordt er meer rekening gehouden met extreme temperaturen: wanneer het dertig graden is, zou transport enkel in de nacht toegestaan zijn.

Aquatische dieren vallen buiten wet

Het wetsvoorstel negeert waterdieren, ondanks dat zij een aanzienlijk deel uitmaken van het aantal dieren dat binnen de EU wordt vervoerd. Dierenorganisaties en Europarlementariërs beschouwen dit als een gemiste kans, aangezien wetenschappelijk onderzoek al lang heeft aangetoond dat aquatische dieren, net als landdieren, ernstige pijn en stress kunnen ervaren en sociale behoeften hebben. Bovendien toont een enquête aan dat maar liefst negen op de tien Europeanen vindt dat waterdieren dezelfde bescherming verdienen als landdieren.

Aanbevelingen

Op 29 januari heeft Europarlementariër Isabelle Lövin een reeks amendementen ingediend om ervoor te zorgen dat men waterdieren wél meeneemt in de herziening van de Transportverordening. Daarnaast doet dierenorganisatie Eurogroup for Animals een vijftal aanvullende aanbevelingen om de nieuwe regels zo effectief mogelijk te maken:

  1. De voorgestelde regels bevatten geen concrete handhavingstermijn. Hierdoor blijven de regels vaag en moeilijk afdwingbaar. Eurogroup for Animals pleit daarom voor een duidelijke tijdlijn, zodat de regels op korte termijn in werking treden.
  2. Daarnaast moet de wetgeving rekening houden met de grote diversiteit aan waterdieren. Verschillende soorten hebben specifieke transportbehoeften, zoals de juiste zuurstofniveaus, watertemperatuur en hanteringsmethoden. Daarom dringen organisaties aan op soortspecifieke standaarden die niet alleen gelden voor gekweekte vissen, maar ook voor in het wild gevangen waterdieren, die nu vaak ernstig lijden tijdens lange transporten.
  3. Ook siervissen en andere exotische waterdieren, zoals garnalen en zeldzame soorten die bestemd zijn voor aquaria, ondervinden veel stress en hoge sterftecijfers tijdens transport. De dierenorganisaties pleiten ervoor om deze dieren dezelfde wettelijke bescherming te geven als waterdieren die voor consumptie zijn vervoerd.
  4. Hetzelfde geldt voor vissen en schaaldieren die levend aan restaurants worden geleverd – een transportvorm die momenteel buiten de wetgevingsvoorstellen valt, terwijl ook deze dieren de juiste zorg verdienen.
  5. Ten slotte zou de regelgeving niet alleen langeafstandsvervoer moeten omvatten, maar ook kortere ritten van minder dan 50 kilometer. Vooral jonge dieren die tussen kweeklocaties worden verplaatst, ondervinden tijdens deze ritten veel stress en schade.

Bescherming waterdieren

Kortom, hoewel er steeds meer erkenning is dat ook waterdieren bescherming verdienen, zien dierenorganisaties nog volop kansen om deze erkenning om te zetten in concrete wetgeving. De huidige herziening biedt een belangrijke mogelijkheid om de transportomstandigheden voor alle dieren daadwerkelijk te verbeteren, aangezien een volgende herziening waarschijnlijk nog jaren op zich zal laten wachten. Op 17 maart 2025 wordt duidelijk hoe de visserijcommissie van het Europees Parlement zich uitspreekt over het ontwerpadvies.

Bronnen:

©AnimalsToday.nl Femke Oosterbaan Martinius