‘Stop wetsovertredingen internationale veetransporten’ 

Bij maar liefst 70 procent van de geïnspecteerde transporten van dieren vanuit de EU naar Turkije wordt de EU Transportwet 1/2005 overtreden. Dit blijkt uit vijf jaar onderzoek van Eyes on Animals (NL), Animal Welfare Foundation (Dld) en Tierschutzbund Zürich (Zwitserland) aan de EU-grens met Turkije.

Eyes on Animals-directeur Lesley Moffat vindt dat Nederland als EU-voorzitter actie moet ondernemen tegen deze grootschalige ontduiking van de regelgeving tijdens internationale veetransporten:

“Het gaat om systematische wetsovertredingen waaronder jaarlijks tienduizenden dieren lijden. Nederland ziet zichzelf graag als voorbeeldland in de landbouw, heeft de nieuwe staatsecretaris Van Dam onlangs herhaald in het Europese Parlement. Daarom moet Nederland haar EU-voorzitterschap benutten om een einde te maken aan deze voortdurende dierenmishandelingen.”

Toename
In de onderzoeksperiode 2010- 2015 werden vanuit de EU 900.000 schapen, 850.000 runderen en 5000 geiten op lange-afstandstransport gezet vanuit de EU naar Turkije. In 2015 steeg de export van dieren met 39% ten opzichte van 2014 (bron: Eurostat). De EU zet voor 2016 in op een verdere toename. Eyes on Animals voert samen met 2 partnerorganisaties regelmatig onafhankelijke inspecties uit van de vele lange-afstandstransporten die de EU-grens bij het Turkse plaatsje Kapikule passeren. Lesley Moffat:

“Dieren lijden onder grove overschrijding van maximum-transporttijden, onrealistische tijdsplanning, valse verklaringen over rustplaatsen, extreme temperaturen, gebrek aan water en voedsel, overbelading van wagens, ontbrekende strobedding, onvoldoende stahoogte. Bovendien zijn de chauffeurs vaak onvoldoende opgeleid en onbekwaam. Dat maakt deze transporten tot een martelgang. Gewonde, zieke, bevallende en stervende dieren krijgen geen zorg. We zien geregeld vertrapte en dode dieren.”

De resultaten van vijf jaar inspecties zijn nu samengevat in een 1000 pagina’s tellend rapport en een filmverslag, die aan de EU-commissie en lidstaten worden aangeboden. In totaal werden 352 veetransporten gecontroleerd: daarvan overtraden 247 transporteurs uit 13 verschillende EU-landen één of meerdere regels van de EU Transportverordening 1/2005. Moffat:

“Niet 1 van de 13 exporterende EU-landen houdt zich aan de wet. Hiervoor is geen enkel excuus.”

Uitspraak Europese Hof van Justitie naleven
Het Europese Hof van Justitie heeft vorig jaar nog bevestigd dat de EU-Transportwetgeving geldt gedurende de gehele reistijd: vanaf de plaats van vertrek tot de plaats van eindbestemming – óók als deze zich bevindt in een niet-EU-land. Nu Nederland EU-voorzitter is, vraagt Eyes on Animals onze Landbouw-staatssecretaris Van Dam zich ervoor in te zetten dat deze gerechtelijke uitspraak eindelijk in de praktijk wordt nageleefd.

Die uitspraak bevestigt dat nationale autoriteiten die export van levend vee fiatteren, de regels nu écht moeten gaan toepassen. Nederland exporteert nog relatief weinig dieren naar Turkije, maar kent wel veel internationaal opererende veetransporteurs die dieren uit andere landen op deze gevaarlijke route vervoeren (zie rapport).

‘Economische belangen belangrijker dan naleving EU-wetten’
Eyes on Animals en haar partnerorganisaties verwijten de EU-commissie en de lidstaten dat zij uit economische belangen de ogen sluiten voor de systematische wetsovertredingen. De EU stimuleert wél de internationale veehandel, maar investeringen in een goede internationale infrastructuur en adequate controles op naleving van dierenwelzijnsregelgeving ontbreken. Lesley Moffat:

“Het is onacceptabel dat de dieren voor bescherming zijn aangewezen op onze aanwezigheid aan de grens. Wij doen wat we kunnen, verlenen eerste hulp aan lijdende dieren en sturen bewijs van overtredingen naar de verantwoordelijke veetransporteurs en autoriteiten, maar de EU moet haar verantwoordelijkheid nemen.”

Na jarenlange onderhandelingen is de EU er in 2010 in geslaagd Turkije over te halen om dieren uit de EU in te voeren. Echter; er is nagelaten om voorzieningen te treffen om de EU-dieren tijdens transport te verzorgen. Er zijn aan de grens geen stallen voor het uitladen, drenken en voeren van dieren nadat zij 28 uur zijn getransporteerd. Moffat:

“De dieren staan uren tot dagenlang in extreme temperaturen in wagen opeengepakt te wachten omdat er vaak onduidelijkheid ontstaat over de juiste documentatie en gezondheidsverklaringen. Turkije heeft geen instantie die dierenwelzijnswetten handhaaft en de EU heeft niet de bevoegdheid om de veetransportwagens te controleren en overtreders te bestraffen.”

Volgens Moffat is de EU zich bewust van dit ernstige probleem, maar:

“De politieke wil ontbreekt om er iets aan te doen; lidstaten willen zich ontdoen van ‘overtollige dieren’ op de interne markt om de veeprijzen stabiel te houden.”

Verbod op deze illegale veehandel
De dierenwelzijnsorganisaties roepen op tot een verbod op de lange-afstandstransporten van dieren vanuit de EU naar Turkije. Moffat:

“Behalve systematische schendingen van EU-Transportverordening 1/2005, is deze handel ook in strijd met artikel 13 van het Verdrag van Lissabon, dat ons verplicht te voorzien in de welzijnsbehoeften van dieren als ‘wezens met gevoel’.”

Volgens Eyes on Animals en haar partnerorganisaties zijn noch de EU-Commissie, de lidstaten of de Turkse autoriteiten, noch de exporteurs en importeurs bereid om ervoor te zorgen dat deze internationale veehandel wordt uitgevoerd in overeenstemming met de wet. Moffat:

“Daarmee is er sprake van een handel die illegaal wordt uitgevoerd, en dus moet worden gestopt.”

Persbericht Eyes on Animals