Vandaag (16 juni) ving ik mijn 12de zwerm honingbijen dit jaar. Ik ben al in een hoogwerker gestapt om op 8 meter hoogte een zwerm bij de Winkel van Sinkel in Utrecht te vangen, heb boven een sloot gebalanceerd om een zwerm van een dun takje te stoten in een emmer aan een lange stok en vandaag werd ik geroepen bij de zwerm van Zeist! Deze hing aan een blauwe fiets onder een rieten bakkersmand. Nederlandser kan het niet: cultuurnostalgie verweven met natuurnostalgie.
Het gonsde rond de zwerm van Zeist, nadat ‘ie op facebook gedeeld werd door een plaatselijke winkelier. Van alle kanten kwamen pers, fotograven en tv. Wat is dit toch met de bijen? Dit haast vergeten volkje dat alleen nog gehoed werd door mannen in blauwe kielen met klompen en sigaar is bezig met een ongehoorde come-back. Wat maakt ze zo aanstekelijk?
Wat is een zwerm?
De vraag die mij meermalen gesteld werd is: “wat is een zwerm?” Een honingbijenvolk is een superorganisame dat bestaat uit duizenden en duizenden bijtjes, die samen een geheel vormen. Zwermen is de manier waarop zo’n superorganisme zich voortplant. In het voorjaar worden duizenden jonge bijen geboren. Het volk groeit van 30.000 bijen naar 60.000 bijen.
Dan, vlak voordat de jonge koninginnen uitkomen, vertrekt de oude koningin met een deel van het volk. Dat is de zwerm. Het paleis laat ze voor haar dochter, de nieuwe koningin. Zo geeft ze het leven door: met de veiligheid van de korf, de voedselvoorraden vol honing en stuifmeel, de eitjes, de larven en de poppen, de kinderkamers vol jonge bijen. Dat ontroert me telkens weer, hoe de oude generatie een stapje opzij doet voor de jonge generatie. Dat zij met het uitzwermen plaats maakt ten dienste van het voortgaan van het leven, gesymboliseerd met de nieuwe koningin.
Maar waar kan ze heen, de oude koninginmoeder? Eerst verzamelt de zwerm zich, meestal aan de tak van een boom, vorig jaar in een fietstas in Bloemendaal en vandaag onder de bakkersmand van een blauwe opoefiets in Zeist. Vandaaruit sturen ze verkenners op pad naar een volgend optrekje of buitenhuisje? Zij dansen de coördinaten van de nieuwe woning op de buitenkant van de zwerm. Dan volgt een groep inspecteurs die de woning goedkeuren. Is deze door de selectie, dan maken zij zich op voor de verhuizing.
Leegstand beperkt
Stationair draaiende vliegspieren zorgen voor een oplopende temperatuur. Bij 41 graden C explodeert de zwerm en vliegt hoog op naar de nieuwe bestemming. Maar de leegstand is in Nederland beperkt. In Frankrijk staan genoeg holle bomen die bevolkt worden. Hier zijn er maar enkelen met een bijennest in hun bast. Wat over blijft zijn spouwen en schoorstenen. Daar doen ze ons mensen weer geen plezier mee. In het wild heeft een honingbijenvolk hier weinig kans om te overleven. Als er een imker komt kan die voor een nieuw onderkomen zorgen. Het is de verwondering over dit volkje, hun intensieve manier van met elkaar samen leven, hun relatie met de omringende natuur, dat ons even doet stil staan.
Voor mij was het vangen van deze zwerm een soort examen. De meest lastige zwerm van mijn leven: tussen de spaken, onder het spatbord en de lamp. Het publiek stond op veilige afstand en fotograven van AD en Telegraaf fotografeerden in de prikzone. Of ik geslaagd ben? Ik heb ze handje voor handje tussen de spaken uitgeplukt. Maar had ik de koningin ertussen? Bekijk hieronder het filmpje. Een collega imker zei achteraf, “had die fiets toch omgekiept.” Ze zijn toch wel handig, die ouwe imkers!
Wie adopteert?
Bij Bijen & Bedrijf in Groenekan is het inmiddels stampvol bijenvolken. Alle kasten en korven puilen uit. Wie adopteert de Zwerm van Zeist? Wie wordt peet van deze zwerm en helpt een nieuw onderkomen aanschaffen? De beloning zal zoet zijn. Peten en bekijks is welkom op de open imkerijdag op 9 juli a.s.
Andere interessante links:
- Kennismakingscursus bijen, theaterverhaal Door het Oog van de Bijen, bedrijfsuitjes, BijZonder diner, Bee High Tea: bijen-en-bedrijf.nl
- Zet een bij op een bloem, adopteer een voedselveld: bee-foundation.nl
- Meer info over wilde bijen: wildebijen.nl
Sonne Copijn is imker, trainer, verteller en activist
©PiepVandaag.nl
3 Comments
Comments are closed.
Goedemorgen,
Ik ben recentelijk een volkje kwijtgeraakt, dus wil wel weer een nieuw volkje hebben. De kasten staan op het dak van een hotel in Noordwijk aan Zee.
Ik ga nu op vakantie maar kan de bijen komen ophalen na 11 juli. Ik hoor graag of dat mogelijk zou zijn.
Wauw, diep respect voor mensen die zich hier voor in willen zetten.
Wat een duidelijke uitleg over het uitzwermen, leuk om te weten.
Even wat anders : wij hebben sinds kort hommels in de spouw, we hebben via internet uitgezocht dat hommels beschermde dieren zijn en dat het absoluut geen kwaad kan en dat onze tijdelijke huurders vanzelf weer vertrekken.