Een recente golf van inbeslaggenomen cheeta’s in Somaliland toont aan dat de illegale vraag naar cheeta’s nog steeds groot is. De atletische dieren met een gele vacht en zwarte ronde vlekken worden als statussymbool gezien, en fungeren als exotisch huisdier voor rijke inwoners van de Golfstaten. Deze illegale handel heeft dit een zeer grote nadelige impact op de cheetapopulaties in Afrika.
Recente vangsten
Eind juli werden twee cheetawelpen door de politie gered in de regio Awdal in Borama, een stad in Somaliland gelegen tegen de Ethiopische grens. Deze welpen maken deel uit van een reeks recente vangsten van cheeta’s in Somaliland. In juli en augustus werden nog eens twintig cheetawelpen gered uit vijf opgezette missies. Deze werden gezamenlijk uitgevoerd door het ministerie van Milieu en Plattelandsontwikkeling, de regionale overheid van Selel en de politie van Somaliland. De acties werden ondersteund door het Cheeta Conservation Fund (CCF) en Torrid Analytics. In september zijn er weer twee jonge dieren in beslag genomen in de regio Sool te zuidoosten van Somaliland. De jongste was pas amper twee weken oud.
Sinds het jaar 2010, toen de berichtgeving regelmatiger werd, zijn er 193 cheeta’s gered van de illegale handel. Bijna één derde vond plaats nadat het land in augustus 2018 de wet op bosbouw en behoud van wilde dieren had vastgelegd. Naar verluidt heeft dit meer geleid tot bewustzijn en coördinatie tussen natuurbeschermers, politie en het leger.
Ethiopië
Vermoedelijk zijn veel van de inbeslaggenomen cheeta’s afkomstig uit Ethiopië dat een landgrens van 800 kilometer deelt met Somaliland. Minstens 25 procent van de in beslag genomen dieren in Somaliland zijn gevonden aan of nabij de Ethiopische grens. Aangezien de cheetapopulaties in Ethiopië niet meer dan 300 pubers en volwassenexemplaren tellen, is het duidelijk dat de illegale handel in welpen zijn tol eist. In Ethiopië en Zuid-Soedan, samen met Somalië en Somaliland leven de laatst overgebleven soort van het Afrikaanse cheeta-geslacht, de Acinonyx jubatus soemmeringii.
Cheetawelpen worden uit het wild gehaald wanneer de moeder ze verbergt om te gaan jagen door opportunistische nomadische herders of stropers. Er zijn nu nog slecht 300 cheeta’s in Ethiopië.
Geld en corruptie
Somaliland is een kwetsbaar kanaal voor de illegale handel in wilde dieren en planten. Niet alleen vanwege de nabijheid van de rijke consumentenmarkten van het Arabische Schiereiland voor exotische flora en fauna, maar vooral vanwege de onbeteugelde armoede in het land en door gebrek aan duidelijke wettelijke kaders en milieubewustzijn. Corruptie drijft ook de handel. Er zijn gevallen bekend van illegaal verkregen welpen die door corrupte ambtenaren werden terug verkocht aan smokkelaars nadat deze in beslag waren genomen. In Somaliland brengt een welp al gauw 200 à 300 Amerikaanse dollar op, omgerekend tussen de 170 en 250 euro. Hoewel de prijzen sterk kunnen variëren, een ongezonde welp kost ‘slechts’ 80 Amerikaanse dollar, terwijl een gezonde oudere welp zomaar 1.000 Amerikaanse dollar kan opleveren. Diezelfde cheeta wordt in de Golfstaten doorverkocht voor maximaal 15.000 Amerikaanse dollar, omgerekend 12.800 euro.
Het sterfcijfer is hoog doordat de dieren twee tot acht weken na de geboorte uit het wild worden gehaald en onderworpen worden aan mishandeling, slechte voeding en erbarmelijke transportreizen. Vermoedelijk sterft 60 procent van de cheetawelpen voordat ze de markt bereiken.
Somaliland: Illicit cheetah trafficking to the Gulf – Geeska Afrika https://t.co/QgWe58jT1R via @bigcatscom #cats #news pic.twitter.com/uYhgn1cMUA
— BigCats.com (@bigcatscom) October 15, 2020
Instagram of Snapchat
Vanuit Somaliland worden de cheetawelpen per boot naar Jemen vervoerd. Verborgen in mandjes, kratten of kartonnen dozen. Naar verluid worden de cheetawelpen van over de Saoedische grens per boot of over de weg getransporteerd naar de dierenmarkten in Al-Jazan of Al-Khouba. Of de onfortuinlijke dieren worden afgeleverd bij Saoedische handelaren, die de dieren vervolgens in de Golfstaten aanbieden aan bekende kopers op e-commerce en sociale mediaplatforms, zoals Instagram en Snapchat. Recentelijk gebeurt dit ook steeds meer via privé-chatgroepen. Uit onderzoek van de CCF blijkt dat tussen 2010 en 2019 minstens tweeduizend cheeta’s online zijn aangeboden via advertenties. De meeste advertenties van handelaren werden gevonden op Instagram die de dieren aanboden in Saoedi- Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en Koeweit.
Illegaal
Handel in wilde cheeta’s voor commerciële doeleinden is illegaal in alle Golfstaten. Volgens de CITES-regelgeving kunnen in gevangenschap gefokte cheeta’s echter commercieel worden verhandeld door geregistreerde faciliteiten. De CITES-handelsdatabase meldt dat tussen 2009 en 2015 zestien in gevangenschap gefokte cheeta’s naar Armenië werden geëxporteerd vanuit Bahrein en de Verenigde Arabische Emiraten. De kans dat cheeta’s echt in gevangenschap worden gefokt of verhandeld in overeenstemming met de nationale wetten of CITES-voorschriften, is echter heel klein. Ten eerste bestaan er wereldwijd maar twee van deze dergelijke geregistreerde kweekfaciliteiten. Beide bevinden zich in Zuid-Afrika. Ten tweede fokken cheeta’s niet goed in gevangenschap. Sinds 2016 zijn er bij deze voorzieningen geen geboortes meer gemeld. Het is daarom waarschijnlijker dat de ‘in gevangenschap gefokte cheeta’s’ in de Golf elders vandaan komen.
Kritieke toestand
Gezien de kritieke toestand van de Oost-Afrikaanse cheetapopulaties is elke aanhoudende verkoop van wilde cheeta’s alarmerend. De recente golf van de in beslag genomen cheetawelpen in Somaliland lijkt deze vrees te bevestigen. De illegale handel in wilde cheeta’s lijkt zich snel voort te zetten, met mogelijk ernstige gevolgen voor de Oost-Afrikaanse cheetapopulaties die met uitsterven worden bedreigd.
Bronnen:
