Nooit eerder stonden er op de IUCN Rode Lijst meer dan 40.000 met uitsterven bedreigde soorten; om precies te zijn 40.084. In totaal telt de nieuwe Rode Lijst 142.577 soorten die het door klimaatverandering en menselijke activiteiten steeds moeilijker hebben. Vooral de achteruitgang van libellen valt op, omdat er steeds minder natte natuur is.
De vernietiging van wetlands is de oorzaak van de wereldwijde achteruitgang van libellen. Hun achteruitgang is symptomatisch voor het grootschalige verlies van moerassen en vrij stromende rivieren waarin zij zich voortplanten, voornamelijk als gevolg van niet-duurzame landbouw en verstedelijking. Zo opent IUCN Nederland de berichtgeving over de nieuwe Rode Lijst van Bedreigde Soorten, die op 9 december werd gepubliceerd. Dr. Bruno Oberle, Director General van de IUCN:
“Het wereldwijde verlies aan libellen bevestigt de noodzaak om wetlands en de biodiversiteit die zij herbergen te beschermen. Wereldwijd verdwijnen deze ecosystemen drie keer sneller dan bossen.”
Een van de oorzaken hiervoor is dat natte natuur niet wordt gewaardeerd, terwijl we helemaal niet zonder kunnen. Oberle:
“Moerassen en andere wetlands lijken misschien onproductief en nutteloos voor de mens, maar ze leveren ons essentiële diensten. Ze slaan koolstof [CO2 – red.] op, leveren ons schoon water en voedsel, beschermen ons tegen overstromingen, en ze zijn het leefgebied voor één op de tien diersoorten wereldwijd.”
Van de 6.016 soorten libellen en waterjuffers blijkt dat maar liefst 16 procent met uitsterven wordt bedreigd, omdat er steeds minder broedplaatsen in zoet water overblijven. In Zuid- en Zuidoost-Azië wordt meer dan een kwart van alle soorten bedreigd, vooral door het vernietigen van wetlands en regenwouden, om plaats te maken voor monoculturen van gewassen als soja en oliepalmen.
In Midden- en Zuid-Amerika is de belangrijkste oorzaak van de achteruitgang van libellen het kappen van bossen voor woningbouw en commerciële bouw. Pesticiden, andere verontreinigende stoffen en klimaatverandering zijn overal ter wereld groeiende bedreigingen voor soorten. Dit zijn ook de grootste bedreigingen voor libellen in Noord-Amerika en Europa. Dr. Viola Clausnitzer, medevoorzitter van de IUCN SSC Dragonfly Specialist Group:
“Libellen zijn zeer gevoelige indicatoren voor de toestand van zoetwaterecosystemen, en deze eerste wereldwijde beoordeling laat eindelijk de omvang van hun achteruitgang zien. Het biedt ook een belangrijke basis om het effect van beschermingsmaatregelen te meten. Om deze prachtige insecten in stand te houden, is het van cruciaal belang dat regeringen, landbouw en industrie bij ontwikkelingsprojecten rekening houden met de bescherming van wetland-ecosystemen, bijvoorbeeld door belangrijke leefgebieden te beschermen en ruimte te maken voor stedelijke wetlands.”
Pyrenese desman nu bedreigde soort op Rode Lijst
De Pyrenese desman (Galemys pyrenaicus), een semi-aquatisch zoogdier dat alleen voorkomt in rivieren in Andorra, Frankrijk, Portugal en Spanje, is van ‘Kwetsbaar’ naar ‘Bedreigd’ gegaan. Dit opmerkelijke dier is verwant aan mollen en heeft een lange, gevoelige neus en naar verhouding grote poten met zwemvliezen. Hij behoort tot de laatste van zijn evolutionaire lijn; een van de slechts twee overgebleven desman-soorten in de wereld. De andere soort komt uitsluitend voor in Rusland (Desmana moschata) en die staat al sinds 2016 te boek als bedreigde soort.
.
50 procent afname
De populatie van de Pyreneese desman is sinds 2011 in zijn hele verspreidingsgebied met maar liefst de helft afgenomen, grotendeels als gevolg van menselijke invloeden op zijn leefgebieden. IUCN schrijft:
“Verstoring van het debiet [watervolume per tijdseenheid – red.] van rivieren en verlaging van het waterpeil door de bouw van centrales, dammen en reservoirs voor waterkracht en waterwinning voor de landbouw maken grote gebieden ongeschikt voor de desman. Ook zorgen deze factoren ervoor dat populaties worden geïsoleerd en dat er aanzienlijk minder prooien en schuilplaatsen zijn voor de desman.”
Invasieve uitheemse soorten, illegale visserij die gebruik maakt van gif, netten en explosieven, toenemende droogte als gevolg van de klimaatverandering, afgraving van rivierbeddingen en oevers en watervervuiling bedreigen de desman verder. De instandhouding en het herstel van de natuurlijke loop van rivieren en omringende vegetatie, de bestrijding van invasieve uitheemse soorten en de aanpak van de klimaatverandering zijn essentieel voor het herstel van deze soort.
Bron:
©AnimalsToday.nl BVR
