Nu maairobots in Europa steeds populairder worden, komen egels vaker vast te zitten onder hun messen; robotgrasmaaiers zijn de nieuwste dodelijke bedreiging voor de toch al sterk afnemende egelpopulaties.
Robotgrasmaaiers zijn geprogrammeerd om gazons en sportparken te onderhouden, meestal om de dag, en eigenaren laten dat liefst ’s nachts gebeuren. Maar deze messen op wielen snijden ook iets anders dan gras in stukken: egels (én jonge eendjes, padden en andere kleine dieren).
Te vaak worden egels levensgevaarlijk verminkt of zelfs levend vermalen door robotmaaiers die in de nacht hun werk doen. Terwijl de egel juist bij voorkeur bij schemering of ‘s nachts al scharrelend zijn insectenvoedsel bij elkaar zoekt. Daarbij legt het diertje makkelijk meer dan een kilometer af.
Vogels en knaagdieren zien of horen een oprukkende maairobot en kunnen hem ontvluchten. Egels niet, omdat ze geen goed zicht hebben. In plaats van weg te rennen voor gevaar, rollen ze zich op tot een bal en blijven dan langere tijd roerloos liggen. Een robotmaaier ziet de opgerolde egel als hobbel – zoals een tak of een steen – en rijdt er vervolgens met enige moeite overheen, met vreselijke gevolgen.
De robotmaaier kwam in 1990 voor het eerst op de markt en is inmiddels uitgegroeid tot een vast onderdeel van menige tuinuitrusting. Daarnaast maken ook sportparken er gretig gebruik van. De verkoop van deze automatische grasmaaiers is de afgelopen vijf jaar met maar liefst 25 procent per jaar gestegen.
Bloedbad onder egels
Op sociale media duiken er in Nederland en België geregeld alarmerende berichten op over het gevaar van de robots voor egels. Egelopvangcentra krijgen steeds meer ‘gescalpeerde’ dieren binnen. Deze berichten komen ook uit verschillende andere Europese landen. Dierenrechtenorganisatie PETA publiceerde vorige zomer een bericht waarin foto’s te zien zijn van een egel die door een robotmaaier was verminkt.
Onderzoek bevestigt gevaar robotgrasmaaiers
Dat veiligheidsmechanismen van robotmaaiers nog niet voldoende zijn om egels te ontzien, blijkt ook uit een online enquête van Natuurpunt België en Egelwerkgroep Nederland onder eigenaars van robotmaaiers. Een op de dertig gebruikers heeft weleens dode of gewonde egels in zijn gras teruggevonden.
Zijn alle robotmaaiers dan zo dodelijk? Dr. Sophie Lund Rasmussen van de Universiteit van Oxford deed onderzoek. Ze verzamelde daarvoor 18 verschillende grasmaaiers en gebruikte dieren van lokale opvangcentra die al dood waren:
“Alle geteste robotmaaiers moesten fysiek communiceren met de egel om hem te detecteren. Dit was niet het resultaat waar ik op had gehoopt, omdat het optimale scenario zou zijn dat de robotmaaier de egel van tevoren zou kunnen detecteren en van richting zou kunnen veranderen. In ieder geval hebben sommige modellen de dode egel slechts licht aangeraakt of geduwd, waarna ze van richting veranderden.”
Veiligheidsmechanismen
Het onderzoek van Rasmussen wees tevens uit dat bepaalde technische kenmerken de veiligheid voor egels vergroten:
- Draaibare messen, die inklappen als ze iets harders raken dan gras;
- Glijplaten, die de draaiende messen beschermen wanneer ze iets hards raken, wat betekent dat ze ook de egels beschermen;
- Voorwielaandrijving.
De meeste maaiers beschikken wel over een botssensor, maar die is in de eerste plaats bedoeld om botsingen te vermijden met kinderen, honden en katten. Bij botssensoren is het belangrijk dat de afstand tussen de beschermende kap en de grond niet groter is dan 4,5 cm. Is het dat wel, dan hebben egels geen schijn van kans.
De hoop van Rasmussen is dat de uitkomst van haar onderzoek egelbeschermers en fabrikanten van robotgrasmaaiers zal aanmoedigen om samen te werken en egelvriendelijke tuintechnologie te maken.
.
Het gaat niet goed met de egel
Sinds 2020 worden steeds meer egels getroffen door een nieuwe ziekte die de egelpopulatie in Nederland en België sterk achteruit doet gaan. De zieke egels hebben abcessen en/of ernstige huidafwijkingen aan hun poten en kop, waarbij zo’n 60 tot 70 procent komt te overlijden. Tussen 2008 en 2018 is hun aantal gehalveerd. Tegen 2025 en 2030 kunnen ze mogelijk helemaal verdwenen zijn. Uit onderzoek is gebleken dat deze egels een zeer besmettelijke infectie met Corynebacterium ulcerans hebben afgelopen, een infectie die de huid kan beschadigen en kroep of difterie kunnen veroorzaken.
.
.
Redenen genoeg om extra zuinig te zijn op dit stekeldiertje, dus laat je robotmaaier overdag draaien! En check van tevoren of er egels in het gras scharrelen (let ook op baby-egels!). Gebruik een toestel met een lage rand (<4,5 cm) en met de nodige veiligheidsmechanismen. Bij het vinden van een gewonde egel kun je contact opnemen met de dierenambulance of een egelopvangcentrum (zie de lijst met adressen). Overigens is er nog een ramp voor egels die gebruikt wordt door particulieren en groendiensten: de bladblazer. Ieder hoekje met bladeren wordt beschouwd als ‘niet netjes’ en weggeblazen en daarmee verdwijnen veel overwinterplekken voor egels als sneeuw voor de zon.
.
Nachtelijk verbod op robotmaaiers
De Waalse minister van Leefmilieu, Céline Tellier, heeft al een nachtelijk verbod op robotmaaiers in Wallonië voorgesteld. Vijftien Waalse gemeenten, waaronder de stad Luik, gingen haar al voor. In Vlaanderen en Nederland zijn tot nu toe geen nachtverboden ingesteld. Welk land volgt?
Bronnen:
©AnimalsToday.nl Marianne Miltenburg
