In een rechtszaak tegen een fokker van Boerboels, een Zuid-Afrikaans hondenras, zijn alle eisen tot schadevergoeding toegewezen. Hij had een Boerboel verkocht die elleboogdysplasie aan beide voorpoten kreeg en knieaandoeningen aan beide achterpoten, waardoor de hond nauwelijks nog kon lopen. De fokker moet een totaalbedrag van € 3.300 betalen aan de eigenaar.

boerboel
Fotocredit: st0l1 via Compfight cc

Boerboel
De Boerboel is een zeer grote, stevige hond, die ook wel bekend staat als de Zuid-Afrikaanse Mastiff. De dieren zijn gefokt om huis en haard te beschermen tegen bedreigingen van buitenaf. In de jaren ’80 van de vorige eeuw bestond de populatie uit nog geen 80 ouderdieren waarmee intensief gefokt is om het ras uit te breiden, waardoor de leden van de huidige populatie vaak nauw verwant zijn aan elkaar. Net als veel andere hondenrassen kampt de Boerboel met inteelt en een waslijst aan erfelijke aandoeningen.

Elleboogdysplasie
De veroordeelde fokker had een Boerboel verkocht aan een particulier voor € 1.250,-. Bij dit dier ontstonden op jonge leeftijd aandoeningen aan de ellebogen en knieën, waarop de eigenaar bij de verkoper verhaal ging halen. De dierenarts van de eigenaar en professor Hazewinkel, hoogleraar veterinaire orthopedie, verklaarden dat de hond lijdt aan osteochondritis dissecans aan de knieën en aan elleboogdysplasie (ED), beide erfelijke aandoeningen. ED, zo verklaarde professor Hazewinkel, is erfelijk ongeacht de vraag of beide ouderdieren ED-vrij zijn verklaard. Deze conclusie was mede gebaseerd op het hoge percentage van deze aandoeningen bij de Boerboel in de VS en Zuid-Afrika.

Rechtszaak
Door de combinatie van aandoeningen, leed de hond bij iedere stap pijn en kon bijvoorbeeld niet de pijn aan de voorpoten ontlasten door meer op de achterpoten te steunen. Met alle vier de poten was immers iets mis. De prognose voor de hond was dermate slecht dat de eigenaar de hond heeft moeten laten inslapen. Omdat de fokker niet bereid bleek tot een financiële tegemoetkoming, werd door Stichting Dier&Recht een ingebrekestelling naar de fokker gestuurd. Hierop kwam geen reactie, waarna advocate mr. Marieke Jansen, op verzoek van Dier&Recht, een rechtszaak begon.

Hobbyfokker?
De gedaagde verweerde zich door te stellen dat ze geen professional, maar slechts een hobbyfokker is. De geringe omvang van haar fokactiviteiten – volgens eigen opgaaf circa één nest per jaar – zou daarvoor bewijs zijn. De rechter wees dit argument af. Fokkers van rashonden worden immers volgens vaste jurisprudentie gezien als verantwoordelijke en deskundige vakmensen. Hierdoor hebben ze een grote kennisvoorsprong op de consument. Als gevolg daarvan, zo oordeelde de rechter, is het Consumentenrecht van toepassing.

Vrijwaringsclausule
Ook ging de rechter niet akkoord met de vrijwaringsclausule in artikel 8 van de koopovereenkomst. Die luidt:

“…. de koper verklaart op de hoogte te zijn van de kenmerken van het ras en de daarbij behorende eventuele gedrag en/of gezondheidsproblemen met daaruit voortvloeiende hoge kosten. (…)”.

Via dit soort clausules proberen fokkers tegenwoordig hun aansprakelijkheid te beperken. Zo heeft de VDH, de rashondenvereniging van fokkers van Duitse herders, een clausule opgenomen in hun standaard koopovereenkomst waarin wordt erkend dat de Duitse herder een ’gebrekkig product’ is. Men bevestigt daarmee zwart op wit dat deze rashonden een grote kans hebben op ziekte, invaliditeit, pijn en leed. Maar, zo redeneert men, de koper wist hiervan af en maakt daarom geen aanspraak op een schadevergoeding.

In strijd met Consumentenrecht
Inderdaad is mr. Bonefaas, een jurist uit Leiden, erin geslaagd om zo onder een claim tot vergoeding van de schade uit te draaien, maar dat was tegen een niet al te oplettende advocaat. Meestal maakt zo’n clausule weinig kans, omdat deze strijdig is met het Consumentenrecht. Het Consumentenrecht is dwingend recht waar niet van afgeweken kan worden. Ook wordt een dergelijke vrijwaringsclausule door de rechter vaak beoordeeld als onredelijk bezwarend (artikel 6:237 BW), dus (te) eenzijdig, waardoor deze niet rechtsgeldig is. Los van deze juridische argumenten: het is natuurlijk volstrekt onethisch om te fokken met een hondenras waarvan vast staat dat het ‘gebrekkig’ is.

Second opinion afgewezen
De fokker heeft zich er in deze zaak ook op beroepen dat zij niet in staat is gesteld om een second opinion te vragen, waardoor haar de kans is ontnomen tot correcte nakoming. Uit het vonnis: “De kantonrechter passeert deze stellingen van de fokker nu immers vast staat dat er sprake was van ernstige erfelijke afwijkingen bij de pup en correcte nakoming van de koopovereenkomst reeds om die reden blijvend onmogelijk was. Derhalve verkeerde de fokker zonder voorafgaande ingebrekestelling in verzuim (artikel 6:81 BW). Terzijde wordt daarbij opgemerkt dat uit de diagnose van de dierenarts en van professor Hazewinkel gegeven bevestiging van die diagnose, volgt dat de pup niet meer te redden was, althans niet zonder ingrijpende en zeer pijnlijke operaties en zonder garantie op een bevredigend resultaat. Ook in die zin was een correcte nakoming van de koopovereenkomst niet meer mogelijk.” Het beroep op een second opinion werd door de rechter terzijde geschoven.

Vonnis
Door dit alles is de rechter tot de slotsom gekomen dat de fokker opdraait voor de koopsom, de medische kosten, wettelijke rente, buitengerechtelijke kosten, proceskosten en zogenoemde nakosten (deurwaarder). In totaal een bedrag van € 3.300.

Noot: Boerboels zijn geen door de FCI erkende rashonden maar worden wel raszuiver gefokt. Daardoor komt er extreem veel inteelt voor en lijden ze onder tal van erfelijke aandoeningen. Stichting Dier&Recht is ook betrokken bij andere rechtszaken over Boerboels. Daar gaat het eveneens over pootproblemen als elleboogdysplasie, heupdysplasie en patella luxatie, met als gevolg invaliditeit en voortijdige beëindiging van het leven vanwege ondraaglijk lijden.

Persbericht Dier&Recht