Q-koorts is na 16 jaar terug in Nederland. Ondanks een verplichte jaarlijkse vaccinatie tegen deze ziekte bij schapen en geiten is q-koorts aangetroffen op een melkschapenbedrijf in het Gelderse Brakel. Q-koorts is een zoönose veroorzaakt door een bacterie, die vooral mensen ernstig ziek kan maken, zoals tussen 2007 en 2010. Ook zijn toen veel dieren preventief afgemaakt.
Demissionair minister Adema van LNV lichtte de Tweede Kamer in over de ‘casus’ in Brakel. Het vermoeden bestaat dat de ziekte is opgedoken omdat de verplichte vaccinatie niet heeft plaatsgevonden. Bedrijven met 50 of meer schapen of geiten voor melkproductie moeten de dieren jaarlijks laten vaccineren. Ook opfokbedrijven moeten de dieren jaarlijks laten vaccineren, net kinderboerderijen waar dieren en mensen met elkaar in aanraking komen.De vaccinatieplicht ligt vastgelegd in het Besluit houders van dieren van de Wet dieren. De NVWA controleerde in 2022 bij 88 bedrijven of zij de verplichte maatregelen nakwamen, waarbij niet minder dan 77 bedrijven niet door de inspectie kwamen.
.
Q-koorts: Geiten- en schapenhouderij blijven gevaar voor volksgezondheid
Q-koorts in Brakel ondanks vaccinatieplicht
Q-koorts is lastig te erkennen, omdat de dieren er zelf niet erg ziek van worden. Wel kan er vroeggeboorte plaatsvinden, oftewel ‘abortus’. Drie weken voor de dekking of inseminatie van een dier moet vaccinatie plaatsvinden. De jaarlijkse vaccinatieverplichting geldt vanaf drie maanden, jongere dieren kunnen nog niet ingeënt worden. Het bedrijf in Brakel heeft 45 lammetjes en 83 volwassen schapen. De bacterie is aangetroffen in de melk afkomstig van het bedrijf. De minister schrijft:
“Op het bedrijf zijn geen ziekteverschijnselen zoals abortus waargenomen. Er zijn 35 jonge, niet gevaccineerde ooien aanwezig. Van deze groep hebben 25 dieren afgelammerd en zijn daarmee melkgevend. Het is het meest waarschijnlijk dat in deze groep de dieren zitten die Q-koortsbacteriën uitscheiden, omdat na het aflammeren van deze niet gevaccineerde dieren het tankmelkonderzoek positief werd. De uitslagwaarde doet vermoeden dat het slechts om één of enkele dieren gaat.”
Mogelijk zijn ook niet-gevaccineerde dieren afgevoerd naar andere (melk)schapenbedrijven. Dit wordt onderzocht. De aanwezige oudere ooien zijn wel allemaal gevaccineerd, zo meldt de minister aan de hand van onderzoek door de NVWA. Op het bedrijf zijn ook nog ‘ruim 450 runderen (melkvee en zoogkoeien), enkele paarden en zeven honden aanwezig waarmee deels gefokt wordt’, aldus Adema. Het bedrijf is geblokkeerd.
Onderzoek
De NVWA is een onderzoek en handhavingstraject begonnen op het bedrijf in Brakel. Als blijkt dat de schapenhouder de vaccinatieplicht niet is nagekomen wacht hem een bestuurlijke boete. De vaccinatieplicht niet nakomen kan grote gevolgen hebben voor de volksgezondheid. Tussen 2007 en 2010 lag de brandhaard van q-koorts 50 kilometer verderop in Herpen. Naar schatting 50.000 tot 100.000 mensen zijn toen ziek geworden en ruim honderd overleden aan de gevolgen. Grote aantallen dieren werden preventief afgemaakt. Tot op vandaag zijn er mensen die niet volledig genazen van de ziekte. Van de besmetting in Brakel wordt vooralsnog aangenomen dat er geen of weinig risico’s zijn voor de volksgezondheid.
Bronnen:
- Nieuwe Oogst
- NOS [1, 2]
- NVWA
- Omroep Gld
- Open overheid (pdf)
- Rijksoverheid
- RIVM [1, 2]
- Lees ook op AnimalsToday:
.
©AnimalsToday.nl BVR
