Nijlpaarden maken geluiden. Op zich niet zo verwonderlijk, ook zij delen graag informatie over dreigend gevaar of voedsel. Maar dat is niet het enige, zo blijkt uit recent onderzoek in Mozambique. Met de vocalisaties managen nijlpaarden hun sociale contacten, en daarbij herkennen ze bekenden en onbekenden aan hun stem.

Nijlpaarden
Praatgrage nijlpaarden: waar hebben ze het eigenlijk over?

“Nijlpaarden praten graag en hebben een heel repertoire aan geluiden tot hun beschikking: toeteren, brullen, grommen, gillen, piepen. Tot nu toe is nog nooit onderzocht of de geluiden een functie hebben, en zo ja, welke functie. Onze studie doet daar nu voor de eerste keer experimenteel onderzoek naar”, aldus Nicolas Mathevon, hoogleraar aan de Universiteit van Saint-Étienne in Frankrijk en co-auteur van de studie.

Bekend versus onbekend

Het team van Mathevon maakte geluidsopnamen van individuele dieren die in kuddes leven in en rondom de Mozambikaanse hoofdstad Maputo. Vijf kuddes kregen een half uur geluid gepresenteerd van een individu uit de eigen kudde, uit een naburige kudde en een complete vreemdeling. Twee kuddes kregen alleen stemmen uit de eigen kudde en van vreemdelingen te horen; zij leefden in een gebied zonder buurkuddes.

Poepsproei

De geluiden riepen verschillende reacties op. De luisterende kudde begon terug te roepen, bewoog zich naar het geluid toe of begon mest te sproeien. Die laatste, nogal heftige fysieke reactie kwam vooral voor bij het geluid van een vreemdeling. De onderzoekers vergeleken de reactie met het plaatsen van een schutting, met als doel vreemdelingen buiten de deur te houden. Mathevon:

“Was het geluid afkomstig van een bekende, dan reageerden de dieren niet agressief en praatten gewoon terug. Hoe onbekender het dier was dat ze hoorden, hoe feller de reactie.”

Sociaal netwerken

Het onderzoek toont hiermee aan dat nijlpaarden territorialer zijn dan gedacht, én dat ze over grote afstanden de stemmen van in de buurt levende soortgenoten kunnen horen en herkennen. Geluid draagt ver over het water. De zogenaamde ‘hijgende pieptoeter’, een geluid tussen knorren en koeren in, kan alle nijlpaarden in een straal van een kilometer bereiken. Naast het overbrengen van informatie, raken de nijlpaarden ook vertrouwd met de individuele stem van de ‘prater’. Op die manier managen nijlpaarden hun sociale netwerk.

Praktische implicaties

De bevindingen uit het onderzoek hebben implicaties voor de manier waarop we met nijlpaarden omgaan, met name als voor de instandhouding van lokale populaties verplaatsingen gewenst zijn. In dat geval helpt het als de dieren van tevoren vertrouwd raken met de stemmen van hun nieuwe buren, en vice versa. Volgens Mathevon zal dit zeker helpen de rust in de kuddes te bewaren als dieren elkaar leren kennen, maar biedt het geen waterdichte garantie tegen agressie of afwijzing. Daar spelen immers meer zintuigelijke factoren een rol.

Nader onderzoek

Het onderzoek is hiermee niet ten einde. Zo is het nog onbekend hoe de nijlpaarden het stemgeluid van een ander nijlpaard precies herkennen. Ook zouden de onderzoekers graag willen bestuderen of de nijlpaarden meer informatie uitwisselen, bijvoorbeeld over leeftijd, geslacht of omvang van de spreker.

Bronnen:

©AnimalsToday.nl Laura Lancée