Op 13 augustus 1969, de dag dat Neil Armstrong en zijn mede-astronauten feestelijk in New York werden binnengehaald, liet Bill Keeton wat verder landinwaarts, vanaf Jersey Hill, postduiven los. Deze heuvel bevindt zich 100 kilometer ten westen van Ithaca, waar Keeton, die ornitholoog was, op de Universiteit van Cornell werkte. In tegenstelling echter tot het team dat Apollo 11 had gelanceerd, had Keeton er geen enkele fiducie in dat zijn duiven hun huis in Ithaca zouden terugvinden, want Jersey Hill stond al lange tijd bekend als de “Birdmuda Triangle”. Geen enkele duif die van daaruit was losgelaten, had ooit zijn thuishonk teruggevonden, en Keeton wilde weten waarom.
13 augustus bleek echter de geluksdag van zowel hemzelf als van zijn duiven te zijn. Alle vogels keerden terug in Ithaca- de enige keer dat dat in jaren van experimenteren gebeurde. Keeton overleed in 1980 en onderzocht nooit wat er op die woensdag nou zo speciaal was geweest. Maar zijn opvolger Jon Hagstrum van het United States Geological Survey deed dat wel. Zijn resultaten zijn onlangs gepubliceerd in Experimental Biology en dragen bij aan beter begrip van de manier waarop de spectaculaire navigatieprestaties van postduiven tot stand komen.
Keeton was er natuurlijk mee bekend dat postduiven op de zon en op het magnetisch veld van de aarde navigeren. Maar daar is in de buurt van New York niets mis mee, dus er moest een derde factor in het spel zijn. En Dr. Hagstrum wilde per se ontdekken wat die factor was.
Hij had wel een theorie: het is wel bekend dat postduiven geluidsgolven van zeer lage frequentie (lager dan 16 Hz), zoals bijvoorbeeld de golven van de oceanen die produceren, kunnen horen.
Ten tijde van Keeton was dit nog niet bekend, maar Hagstrum vermoedde dat dit het ontbrekende puzzelstukje was, omdat dit zogenaamde infrageluid door vrijwel niets wordt geabsorbeerd en daardoor duizenden kilometers ver kan dragen. Een dier dat infrageluid kan horen zou dus een mentale “infrageluidslandkaart” kunnen bezitten die bij de navigatie wordt gebruikt. Maar waarom verdwaalden alleen “autochtone” duiven dan? Duiven die van verre werden aangevoerd en bij Jersey Hill werden losgelaten, kwamen meestal prima weer thuis. Hagstrum veronderstelde daarom de locatie van Jersey Hill op de een of andere manier een soort “acoustische schaduw” in de richting van Ithaca wierp, waardoor de duiven hun bestemming niet konden horen. Behalve natuurlijk op die dag in 1969!
Om daar achter te komen nam hij de verslagen van Keeton nog eens door en vergeleek ze met meteorologische gegevens van de dagen dat de experimenten werden gedaan. Daarna reconstrueerde hij de atmosferische situatie ten tijde van de experimenten en gebruikte een computerprogramma om te berekenen hoe infrageluid zich zou hebben gedragen op de weg van de duiventil naar Jersey Hill. En hij kwam tot een verrassende ontdekking: hij vond dat op elke dag dat Keeton een experiment had gedaan, infrageluidsgolven vanuit Ithaca werden afgebogen in een andere richting dan Jersey Hill – behalve op 13 augustus! Op die dag waren de omstandigheden ongebruikelijk en werden de infrageluidsgolven juist naar Jersey Hill toegebogen.Nu konden de duiven de roep van thuis horen, en veilig terugkeren.
Dr. Hagstrum heeft dus het laatste postduifpuzzelstukje op zijn plaats gelegd. Duiven vormen zich kennelijk, door het gebruik van drie zintuigen die mensen niet hebben, een veel rijker beeld van de wereld dan wij denken. Zij kunnen via de zon navigeren, voelen door middel van een ingebouwd kompas het aardmagnetisch veld en ze kunnen infrageluid horen. Maar als de plaatselijke omstandigheden dusdanig zijn dat ze hun bestemming niet kunnen horen, zijn ze dus meteen het spoor bijster.
Lees hier het volledige artikel
Naschrift van de redactie:
In 1997 werden vanuit Nantes 60.000 postduiven losgelaten om terug te vliegen naar een aantal locaties in Engeland. Voor een postduif een afstand van niets, maar vrijwel niet één bereikte zijn bestemming. Onlangs werd dit raadsel opgelost toen bleek dat een Concorde, die vanuit Parijs was opgestegen op weg naar New York, juist boven het Kanaal (en boven de zwerm duiven!) door de geluidsbarrière ging. Nu is bekend dat daarbij ook infrageluid. Kennelijk heeft deze “sonic boom” de duiven volledig gedesoriënteerd.
©PiepVandaag.nl Jeanco Lapierre Armande
