Regelmatig gaan ze al vroeg op weg, om zo veel mogelijk te voorkomen dat wilde dieren in Nederland worden afgeschoten. De hunt saboteurs van Animal Rights komen op verschillende plekken in het land samen om jachtpartijen te verstoren. Niet omdat ze zo graag jagertjes willen pesten, maar omdat het leven van alle dieren hun dierbaar is en ze plezierjacht onacceptabel vinden. Eindredacteur Angelique Lagarde ging een ochtend mee op pad.
Ze worden door jagers nogal eens afgeschilderd als extreme dierenrechtenactivisten, waar je voor moet uitkijken. Onterecht, want de dierenvrienden van Animal Rights houden zich netjes aan de wet als zij verslag doen van jachtpartijen. Vanaf de openbare weg maken ze foto’s en filmen ze de activiteiten. Ook proberen ze de wilde dieren waar jagers die dag hun zinnen op hebben gezet, zoals ganzen of hazen, weg te leiden van het jachtgebied door toeters te gebruiken. Dit kunnen de jagers niet waarderen en alleen al de aanwezigheid van de activisten is aanleiding om de politie te bellen, terwijl er geen overtreding wordt begaan.
Ganzenjacht
Hoewel de piek in de zomermaanden is, wordt ook in deze periode nog op ganzen gejaagd. Zeker de Hoeksche Waard staat erom bekend dat er veel jagers actief zijn. Animal Rights is daarom geregeld in deze regio te vinden, ook op 6 oktober. Verder was in de provincies Utrecht en Gelderland een team van Animal Rights ter plaatse, waar op ganzen gejaagd werd aan twee kanten van de Lek. De vreedzame geluidsacties van de activisten hebben effect. Jeffrey, een van de coördinatoren van Animal Rights Hunt Saboteurs, geeft aan:
“Als wij aanwezig zijn, worden er minder dieren geschoten. We kunnen zeker stellen dat er nu ganzen nog rondvliegen, die er anders niet meer waren geweest. Soms kom je aan en is er sprake van een waar vuurpeloton, waarbij gans na gans uit de lucht wordt geschoten. Als wij beelden en geluid maken, vinden jagers dit onprettig en stoppen ze soms eerder.”
Draagvlak voor acties tegen jacht
Jagen met een jachtvergunning, op aangewezen diersoorten in een vastgestelde periode, is legaal. Dat betekent echter niet dat het humaan, aanvaardbaar of zelfs maar doeltreffend is. Dit is ook te merken aan de publieke opinie en het veelal negatieve imago van jagers. Jeffrey:
“We hebben al vaker meegemaakt dat mensen uit de Hoeksche Waard zelf zich bij ons aansluiten, mensen die het zat zijn, al dat geknal.”
Jagers zijn desondanks van mening dat hun hobby noodzakelijk is:
“Aan de Nederlandse jagers de taak om de aantallen ganzen in toom te houden, zodat schade, hinder en overlast worden beperkt.” (bron: Jagersvereniging, red.)
Misstanden vastgelegd
Als jacht legaal plaatsvindt, wil dit echter zeker niet zeggen dat dieren niet lijden. Dat is namelijk wel degelijk het geval, zoals regelmatig op Animals Today te lezen is. Dit werd ook geconstateerd bij een jachtpartij in Goudswaard, waarbij jagers veel ganzen uit de lucht schoten, die niet in een keer dood waren. Ze vielen tientallen meters naar beneden en kwamen hard neer, waarna een jager en zijn hond ze ophaalden. De jagers namen hun tijd om de dieren te doden. Ook overleeft een deel van de oudere ganzen de jacht, maar wel met hagelkorrels in het lijf. Uit Deens onderzoek blijkt dat het om zo’n 35% gaat.
Met beelden die Animal Rights maakt, en eerder ook organisatie Stop de Ganzenmoord, stellen de dierenrechtenactivisten het ernstige dierenleed dat met de jacht op ganzen en ander wild gepaard gaat, aan de kaak. Zo maakte Animal Rights schokkende beelden van levende lokganzen die werden ingezet. De dieren waren gefixeerd met een touw aan een grondpen, konden geen kant op en zagen hun soortgenoten beschoten worden. Volgens de Wildbeheereenheid Hoeksche Waard is het op deze manier inzetten van lokganzen legaal.
De jager moet, volgens de gedragsregels van de Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging, alle middelen aanwenden om dieren niet onnodig te laten lijden. Uit gemaakte beelden van de dierenwelzijnsorganisaties blijkt duidelijk dat veel jagers het hier niet zo nauw mee nemen. Meer hierover lees je ondermeer in de artikelen Jagers laten ganzen lijden in de Hoeksche Waard, Jager executeert gans in de Hoeksche Waard en Haas opgejaagd en doodgeslagen bij jacht Hoeksche Waard.
De Animal Rights Hunt Saboteurs willen met acties dan ook niet alleen de jacht verstoren, maar daarnaast mensen bewust maken om de druk op te voeren voor diervriendelijker oplossingen te kiezen. Jacht vindt, naast populatiebeheer, vooral plaats vanwege schadebestrijding en, in het geval van de ganzenjacht, in het kader van vliegveiligheid.
Hoeveelheid ganzen
De (stand)ganzenpopulatie is de laatste tientallen jaren sterk toegenomen in Nederland. Ganzen voelen zich thuis in ons open landschap met veel water. Door intensivering van de landbouw is het voedselaanbod fors toegenomen: voedselrijk grasland (voor de productie van zo veel mogelijk voordelige zuivel) en eiwitrijke gewassen laten de ganzen zich goed smaken. Met ons landbouwbeleid creëerden we dan ook zelf de ideale omstandigheden voor het grote aantal ganzen.
Schade en risico’s
Om gewasschade en het risico op een ‘birdstrike’ te voorkomen, willen provincies het aantal ganzen beperken. Dit gebeurt vooral door jagers ontheffingen te verlenen voor de ganzenjacht. Het doden van de ganzen is, naast ethisch discutabel, niet doeltreffend. Jeffrey, van Animal Rights:
“Het argument is dat er te veel ganzen zijn. Maar er is blijkbaar voldoende voedsel beschikbaar voor ze. Afschot helpt niet. Anderen nemen namelijk hun plaats in, zolang er genoeg te eten is. Is er minder voedsel, dan trekken ze wel weg. Overigens beroepen jagers zich graag op schadebestrijding. Een paar van die ganzen afschieten, dat doen ze vooral voor hun plezier. Dat is echt geen opoffering voor ze.”
Ook uit het rapport van Sovon Vogelonderzoek Nederland blijkt de jacht op ganzen ineffectief te zijn:
“De ganzenpopulatie reguleert zichzelf. Het voedselaanbod en het aanbod van geschikte broedplekken bepaalt met name het succes van voortplanting en daarmee de grootte van de populatie. Daarnaast wordt de belangrijkste predator van de gans, de vos, ook intensief bejaagd. Jagers creëren problemen en lossen niets op.”
Het probleem van vraatschade wordt volgens de Vegetarische Slager overdreven. Oprichter Jaap Korteweg is zelf agrariër, op zijn biologische landerijen wordt niet geschoten:
“Vraatschade komt nauwelijks voor en is een normaal bedrijfsrisico.”
Is er wel sprake van verlies door hongerige ganzen, dan komen boeren voor directe gewasschade in aanmerking voor vergoeding via het Faunafonds.
Vliegveiligheid
Hoofdredacteur van Animals Today, Karen Soeters, schrijft in haar blog ‘Ganzengenocode’ dat zowel het aantal vliegbewegingen als de ganzenpopulatie rondom Schiphol zijn toegenomen.
“Dat is geen goede combinatie. De kans op een botsing van een vliegtuig met een gans is weliswaar uiterst miniem en mocht het onverhoopt voorkomen en problemen opleveren, zijn piloten getraind om te gaan met een dergelijke ‘birdstrike, zoals zij dat noemen. Desalniettemin is en blijft dit natuurlijk een verschrikkelijk onwenselijke situatie.”
De oplossing ligt volgens haar voornamelijk in de verbouwde gewassen, die veel te smakelijk zijn voor ganzen rondom Nederlandse vliegvelden.
“Gewoon zorgen dat er geen voedsel meer verbouwd wordt dat lekker wordt gevonden door de dieren. In de Verenigde Staten is het bijvoorbeeld helemaal niet toegestaan überhaupt landbouw te plegen op 3 kilometer afstand van start- en landingsbanen. Wij presteren het daarentegen om zelfs tussen de start- en landingsbanen nog gras te planten.”
“Een maatregel die ook erg effectief is gebleken, is het snel omploegen van het land als er geoogst is. Ganzen komen maar wat graag de resten van het land eten.”
Bioloog Diederik van Liere licht toe dat het grote voedselaanbod de bepalende factor is, niet zozeer het aantal ganzen.
“Of er nu 20 of 10 over de startbaan vliegen: het gevaar is even groot, maar de populatie kan gehalveerd zijn. Er is nota bene een Polderbaan middenin landbouwgebied gebouwd.”
Ganzen weren
Het is heel begrijpelijk dat boeren, die veel tijd steken in het bewerken van hun land en hier hun geld mee proberen te verdienen, schade aan hun gewas willen voorkomen. Geen methode is perfect en ganzen passen zich snel aan veranderingen aan. Toch zijn er, om schade te voorkomen of te beperken, ook diervriendelijke verjaagmethoden, zoals knalpotten en roofvogelsilhouetten. Verder zijn er vernuftige apparaten op de markt zoals de Agrilaser.
Aantrekkelijke klaver
Een andere manier om schade te voorkomen is de aanwezigheid van ganzen te sturen. Diederik van Liere geeft aan dat ganzen juist naar andere plekken gelokt kunnen worden, door witte klaver te planten:
“Uit wetenschappelijke publicaties blijkt dat witte klaver voor ganzen vijf keer aantrekkelijker is dan bemest gras. Ook is het bodemleven en bloemaanbod veel rijker. Door witte klaver toe te passen langs de waterkant en in gebieden van het waterschap kan zo voor ganzen en weidevogels een heel aantrekkelijk alternatief geboden worden.”
Deze methode is wetenschappelijk gepubliceerd in The Journal of Wildlife Management.
Jachtseizoen
Ganzen mogen gedurende lange periodes in Nederland bejaagd worden. Voor de grauwe gans, kolgans en brandgans is er sprake van een verbod in de broedperiode (voorjaar). De Canadese gans is het hele jaar bejaagbaar. Voorwaarden voor de jacht op ganzen zijn afhankelijk van de soort en de provincie en staan vermeld in de ontheffingen. De ganzenpopulatie in Nederland bestaat uit standganzen en overwinterende ganzen. De standganzen leven in ons land en zijn jaarrond aanwezig. Overwinterende ganzen verblijven hier in de herfst en winter. Deze wintergasten zijn grotendeels beschermd.
Na de piek in de ganzenjacht in de zomer, en de start van de zwijnenjacht op de Veluwe op 1 juli, start op 15 oktober het seizoen waarin hazen, houtduiven en fazanten mogen worden geschoten. Sinds 15 augustus geldt dit al voor wilde eenden en konijnen.
Houding
Op Boerderij.nl geeft varkenshouder Dirk Dekker uit Nijkerk aan:
“We hebben in Nederland steeds meer overlast van in het wild levende dieren.”
Dit is helaas de manier waarop boeren, die jagers op hun land toelaten, aankijken tegen de natuur, waar we onderdeel van zouden moeten uitmaken. Mensen claimen steeds meer ruimte en het leefgebied van dieren wordt kleiner. Komen ze in botsing, dan delven wilde dieren het onderspit. Het wordt tijd dat we onze verantwoordelijkheid nemen en beter leren samenleven, door overlast te beperken zonder naar het geweer te grijpen.
Bronnen: Animal Rights, Vogelbescherming Nederland, CABWIM Wildlife Research & Consultancy, Partij voor de Dieren, Bij12, Wildbeheereenheid Nijkerk
©Animals Today Angelique Lagarde
