Dat de wereld er anders uitziet sinds het aantreden van president Donald Trump, staat voor velen vast. Ook de planten- en dierenwereld blijft niet buiten schot: volgens experts dreigen recent aangekondigde plannen van Trump te leiden tot het uitsterven van duizenden flora- en faunasoorten. Natuurorganisaties slaan alarm en uiten hun zorgen over deze ontwikkelingen.
“Drill, baby, drill!” – met die woorden benadrukte Donald Trump tijdens zijn verkiezingscampagne in 2024 zijn ambitie om de Amerikaanse industrie nieuw leven in te blazen. Gas, olie en grootschalige bouwprojecten moesten de toekomst bepalen, de natuur zou daar maar voor moeten wijken. Nu lijkt het woord bij de daad te worden gevoegd. Recent is aangekondigd dat er maatregelen worden doorgevoerd om de Endangered Species Act (ESA) – een van de krachtigste Amerikaanse wetten ter bescherming van bedreigde dieren- en plantensoorten – te omzeilen. Deze wet, die voorschrijft dat kwetsbare soorten beschermd moeten worden, wordt door de industriële sector als een doorn in het oog ervaren.
Wat is de ESA?
De Endangered Species Act (ESA) werd in 1973 van kracht en heeft als doel de natuur te beschermen voor toekomstige generaties. De wet verplicht dat plant- en diersoorten die als bedreigd zijn aangemerkt, beschermd worden om uitsterving te voorkomen. De ESA geldt als een krachtig juridisch middel tegen projecten die de natuur bedreigen. Maar liefst 99 procent van de soorten die onder deze wet vallen, overleven vooralsnog dankzij deze bescherming.
Aan de ESA is een speciale commissie verbonden, de Endangered Species Committee, ook wel de ‘God Squad’ genoemd. Deze commissie, bestaande uit zeven leden van verschillende Amerikaanse ministeries, beslist in uitzonderlijke gevallen of de bescherming van een soort moet wijken voor bijvoorbeeld economische of nationale belangen. De naam God Squad dankt de commissie aan deze bevoegdheid: in feite mag de commissie bepalen welke soort blijft leven – en welke niet. Hoewel dit als een ingrijpende bevoegdheid klinkt, kwam de commissie in de afgelopen 47 jaar slechts drie keer bijeen. In twee gevallen werd een uitzondering op de ESA toegestaan, maar deze werd later alsnog via rechtszaken geblokkeerd. In de praktijk zijn er dus nauwelijks uitzonderingen op de ESA toegestaan.
Natuurbeschermers zien uiteraard de meerwaarde van de ESA in, maar de industriële sector denkt daar heel anders over. Zo kunnen houtkap of bouwprojecten niet doorgaan wanneer dit schade toebrengt aan beschermde soorten of hun leefgebied, wat de economische belangen van de industrie hindert.
Plannen van Trump om de ESA te ondermijnen
Trump heeft aangekondigd dat er voortaan veel vaker uitzonderingen op de Endangered Species Act (ESA) zullen worden toegestaan. De zogeheten God Squad krijgt van hem de opdracht om voortaan elk kwartaal bijeen te komen, met als doel om industriële belangen systematisch voorrang te geven boven natuurbescherming. De rechtvaardiging hiervoor zou zijn dat er sprake is van een nationale energiecrisis die de inzet van noodmaatregelen verlangt. Daarmee breekt Trump radicaal met het oorspronkelijke doel en de traditie van de ESA, waarin het voortbestaan van bedreigde soorten juist centraal staat. Decennia aan natuurbehoud worden daarmee tenietgedaan. Natuurorganisaties waarschuwen dat deze koers zal leiden tot het uitsterven van talloze dier- en plantensoorten.
Andere maatregelen dragen ook bij aan uitsterving
Niet alleen de nieuwe opdracht van de God Squad vormt een bedreiging voor flora en fauna. Ook andere, al ingevoerde maatregelen dragen bij aan het verdwijnen van soorten. Het beruchte DOGE-project van Elon Musk – gericht op maximale bezuinigingen binnen de overheid – heeft geleid tot het ontslag van honderden ambtenaren bij instanties die juist verantwoordelijk zijn voor dierenbescherming. Uiteindelijk is het doel om maar liefst 40 procent van het personeel van de Fish and Wildlife Service te schrappen.
Ook de financiering van talloze natuurbehoudsprogramma’s worden stopgezet. Onder meer projecten die de rode wolf in North Carolina en de Akikiki-vogels in Hawaï beschermen, verdwijnen. Het stopzetten van deze programma’s staat in wezen gelijk aan het uitsterven van deze soorten. Over deze maatregelen zegt Noah Greenwald, directeur bedreigde diersoorten bij het Center for Biological Diversity:
“Wetenschappers waarschuwen dat we ons midden in een uitstervingscrisis bevinden en het is op eigen risico als we die waarschuwing negeren. Terwijl de Amerikaanse natuur in rap tempo afneemt, haalt Elon Musk keihard uit naar de toegewijde en vakkundige mensen die vechten om onze planten en dieren van uitsterving te redden. Het is ronduit krankzinnig.”
Ondanks deze verontrustende ontwikkelingen voor de natuur, bestaat er nog onzekerheid over de juridische toelaatbaarheid van Trumps plan om de God Squad elk kwartaal bijeen te roepen. De ESA bepaalt namelijk dat deze commissie uitsluitend mag worden ingeschakeld bij een concrete casus, waarbij een afweging tussen soortbehoud en andere belangen noodzakelijk is. Voor periodieke bijeenkomsten ontbreekt in de wet een duidelijke grondslag. Of Trump zich hierdoor zal laten weerhouden, is nog maar de vraag. Achter de schermen wordt bovendien gewerkt aan een herziening van de ESA, waarmee dit juridische obstakel mogelijk wordt weggenomen en Trumps plannen alsnog kunnen worden gerealiseerd.
Bronnen:
©AnimalsToday.nl Femke Oosterbaan Martinius
