We denken meestal aan evolutie als iets dat veel tijd nodig heeft, en dus zeer langzaam verloopt. Het duurt al gauw honderdduizenden tot miljoenen jaren voordat soorten evalueren en zich aanpassen aan veranderde omstandigheden.
Maar dit blijkt niet altijd het geval. Onlangs maakten onderzoekers bekend dat klifzwaluwen in het zuidwesten van Nebraska zich snel wisten aan te passen aan het wegverkeer. Het is namelijk zo dat vogels met kortere vleugels minder kans hebben om op een autoruit of bumper terecht te komen. In minder dan dertig jaar is dan ook de gemiddelde spanwijdte van deze vogels beduidend korter geworden, waardoor er dus nu ook minder vogels tegen auto’s botsen.
Dit is slechts één voorbeeld, maar er is steeds meer wetenschappelijke aandacht voor het tijdsbestek waarin dergelijke ontwikkelingen zich kunnen voltrekken. Evolutionaire veranderingen vinden waarschijnlijk veel sneller plaats dan we voorheen dachten. Ook de mens speelt hierin een grotere rol dan werd aangenomen.
Een van de factoren die evolutie kan versnellen, is het verstoren of aantasten van de omgeving waarin een soort leeft. Hierbij gaat het zowel om de snelheid als de mate waarin de natuurlijke habitat wordt ontwricht. Zo suggereren studies dat door de moderne commerciële visserij, met name de opkomst van technologieën zoals het vissen met motoraangedreven netten, vispopulaties zijn veranderd. In de loop van een paar generaties worden bepaalde vissoorten eerder geslachtsrijp en zijn dan ook kleiner. Dit is natuurlijk handig als vis om te overleven, maar maakt aan de andere kant de vis minder geschikt als voedsel; voor zowel ons als andere roofdieren.
Nu zijn er uiteraard ook milieuveranderingen zonder menselijke oorzaak, maar wij zijn toch wel erg goed in het creëren ervan. Of het nu gaat om de aanleg van een snelweg of de komst van een vissersvloot. Ingrijpende milieuverschuivingen kunnen lokale soorten heel snel veranderen of zelfs resulteren in nieuwe soorten of ondersoorten. Allemaal binnen een relatief kort tijdsbestek van tientallen tot honderden jaren.
Het lijkt er dus op dat evolutie ook in een korte tijdspanne een soort kan beïnvloeden én het ecosysteem waarvan de soort deel uitmaakt. Naast de voordelen die het sneller aanpassen van bepaalde soorten heeft, brengt dit dus veel meer ingrijpende consequenties met zich mee. Consequenties die we nu nog niet kunnen overzien. Met andere woorden, het gaat niet alleen over het aantal aanrijdingen met vogels op een snelweg dat vermindert. Het gaat ook over hoe de vogels zich aanpassen aan de snelweg, en wat de gevolgen zijn van deze aanpassingen op het grotere (eco)systeem. Eten zwaluwen met korte vleugels andere dingen dan hun soortgenoten met lange vleugels? Zijn ze ook moeilijker te vangen door hun vijanden? Enzovoort.
Milieuveranderingen tasten dus op een complexere manier onze ecosystemen aan dan we dachten. En nu maar hopen dat ook wij door de toegenomen aantasting van onze aarde sneller evolueren naar een Homo Sustinens…
©PiepVandaag.nl Pim Martens, hoogleraar ‘Mondiale verandering en duurzame ontwikkeling’
2 Comments
Comments are closed.
ik denk niet dat Jans interpretatie van evolutie correct is.
Waarom zou een gorilla een mens moeten worden? De soort heeft een andere evolutie doorgemaakt.
Sommige soorten zijn perfect aangepast aan hun milieu, de noodzaak van (verdere) aanpassing ontbreekt. De keus is: aanpassen, of uitsterven. Volgens Martens hierboven kunnen sommige soorten zich relatief snel aanpassen, waardoor ze grotere overlevingskans hebben.
Het piramide-argument is niet serieus natuurlijk. Al eeuwen zetten we gebouwen neer die veel hoger zijn.
Dit heeft niets met evolutie te maken, maar met aanpassen.
De evolutietheorie van Darwin is pure onzin.
Waar is de evolutie van de krokodil en haai b.v., zijn al miljoenen jaren het zelfde.
Wanneer word magilla gorilla een mens, nooit.
De geschiedenis boekjes beweren dat mensen de pyramiden overal te wereld hebben gebouwd.
Waarom was men duizenden jaren zo slim en zijn we nu te dom om hetzelfde te kunnen bouwen.