Al jaren daalt het aantal bijen. De kans dat je nu een bij tegenkomt, is meer dan 30% kleiner dan in de twintigste eeuw. Naast klimaatverandering blijkt er nog een grote reden voor deze daling te zijn: pesticiden.
Pesticiden tasten bijenhersenen aan | Foto: pixabay
Babybijen
Dr. Richard Gill deed samen met zijn collega’s onderzoek naar het effect van pesticiden bij bijen. In een laboratorium gaf hij een deel van de babybijen voedsel met pesticiden. Dit is wat nu feitelijk in de praktijk ook gebeurt. Hij concludeerde dat babybijen die pesticiden kregen, later in het leven slechter presteerden. Gill:
“Als gifstoffen de bijenkolonie binnendringen, kunnen die problemen veroorzaken bij de ontwikkeling van babybijen.”
‘Mushroom body’
De onderzoekers bestudeerden ook de hersenen van bijna 100 bijen. Pesticiden in het voedsel van babybijen zorgden ervoor dat delen van hun hersenen niet goed groeiden en minder goed functioneerden. Deze effecten zijn volgens dr. Gill permanent. Aangestaste hersenen hebben als grootste gevaar dat bijen niet meer goed kunnen navigeren. Dit komt omdat de bijen die blootgesteld waren aan pesticiden een kleinere ‘mushroom body’ hadden. Dit is een belangrijk deel van het insectenbrein dat zich bezighoudt met het leervermogen van een insect. Gill:
“Pesticiden brengen deze koloniën in gevaar. Ze zijn schadelijk voor bijen die ook al te maken hebben met veranderingen in het grondgebied en extreem weer.”
Klimaatverandering
Er wordt al langere tijd onderzoek gedaan naar de invloed van klimaatverandering op bijenpopulaties. Zo ook onderzoekers uit Canada, die bijen in Europa en de Verenigde Staten onderzochten. Zij stellen dat bijen snel zullen uitsterven: ze kunnen niet goed tegen de stijgende temperaturen en toegenomen neerslag.
Bijen houden van koele klimaten met variatie in de seizoenen, maar de afgelopen 100 jaar is de aarde 1,3 graden gestegen door menselijke activiteit. De desastreuze combinatie van klimaatverandering en pesticiden is ook door verschillende onderzoeken aangetoond.
Kolonisatie
Kolonisatie betekent dat een bij naar een nieuwe plek gaat en er een nieuwe populatie tot stand brengt, legde dr. Kerr uit. Maar door onder andere pesticiden en klimaatverandering lukt dat niet goed genoeg meer.
“Het aantal lokale uitstervingen dat we zagen, kwam acht keer vaker voor dan het proces van kolonisatie. Door klimaatverandering verdwijnen bijen met een snelheid die ze helemaal niet kunnen bijhouden om zichzelf te vervangen.”
Tips om bijen te helpen
Het gaat slecht met de bijen, maar er zijn gelukkig nog dingen die wij kunnen doen om de bijen een steuntje in de rug te geven.
- Zet verschillende bloeiende planten in de tuin, op het balkon of een vensterbank. Gebruik pesticidevrije planten.
- Bijen krijgen ook dorst, dus met een kleine drinkplek kunnen bijen deze zomer weer even bijkomen. Zorg voor een klein steentje waar ze op kunnen staan terwijl ze water drinken.
- Probeer zo min mogelijk het gras te maaien, bijen houden namelijk van wat langer gegroeid gras, klavertjes en paardenbloemen.
- Koop geen groente en fruit waarbij pesticiden gebruikt zijn.
- Bijen kunnen niet goed tegen extreem weer, dus een kleine schuilplek kan het leven van een bij redden.
Bronnen:
©AnimalsToday.nl Sophie Jongma
