Ieder jaar tijdens de Paasdagen worden er traditiegetrouw in verschillende provincies in Nederland paasvuren afgestoken. Volgens dierenactiegroep 1037 Against Animal Cruelty sterven er echter veel dieren een gruwelijke dood in deze paasvuren. In een bericht op hun website is te lezen dat, tijdens de maandenlange bouw van deze stapels organisch afval, veel dieren zich hierin nestelen. Zodra de stapels in brand gaan, verbranden de dieren levend mee.

paasvuren
Foto: screenshot video 1037 Against Animal Cruelty/YouTube

Het aansteken van paasvuren is een oude traditie die in delen van Europa voorkomt. Op eerste of tweede Paasdag worden de vuren aangestoken. Maandenlang worden hiervoor organische materialen verzameld en opgestapeld. Deze materialen mogen volgens Wet milieubeheer en  Gemeentelijke voorschriften alleen bestaan uit gerooid hout en snoeihout. Voor dieren lijkt dit echter een groot, warm nest dat gedurende de maanden erop steeds  groter groeit. Ze vinden er hun onderkomen in tijdens de koude maanden en wanen zich veilig in de diepe kern van de berg.

Ingesloten door vuur

Op 2 april 2018 publiceerde organisatie 1037 Against Animal Cruelty het zeer schokkende bericht ‘Dieren verbranden levend in paasvuren’. Leden van 1037 waren aanwezig bij een paasvuur in Espelo, dat afgelopen zondag 1 april 2018 werd aangestoken. De bouw van deze brandstapel was al in november 2017 gestart en had op 1 april een hoogte van 18 meter bereikt. De organisatie vertelt:

“Vijf maanden bouwen is maandenlang een warm nest voor tal van dieren die zich daar heerlijk verschuilen of zelfs een winterslaap houden. Denk aan egels, marters, bunzing, wezel, spitsmuizen, muizen, ratten maar ook kikkers en andere zoogdieren naast allerlei soorten van insecten en amfibieën die zich nestelen of verstoppen in deze brandstapels. Hoe groter de voorziening is hoe beter deze geïsoleerd is en dienst kan doen als overwinterplek of nestplaats. Vogels voelen zich koning te rijk en vertoeven graag in deze brandstapels en maken daar wat graag nesten in helemaal nu het broedseizoen officieel op 15 maart van start is gegaan.”

Bekijk hieronder de beelden die 1037 vastlegde, waarop onder meer een merel te zien is die mogelijk een nest in de brandstapel heeft:

ARVE Error: Mode: lazyload not available (ARVE Pro not active?), switching to normal mode

Broedseizoen

Hoewel er tijdens het broedseizoen – dat inging op 15 maart – geen snoeihout mag worden verbrand wegens de grote kans dat vogels er nesten in bouwen en ook andere dieren er hun onderkomen in vinden, kan deze regel omzeild worden als de Gemeente een vergunning voor het afsteken van paasvuren verleend (Lees kopje: Wet- en regelgeving paasvuren verderop in dit artikel).

Naast het paasvuur in Espelo heeft organisatie 1037 verscheidene andere brandstapels in Nederland onderzocht op de aanwezigheid van dieren. Om dit te kunnen bewijzen hebben zij alles op beeld vastgelegd, waarop te zien is dat er zich vogels in de stapels snoeihout bevinden. De organisatie geeft aan zelfs tegen hun verwachtingen in een fazant uit een brandstapel in aanbouw te hebben zien rennen. Dat de dieren die hun onderkomen in de stapels hebben gezocht geen schijn van kans maken om te overleven blijkt uit de  volgende observatie van 1037:

“Wij hebben gefilmd dat er totaal geen controle is of er dieren aanwezig zijn in deze brandstapels voor aanvang van het ontsteken van het paasvuur. Ook zien wij zelfs tal van vogels zitten tijdens het ontsteken van het paasvuur. Niemand, maar dan ook niemand blijkt er ook maar enigszins aandacht aan te besteden dat er tal van dieren bij het ontsteken van het vuur levend verbranden.”

Lange doodsstrijd

Volgens 1037 is het onmogelijk brandstapels van dit formaat te controleren op de aanwezigheid van dieren. Dieren kunnen zich verschuilen tot diep in de kern van de immense houtmassa. Wanneer de stapel aangestoken wordt brandt het vuur rondom van buiten naar binnen, dus het duurt even voordat de kern bereikt wordt.

“Dieren die in de kern van de stapel zitten ondergaan een lange doodsstrijd. Ze kunnen nergens meer heen en de hitte wordt ondraaglijk, totdat het vuur hen heeft bereikt en de dieren uiteindelijk verbranden of stikken door de rook. Van alle vogels zagen we helaas maar één vogel in paniek de brandstapel uit vliegen, terwijl tijdens het ontsteken van het vuur  duidelijk op onze beelden te zien was dat er nog twee vogels nietsvermoedend de stapel in vliegen.”

Ecosystemen uit balans

Bij het verbranden van hout komt de meest schadelijke vorm van fijnstof vrij, namelijk ultra fijnstof. Stichting Houtrookvrij dat de paasvuren zo’n 50 procent meer fijnstof uitstoten dan vuurwerk tijdens de jaarwisseling.  Stichting Natuur en Milieu legt uit dat vrijwel alles in de natuur afhankelijk is van lucht en in de natuur alles opgebouwd is rondom ecosystemen. Het ecosysteem is stabiel en sterk doordat elk dier en elke plant zijn eigen plekje daarin inneemt. Luchtverontreiniging – zoals o.a. bij deze paasvuren – verstoort de balans waardoor dier- en plantsoorten kwetsbaar worden. De biodiversiteit neemt af waardoor kwetsbare plantsoorten dreigen te verdwijnen. Stichting Natuur en Milieu over de gevolgen voor dieren:

“Wanneer een ecosysteem onder druk staat, verdrukken de sterkere en meer aanwezige diersoorten de kleinere, meer kwetsbare groepen. Doordat plantensoorten verdwijnen, worden dieren die van deze planten afhankelijk zijn bedreigd. Zo komen bijvoorbeeld hele insectenkoloniën in het gedrang. Vogelsoorten die weer afhankelijk zijn van deze insecten voor hun voeding, krijgen het op hun beurt moeilijk.”

Paasvuur beschermde traditie

In 2017 is het paasvuur van Espelo op de lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed van UNESCO geplaatst. Het paasvuur wordt erkend als cultureel erfgoed en is officieel een beschermde traditie.

Wet- en regelgeving paasvuren

In Wet milieubeheer zijn grenswaarden opgenomen voor de bescherming van de gezondheid van de mens en de ecosystemen. In artikel 10 zijn de regels voor de verwerking van afvalstoffen beschreven. In Nederland is het verboden om afval te verbranden. In bepaalde gevallen kan hiervoor een ontheffing worden aangevraagd. In artikel 10 is bepaald dat deze ontheffing verleend kan worden door het college van burgemeesters en wethouders. Particuliere verbranding valt onder de Gemeentelijke APV (Algemene Plaatselijke Verordening), dus wanneer iemand een vergunning voor een paasvuur wil aanvragen kan deze terecht bij de eigen Gemeente.

Gemeenten hanteren beleidsregels bij snoeihoutverbranding. Deze regels verschillen per Gemeente, maar komen in grote lijnen overeen.  De regels hebben betrekking op onder andere de datum van het paasvuur, de locatie, de gebruikte materialen, het opbouwen van de paasbult, weersomstandigheden,  afstand van het publiek tot de brandstapel en de zorgplicht voor een ieder ter voorkoming van verontreiniging van de bodem.

Voor een tweetal voorbeelden:

De wet- en regelgeving heeft echter enkel betrekking op het beschermen van mens en milieu. Over de bescherming van dieren in en tijdens de paasvuren zijn geen voorschriften opgenomen.

Bronnen

©AnimalsToday.nl Rianne Kingma