Maria, een 13-jaar oude Sumatraanse orang-oetan, leeft sinds 4 juli weer vrij in het regenwoud van Sumatra. Dit orang-oetan vrouwtje werd in kritieke toestand gevonden en naar de intensive care gebracht van het Sumatraanse Orang-oetan Quarantaine en Rehabilitatie Centrum (PKOS) op 19 juni 2020. Het was niet de eerste keer dat Maria redding nodig had, ze is maar liefst 5 keer eerder gered  op verschillende locaties rondom hetzelfde gebied.

Orang-oetan
Orang-oetan Maria weer terug thuis in het regenwoud | Foto: Pixabay

Covid-19

Voordat Maria vrijgelaten kon worden moesten zij en haar verzorgers eerst negatief testen op Covid-19. Eerder dit jaar was er al een vrijlating van zo’n 300 orang-oetans uitgesteld uit voorzorg voor de coronaviruspandemie. Wetenschappers hebben namelijk al eerder gezegd dat het coronavirus waarschijnlijk makkelijk van mens op mensaap kan worden overgedragen omdat mensen en mensapen zo’n 97 tot 99 procent van hun DNA delen. Het virus is al meerdere malen overgesprongen van mens op dier en dat betreft soorten met veel minder overeenkomsten met de mens. Mocht een orang-oetan besmet raken, zou dat in het wild wel eens het einde kunnen betekenen van deze bedreigde diersoort.

Dreigingen op Sumatra

Sumatra behoort tot een van de grootste eilanden ter wereld en huisvest een indrukwekkend scala aan bijzondere dieren, waarvan sommige soorten alleen op dit eiland voorkomen. Deze bossen vormen het leefgebied voor de Sumatraanse orang-oetan. De flora en fauna van het eiland wordt momenteel sterk bedreigd door ontbossing voor de aanleg van plantages voor palmolie en productiehout. De ontbossing zorgt ervoor dat orang-oetans vaak moeite hebben om in hun levensbehoeften te voorzien en gaat ook gepaard met toenemend conflict tussen mens en dier. De ontbossing zorgt namelijk voor versnippering van de leefruimte van de orang-oetans en tegelijkertijd ontstaat hierdoor meer vermenging met de menselijke leefruimte op Sumatra. Hierdoor lopen de orang-oetans meer gevaar omdat ze vaak gedood worden door werkers op het platteland of dorpelingen omdat de apen als ‘plaag’ beschouwd worden. Ook liggen er stropers op de loer die de baby aapjes willen verkopen als huisdier, waarbij de moeder meestal wordt gedood.

De orang-oetan

Orang-oetans (Maleis voor “bosmens”) behoren tot onze naaste verwanten in het dierenrijk. Ze zijn zeer intelligent en vindingrijk. Ze kennen cultuur en lijken op de mens in mimiek, gedrag en veel andere dingen. Zo zijn spraak, het gebruik van complexe werktuigen, bedrog, zelfbewustzijn en plannen, vaardigheden die de orang-oetans en andere mensapen bezitten. Ze zijn daarbij ook in staat om complexe problemen op te lossen. Zo heeft onderzoek bijvoorbeeld aangetoond dat ze wel eens samenwerkingsverbanden sluiten in de dierentuin om zo elkaar te helpen ontsnappen.

Er leven nog zo’n 72.000 orang-oetans in het wild en die zijn alleen nog te vinden op de eilanden Borneo en Sumatra. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de Borneose orang-oetan (Pongo pygmaeus) en de Sumatraanse orang-oetan (Pongo abelii). Ze zijn de enige mensapen in Azië, worden zo’n 50 jaar oud en zijn de grootste in bomen levende dieren ter wereld.  Ze zijn groot (137 cm voor een mannelijke aap) en bijzonder sterk: ze kunnen zich optrekken aan één vinger!

Biodiversiteit

Orang-oetans spelen een belangrijke rol voor de biodiversiteit. Ze zijn planteneters. Ze houden vooral veel van fruit, zoals mango´s en vijgen. Wanneer ze een lekkere vrucht hebben gevonden verspreiden ze de zaden door het oerwoud. Ook dienen ze als ‘kiemkatalysator’: een groot aantal zaden kiemt pas nadat ze een tijd in de darmen van de orang-oetan hebben gezeten. Op deze manier ontstaan er weer nieuwe bomen en planten. Bosbiologen zijn er dan ook van overtuigd dat vele soorten vruchtdragende bomen uit het regenwoud zullen verdwijnen als de orang-oetans uitsterven.

Al met al is het ontzettend verheugend nieuws wanneer Orang-oetans als Maria gered worden en een tweede (of in haar geval; zesde) kans wordt gegeven. Niet alleen zijn de orang-oetans onmisbaar voor het evenwicht in het regenwoud, het zijn ook majestueuze wezens die bij onze wereld horen, waar we ontzettend zuinig op moeten zijn.

Bronnen:

©AnimalsToday.nl Robin Veenman