Een recente, snelle opwarming van oceanen baart wetenschappers zorgen. De wateroppervlakten bereikten deze maand een recordtemperatuur. En dat vlak voor het gevreesde weerfenomeen El Niño. Dit iseen onregelmatige, periodieke variatie in in de temperaturen van zee en land boven de Stille Oceaan. Het beïnvloedt het klimaat van veel van de (sub)tropen.
Uit een recent verschenen studie van Earth System Science Data komt een zorgwekkende ontwikkeling naar voren. In de afgelopen 15 jaar heeft de aarde bijna evenveel warmte opgehoopt als in de voorgaande 45 jaar, waarbij de meeste warmte bij de oceanen terecht is gekomen.
Nooit eerder
Nog nooit eerder is het water zo snel opgewarmd. In maart was de temperatuur van het zeewater voor de oostkust van Noord-Amerika 13,8 graden hoger dan het gemiddelde uit de periode 1981-2011. Wetenschappers maken zich nu vooral zorgen om de combinatie van de stijgende temperaturen en andere weersomstandigheden. Dat zou ervoor kunnen zorgen dat we eind volgend jaar een nieuw temperatuurniveau bereiken.
El Nino
El Nino is zo’n weersomstandigheid die wetenschappers nu zorgen baart. De El Nino-Southern Oscillation (ENSO) is een weerfenomeen dat in de Pacifische oceaan ontstaat en veel invloed heeft op weerpatronen wereldwijd. Er zijn drie stadia van El Niño:
- Neutraal, een neutrale staat waarin de temperatuur van de oceanen het gemiddelde is van de afgelopen jaren.
- La Niño, waarbij de oceanen koeler zijn dan gemiddeld.
- El Niño, waarbij de temperatuur juist hoger is.
Opwarming oceanen vermoedelijke oorzaak van huidziekte bij haaien
Extra opwarming
De afgelopen jaren zaten we in een La Niña fase. Dat hielp om de temperatuur op aarde onder controle te houden. Maar volgens berekeningen van het Australische Bureau van Meteorologie krijgen we dit jaar te maken met een “sterkere” El Niño. El Niño zal waarschijnlijk weerpatronen over de hele wereld verstoren. Maar ook orkanen verergeren, de moesson verzwakken en de kans op bosbranden in Australië vergroten en verergeren. Dr. Josef Ludescher van het Potsdam Instituut voor Klimaatonderzoek zegt:
“Als er een nieuwe El Nino bovenop komt, zullen we waarschijnlijk een extra opwarming van de aarde hebben van 0,2-0,5 graden.”
Grote gevolgen
De gemiddelde oppervlaktetemperatuur van de zeeën en oceanen wereldwijd is met ongeveer 0,9 graden gestegen in vergelijking met de pre-industriële periode. In de afgelopen 40 jaar was er een stijging van 0,6 graden. Dit is wel minder dan de 1,5 graad die de lucht in temperatuur is gestegen. Dat komt omdat er veel meer energie nodig is om water te verwarmen dan land, en omdat oceanen meer water absorberen ver onder de oppervlakte. Maar in de praktijk zorgt ook deze “kleine” stijging voor grote gevolgen. Zo leidt de stijging tot massale sterfte van het zeeleven, vooral koraalriffen lijden onder de warmte.
Extremer weer
Verder nemen de oceanen ongeveer een kwart van de uitgestoten CO2 op, maar hoe warmer het water, hoe minder effectief de oceanen CO2 opnemen. Dat betekent dat de CO2 in de lucht blijft hangen waardoor zowel de lucht als de oceanen verder in temperatuur stijgen. Maar ook wordt het weer steeds extremer doordat orkanen en cyclonen meer energie kunnen oppikken uit de warmte van de wateroppervlakten. Daardoor worden die intenser en langduriger. En de zeespiegel stijgt, warmere wateren nemen namelijk meer ruimte in beslag. Dit proces wordt ook wel thermische uitzetting genoemd. De gletsjers van Groenland en Antarctica smelten ook sneller als de temperaturen stijgen, en dragen ook bij aan een hogere zeespiegel. En de stijgende zeespiegel vergroot de kans op kustoverstromingen.
Scheepvaart
Een van de factoren die een rol speelt bij de snelle opwarming van de oceanen is opvallend genoeg de vermindering van vervuiling van de scheepvaart. In 2020 heeft de Internationale Maritieme Organisatie een verordening ingevoerd om het zwavelgehalte van de brandstof uit de scheepvaart te verlagen. De hoeveelheid aerosoldeeltjes die in de atmosfeer vrijkwamen, werden daarmee snel verminderd. Maar die vervuilende aerosolen helpen wel de warmte uit de ruimte te reflecteren. Doordat die verdwenen, kwam de warmte wel in het water terecht.
Sprongen
Volgens sommige onderzoekers warmt de aarde op in sprongen. Een paar jaar verandert er weinig, gevolgd door een plotselinge stijging die verbonden is aan de kracht van El Nino. Volgens oceanograaf Karina Von Schuckmann, co-auteur van de studie van Earth System Science Data, is er enige hoop. De temperaturen kunnen weer dalen wanneer de kracht van El Nino afneemt.
Bronnen:
©AnimalsToday.nl Sophie Jongma
