Vandaag zou de ganzenvergassing in de provincie Zuid-Holland aanvangen, volgens het faunabeheerplan van de provincie. De rechtbank Den Haag oordeelde gisteren echter in hoger beroep, dat was aangespannen door de Faunabescherming en Sticthing Dierenradar, dat er onvoldoende bewijs is voor de effectiviteit van deze methode in relatie tot het terugdringen van de groeiende ganzenpopulaties. Op de valreep is daarmee de ontheffing voor het vergassen ingetrokken.

ganzenvergassing
Foto: Angelique Lagarde/AnimalsToday.nl

In april dit jaar wees de Raad van State het bezwaar van milieuorganisaties tegen het instandhouden van de ontheffing voor het vergassen van ganzen in Zuid-Holland in hoger beroep af. Volgens de RvS was er wel degelijk sprake van dreigend gevaar voor vliegverkeer en landbouw. De Faunabescherming en Stichting Dierenradar tekenden daarop wederom bezwaar aan en ditmaal oordeelde de rechter in het voordeel van de ganzen. Omroep West meldt:

“Volgens de provincie neemt het aantal aanvaringen met ganzen en vliegtuigen jaarlijks toe en dat zou komen door de toename van het aantal ganzen. De rechtbank denkt daar anders over.”

Faunabeheerplan
In het Faunabeheerplan ganzen Zuid-Holland 2015-2020 geeft de Faunabeheereenheid Zuid-Holland uitwerking aan het beleid van de Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland (GS) omtrent het beperken van de schade die wordt aangericht door de groeiende ganzenpopulaties. De kern van het beleid:

“GS wil de inheemse standganzenpopulatie duurzaam in stand houden waarbij een evenwicht wordt gevonden tussen de omvang van de populaties en de bescherming van (vlieg-)veiligheid, volksgezondheid, flora en fauna, landbouwgewassen en de beschikbare gelden voor de uitkering van een tegemoetkoming voor geleden schade. Daartoe is afgesproken om de populatie standganzen te reduceren tot een niveau waarop de schade acceptabel zal zijn.”

In het Faunabeheerplan wordt gesteld dat het essentieel is dat ontheffingen en aanwijzingen op basis van de Flora- en faunawet en toestemmingen op basis van de Natuurbeschermingswet 1998 worden afgegeven om effectief beheer mogelijk te maken.

nek breken
Brandganzen in de polder | Foto: Gouwenaar/Wikimedia

De ganzen
Het Faunabeheerplan heeft betrekking op de volgende zeven algemeen in Zuid-Holland voorkomende soorten standganzen: grauwe gans, kolgans, brandgans, Canadese gans, soepgans, Indische gans en nijlgans. Daarnaast heeft het plan betrekking op de volgende drie soorten wintergasten: grauwe gans, brandgans en kolgans.

In het plan valt op dat de Faunabeheereenheid eigenlijk zelf al twee tegenstrijdige gegevens benoemt. Ten eerste wordt gesteld dat het aantal standganzen in Zuid-Holland alsmede in de rest van Nederland de afgelopen decennia fors is toegenomen.

“De populatieontwikkeling vanaf 2008 laat zien dat de populatie brandganzen het sterkst toeneemt (gemiddeld circa 18% per jaar). Het aantal grauwe ganzen neemt jaarlijks met bijna 12% toe.”

Vervolgens is er te lezen dat ook het beheer van standganzen door afschot behoorlijk is toegenomen de afgelopen tien jaar:

“De beheerinspanning is aanzienlijk met een gemiddeld afschot van de getelde standganzenpopulatie van 39% voor grauwe gans, 20% voor brandgans en 84% voor kolgans.”

In het plan stelt de Faunabeheereenheid zelf in feite al dat, ondanks het toenemende percentage afschot, de populaties ganzen aanzienlijk blijven toenemen. In de uitspraak van de rechtbank is dan ook terug te lezen dat de provincie Zuid-Holland op basis van het Faunabeheerplan de kwestie onvoldoende kon motiveren.

Clingendael
© Akka’s Ganzenparadijs

Uitspraak
De rechtbank heeft het hoger beroep gegrond verklaard omdat de verweerder (provincie Zuid-Holland) geen ‘deugdelijke motivering’ kon aandragen.

“Uit het Faunabeheerplan blijkt onvoldoende dat een relatie bestaat tussen de populaties grauwe ganzen en brandganzen en de omvang van de schade in de provincie, hetgeen de verweerder niet op een andere wijze toereikend heeft gemotiveerd. Verweerder heeft dan ook niet afdoende gemotiveerd waarom het doden van ganzen een effectieve oplossing is om belangrijke schade aan gewassen te voorkomen.”

Ook is de rechtbank van oordeel dat een deugdelijke motivatie voor de noodzaak van het doden van ganzen met het ook op de veiligheid van het luchtverkeer ontbreekt.

“De enkele omstandigheid dat zowel de omvang van de verschillende ganzenpopulaties als de omvang van de getaxeerde schade de afgelopen jaren is toegenomen, betekent niet zonder meer dat reeds op grond daarvan het bestaan van een causaal verband mag worden aangenomen.”

Zuid-Holland heeft vanaf nu 6 weken de tijd om bezwaar aan te tekenen en in hoger beroep te gaan. Het besluit van de rechtbank geen ontheffing voor het doden van ganzen in Zuid-Holland te verlenen is daarmee een voorlopige voorziening, totdat een nieuw besluit op bezwaar door de pronvincie is genomen.

In navolging van provincie Utrecht
Afgelopen maart berichtte AnimalsToday over dat er in de provincie Utrecht een einde kwam aan de ganzenvergassing. Ook dit succes was te danken aan de Faunabescherming die hoger beroep tegen de ontheffingen had aangetekend.
De Faunabescherming beschreef naar aanleiding daarvan op de eigen website te verwachten dat “de uitspraak van de rechtbank gevolgen zal hebben voor andere pronvincies, waarin soortgelijke ontheffingen zijn verleend.”

Bronnen: Omroep WestRechtbank Den HaagFaunabeheereenheid Zuid-HollandFaunabeschermingFaunabeheerplan Zuid-Holland ©Rianne Kingma