De ontbossing van het Amazoneregenwoud in Brazilië versnelt volgens satellietdata tijdens de covid-19-pandemie en inheemse gemeenschappen hebben een piek in invasies gemeld. Wat zijn de gevolgen?
Ontbossing van het Braziliaanse Amazoneregenwoud is in de eerste drie maanden van 2020 met meer dan 50% gestegen vergeleken met dezelfde periode van het jaar ervoor, volgens satellietdata van het National Institute for Space Research (INPE) in Brazilië. Dit land bevat ongeveer 60% van het Amazonegebied en de natuurlijke bronnen zoals palm en hout in het regenwoud in Brazilië zijn al lang het doelwit van illegale houtkap – en mijnbouwactiviteiten en ‘landspeculanten,’ maar sinds covid-19 zijn deze illegale activiteiten omhooggegaan in plaats van gedaald, volgens de INPE-data.
Een historische aanval
ABC News beschreef de situatie als volgt: de ontbossing van het Amazoneregenwoud versnelt te midden van een Covid-19-pandemie. De krant noemde de ontwikkelingen een ‘historische aanval’ op de inheemse bevolking. Laercio Guajajara, een lid van de Guajajara-stam in de staat Maranhao:
“Ons grondgebied wordt steeds binnengevallen door houthakkers en jagers.”
“Our territory keeps being invaded by loggers and hunters,” Laercio Guajajara, a member of the Guajajara tribe in the state of Maranhao, told ABC News. Even in the midst of the global health crisis, he said, there were “still a lot of invasions.” #COVID19 https://t.co/BoPgq5lgyR
— Amazon Watch (@amazonwatch) May 8, 2020
In april zouden inheemse leiders uit het Yanomami-reservaat, het grootste van het land, ook al een toename van de illegale goudwinning gemeld hebben.
Gebruikmaken van de situatie
Veel critici beweren dat illegale groepen van de situatie gebruikmaken en tijdens de coronacrisis ongehinderd hun gang gaan. Brazilië is het epicentrum geworden van de coronavirus-pandemie in Zuid-Amerika, maar terwijl het land is afgeleid, heeft het Amazoneregenwoud tot nu toe meer dan 1200 vierkante kilometer verloren in 2020. Dit is 55% meer dan vorig jaar.
Terwijl Brazilië zich voornamelijk bezighoudt met het coronavirus, grijpen illegale houtkappers en goudzoekers hun kans om het Amazoneregenwoud te plunderen. Illegale houtkappers gaan onverschrokken door tijdens het coronavirus, terwijl ontbossing in Brazilië toeneemt. Het coronavirus biedt een perfecte dekking voor illegale ontbossing.
Kwetsbaar voor het virus
Ontbossing in het Amazoneregenwoud maakt bevolkingsgroepen niet alleen kwetsbaar voor de al plaatsvindende klimaatverandering, maar nu ook voor het coronavirus zelf. “We zijn wanhopig,” zei Andre Karipuna, een 27-jarig lid van de kleine Karipuna-stam in de staat Rondonia, aldus ABC News.
“De Karipuna is een kleine geïsoleerde gemeenschap en slechts één geïnfecteerde persoon kan het virus snel doorgeven aan de hele stam.”
De indringers zouden meer kunnen achterlaten dan alleen de vernietiging van het milieu.
Onomkeerbaar omslagpunt
De inheemse stammen van Brazilië staan al onder verhoogde druk sinds de nieuwe Braziliaanse president Jair Bolsonaro in 2019 aantrad en volgens veel critici en milieugroepen is het nu voor indringers makkelijker gemaakt om land in beslag te nemen van lokale bevolking. Zelfs voordat de pandemie begon waarschuwden wetenschappers al dat het ‘ontwikkelingsvriendelijke’ beleid van de Braziliaanse president Bolsonaro het grootste regenwoud ter wereld zou kunnen veranderen in een droger, savanne-achtig landschap.
As the world is distracted by the coronavirus, Brazilian Pres Bolsonaro's green light has led to a dramatic 55% increase in Amazon deforestation over last year's already-high toll. https://t.co/7ucCRTjiE6 pic.twitter.com/bBhs3BBFTD
— Kenneth Roth (@KenRoth) May 10, 2020
Verwijzend naar een publicatie van een vooraanstaande econoom, Monica de Bolle van het Peterson Institute for International Economics in Washington DC, beschreef The Guardian een situatie waarin de stijgende ontbossing in combinatie met het destructieve beleid van de extreemrechtse president van Brazilië, Jair Bolsonaro, het Amazoneregenwoud binnen twee jaar gevaarlijk naar een ‘onomkeerbaar omslagpunt’ zal duwen. Dat de gevolgen nog verder kunnen gaan is iets waar wetenschappers al lang voor waarschuwen en het WWF (World Wide Fund For Nature) noemt ontbossing van het Amazonegebied een van de grootste bedreigingen voor onze planeet. De organisatie legt een duidelijk verband tussen de gezondheid van het Amazonegebied en die van de planeet en waarschuwt dat de aanzienlijke hoeveelheden van de vrijgekomen koolstof bij ontbossing catastrofale gevolgen kunnen hebben.
Verhoogde kans op pandemieën
Naast het klimaateffect is volgens een toenemend aantal experts ook de kans op pandemieën verhoogd dankzij bosbranden ─ vorig jaar waren er een record aantal gemeten ─ en ontbossing in het Amazonegebied. Een eerdere publicatie van ResearchGate verwijst naar een bijeenkomst in Colombia in augustus 2019 waarbij een groep internationale experts de koppen bij elkaar staken over de mogelijke impact van de bosbranden in het Amazonegebied op door vectoren overgedragen en zoönotische opkomende ziekten. Ontbossing brengt mensen in nauw contact met dieren in het wild, en kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat ziekteverwekkers bij dieren naar de mens springen. Tropische ontbossing biedt de mogelijkheid voor het overbrengen van nieuwe ziekten van wilde dieren op mensen. De grote verscheidenheid aan onbekende pathogenen in het Amazonegebied heeft ertoe geleid dat Brazilië wordt beschouwd als een ‘hotspot’ voor opkomende ziekten.
Zijn de gevolgen nog wel te overzien?
De al lang verkondigde stelling van wetenschappers dat het kappen van bomen in het Amazoneregenwoud een desastreus effect zal hebben op de rest van de wereld blijkt steeds dichterbij te komen en nu er is bekendgemaakt dat tijdens de coronapandemie de illegale ontbossing drastisch is verhoogd, zijn de gevolgen momenteel wellicht moeilijk te overzien.
Bronnen:
- ABCNews
- Deutche Welle
- Nederlands Dagblad
- Reuters
- The Weather Channel
- The Guardian
- Research Gate
- News Mongabay
- WWF
- World Wildlife
- NOS (1)
- NOS (2)
- PIIE
- Scielo
©AnimalsToday.nl Femke van Iperen
