Er een publiek-private samenwerking (PPS) gestart ‘om de invloed van hittestress in de pluimvee– en varkenshouderij te bestrijden’ en de ‘fysiologische effecten van hittestress bij varkens en pluimvee beter te begrijpen’. Het onderzoek duurt maar liefst 4 jaar, dus opnieuw uitstel van een degelijk hitteplan voor vee.
Dat er door klimaatverandering een kans bestaat op langdurige hitteperiodes staat als een paal boven water. Afgelopen zomers hebben we daar diverse voorbodes van gehad. En dat hittestress de gezondheid en het welzijn van dieren kan verstoren is ook algemeen bekend.
Onderzoekers van de Universiteit Utrecht (UU) en Wageningen University & Research (WUR) gaan voor het onderzoek niet minder dan vier jaar samenwerken met een aantal bedrijven: Adisseo, Cobb, Elanco, Metex Noovistago en Trouw Nutrition. Dit vierjarige PPS-project wordt medegefinancierd door de Nederlandse overheid (project LWV21.148, Adaptation of pig and poultry production to heat stress). Hittestress bij ander vee dat massaal in de bio-industrie gehouden wordt en even zo goed last heeft van hittestress – zoals runderen, geiten, eenden, kalkoenen, konijnen en meer – wordt in dit onderzoek niet meegenomen.
Commerciële belangen
Wat is in dit onderzoek naar hittestress het belang van de vijf genoemde bedrijven?
- Adisseo, dochteronderneming van een Chinese groep, is vooral gericht op diervoeding;
- Elanco levert ‘diergezondheidsproducten om een efficiëntere productie van vlees, vis, melk en eieren te verkrijgen’;
- Metex Noovistago is gevestigd in het Franse Amiens en houdt zich bezig met groei, darmgezondheid en duurzaamheid bij varkens en kreupelheid bij kippen;
- Trouw Nutrition doet aan voeroplossingen;
- Als het onderwerp niet zo ernstig zou zijn, zou je het hilarisch kunnen noemen: Cobb is producent van barbecues.
Bovenstaande commerciële belanghebbenden gaan dus mede een onderbouwde aanpak opzetten om de omstandigheden van dieren tijdens langdurige hitteperiodes te verbeteren? De WUR en de Universiteit Utrecht willen met het onderzoek ‘ook de acceptatie van de dierhouderij ondersteunen’. Samen met de deelname van barbecuefirma Cobb lijkt het onderzoek meer op een overheidsreclame en -subsidie voor de vleesindustrie en aanverwante sectoren, dan op het zo snel mogelijk willen voorkomen van een vreselijk fenomeen.
Hittestress is iedere zomer weer te zien in de rijen vrachtwagen met varkens en kippen voor de slachterijen, zoals in onderstaande beelden van Eyes on Animals:
.
Dierproeven en afwachten?
Hoe gaat de PPS hittestress bij pluimvee en varkens onderzoeken? Dat kan alleen door de grens op te zoeken, en dus ligt het in de lijn der verwachting dat er dierproeven met blootstelling aan hoge temperaturen voor gedaan gaan worden. Bovendien: worden er – gezien de vijf bedrijven – wellicht ook nog andere proeven gedaan dan die om hittestress te onderzoeken?
Dat de belanghebbenden intrinsiek gemotiveerd zijn om dierenleed te voorkomen is gezien hun commerciële belangen niet geloofwaardig. Dat dringt zich te veel op om geen gerede twijfel te hebben aan het geformuleerde doel. In de praktijk is dit vooral het vooruitschuiven van een dossier naar een volgende kabinetsperiode. Minister Staghouwer van Landbouw kan daarmee de rest van zijn kabinetsperiode naar het onderzoek verwijzen en hoeft niets meer te doen tegen hittestress. Bijkomend voordeel: ook toezichthouder NVWA heeft weer 4 jaar lang aanleiding om nauwelijks iets te doen tegen hittestress bij landbouwdieren, want ‘het onderzoek loopt nog’.
.
Wat je moet weten over hittestress
Hittestress is een fysieke reactie op zeer hoge temperaturen en luchtvochtigheid. Dieren voelen zich al sneller onprettig bij hitte dan mensen, omdat ze hun warmte minder goed kwijt kunnen. Denk maar aan het hijgen van een hond, die niet kan transpireren zoals wij mensen. Melkkoeien krijgen vanaf 22 graden last van de warmte, bij varkens begint dat al vanaf 20 graden. Zeker als ze vetgemest zijn, met veel lichaamsgewicht en -volume, bij een naar verhouding relatief klein lichaamsoppervlak.
Dichte stallen in hete zomers, weilanden zonder schaduw en bloedhete transporten zijn de hel voor deze dieren. Met bloeddoorlopen ogen, hijgend, kwijlend en trillend bevinden ze zich in de veewagen. Soms tot ze er dood bij neervallen. Wanneer varkens het te warm krijgen gaan ze oppervlakkig ademen; ze worden sloom, krijgen schuim op de bek en kunnen uiteindelijk overlijden.
De meeste dieren in de vee-industrie kwijnen tijdens warme periodes ongezien weg in volle, afgesloten stallen. Ze leven zo dicht op elkaar, dat hitte in de stal blijft hangen (en oploopt). Varkens kunnen slecht tegen de hitte, omdat ze net als honden ook niet kunnen zweten. In de natuur lossen ze dat op door modderbaden te nemen, maar die kans wordt ze in de intensieve veehouderij volledig ontnomen.
Bovendien lijden selectief doorgefokte vleesvarkens meer dan hun soortgenoten in het wild. Varkens gebruiken vooral hun neus om overtollige warmte af te dragen aan de omgeving. Het doorfokken voor sneller groeiende en meer biggen producerende varkens heeft echter geleid tot steeds zwaardere varkens met, in verhouding, kleinere longen én een kortere snuit. Hun lichaamsinhoud is groter dan waar hun huidoppervlak op is berekend, waardoor ze zelfs hun eigen lichaamswarmte minder makkelijk kwijt kunnen, laat staan dat ze tropische temperaturen aankunnen.
De wettelijke regels bij hittestress
De Nederlandse overheid heeft verschillende regels opgesteld om hittestress bij (boerderij)dieren enigszins te beperken. Die regels zijn echter bij lange na niet afdoende: zo mogen dieren volgens het hitteprotocol nog tot 35°C vervoerd worden. Toch wil minister Staghouwer van Landbouw voorlopig niets doen om de lijdensweg van de dieren door hittestress te verlichten, ondanks de oproep van dierenwelzijnsorganisaties om de grens voor transport te verlagen naar 30°C.
Volgens minister Staghouwer is het niet eenduidig wetenschappelijk te onderbouwen dat bij een temperatuur van 30°C voor alle diertransporten, voor alle diersoorten van alle leeftijden, bij alle variaties van luchtvochtigheid die in Nederland voorkomen, een duidelijk risico bestaat op hittestress. Daarom wil hij eerst het advies van de European Food Safety Authority (EFSA) over dierenwelzijn tijdens transport afwachten. En dat terwijl de EFSA al in 2004 schreef dat de temperatuur in veewagens voor varkens tussen 10°C en 25°C zou moeten zijn. De houding van de minister laat nog jarenlang onderzoek toe zonder nieuw beleid.
.
4 jaar vooruitschuiven is niet regeren
Wat is de werkelijke achtergrond van het PPS-project? Is het een bedenksel na de uitzending van het tv-programma Kassa in juli 2021: een ruime meerderheid (84 procent) van de Nederlanders vindt hitteleed bij dieren heel erg en wil dat de overheid ingrijpt? Of is het een slimme manier van regeren en vooruitschuiven? Door dit onderzoek 4 jaar te laten duren zullen de dieren in de vee-industrie nog eens vier jaar gebukt gaan onder de risico’s van hittestress – en kan de NVWA (niet) handhaven in afwachting van het onderzoek. Rest ook nog de vraag waarom niet alle sectoren in deze ‘industrie’ in het onderzoek zijn meegenomen, zoals dierenwelzijnsorganisaties die vanuit het dier denken en niet met hun portemonnee.
Bronnen:
- Animal Rights
- BNNVARA
- Eyes on Animals/YouTube
- Nieuwe Oogst
- Lees ook op AnimalsToday:
.
©AnimalsToday.nl Marianne Miltenburg
1 Comment
Comments are closed.
De minister zou eens met jullie of met eyes on animals op pad moeten gaan met hete dagen en het met eigen ogen moeten gaan bekijken ipv een onderzoek in te stellen door ook geen eens belanghebbende. Hoeveel onderzoek moet je doen als er al vele duidelijke beelden zijn verschenen bij verschillende hete temperaturen, vochtigheidsgraden etc. Zou zeggen kom eens achter het bureau vandaan en kijk het leed eens met eigen ogen aan.