Na ruim 10 jaar onderhandelen, vele mislukte pogingen en een slotvergadering van 38 uur, gingen dit weekend in New York alle aangesloten landen akkoord met het als ‘uniek’ omschreven VN-verdrag, de High Seas Treaty, het Volle Zeeverdrag. In 2030 moet 30 procent van de niet-territoiale wateren op aarde beschermd gebied zijn, tegen 1,2 procent nu. Er is echter geen reden om heel uitbundig te juichen. De VN-lidstaten moeten het oceaanverdrag nog officieel ratificeren en 2030 is al over 7 jaar.
Overbevissing, vervuiling, mijnbouw, verstoring van migratieroutes (denk aan walvissen); het is allemaal van grote invloed op het leven in de oceanen en de kwaliteit van de wereldzeeën als allesomvattend ecosysteem. Zeventig procent van het aardoppervlak bestaat uit water. De officieel vastgelegde territoriale wateren vormen slechts een derde van het totale wateroppervlak. De overige gebieden (volle zee) zijn op papier van niemand, of van iedereen, afhankelijk van je opvatting. Er zijn weinig internationale afspraken over natuurbescherming in ‘niemandsland’, met als gevolg dat slechts 1,2 procent van alle niet-territoriale wateren bescherming geniet. Dit weekend is door de VN-leden het commitment gedaan op daar in 2030 maar liefst 30 procent van te maken.
Oceaanverdrag leidt tot opluchting
Dat natuurorganisaties en dierenvrienden wereldwijd opgelucht ademhalen is heel begrijpelijk, alleen is er nog een enorm obstakel, namelijk de ratificatie van het verdrag met het zetten van een handtekening onder een juridisch bindende afspraak. Dit moet gedaan worden door alle individuele landen die dit weekend hun jawoord gaven. Het juridische aspect kan daarbij steekspel worden van politiek verschillende invalshoeken, wat het lastig kan gaan maken om zo snel mogelijk (binnen 7 jaar) tot echte afspraken te komen.
Onder meer het delven van grondstoffen uit de oceanen is wereldwijd in onderzoek en daaraan zijn veel economische belangen gekoppeld. Het beschermen van grote stukken zeegebieden zal daar op veel plaatsen mee botsen. En net als bij de internationale handelsafspraken over beschermde planten- en dierensoorten (CITES), kunnen er op de achtergrond ook andere belangen spelen, die in eerste aanleg niets te maken hebben met oceanen, maar wel leiden tot het tevreden houden van internationale handelspartners en bescherming van belangen.
Een terechte zorg is ook dat overtreding van het verdrag nauwelijks is te controleren. Echter, wanneer een illegale visser of vervuiler wordt gepakt in zo’n toekomstig beschermd gebied, wordt internationaal erkend dat er een strafbaar feit is begaan en kan overgegaan worden tot straffen.
Ook zullen er landen zijn die zichzelf onheus bejegend voelen, zoals minder kapitaalkrachtige Afrikaanse landen waar kleine vissers inkomsten verliezen zodra ‘hun’ visgebieden gesloten worden. Het oceaanverdrag houdt hier rekening mee, zoals ook bij het klimaatverdrag en het biodiversiteitsverdrag. Grote vervuilers of vernielers moeten meer bijdragen om de schade van hun daden tegen te gaan dan de ‘kleine man’.
.
.
Een slotvraag is of bescherming ook inhoudt dat vervuiling gaat afnemen, want die verplaatst zich met de stroming, natuurreservaat of niet. Denk aan microplastics en giftige chemische verbindingen die niet afbreken en dieren op den duur het leven kunnen kosten. Bescherming op de ene plaats kan dus inhouden dat je elders in de wereld iets moet laten om werkelijk effect te hebben. Het Volle Zeeverdrag zal daarom breed effect hebben op allerhande samenwerkingsverbanden en handelsafspraken. En daarop zal klimaatverandering ook weer van invloed zijn, waarmee de cirkel rond is die het belang van internationale samenwerking keihard aantoont.
.
Zorgwekkend en hoopgevend tegelijk
De beren op de weg zijn talloos. Tegelijk is het op dit moment in de geschiedenis heel belangrijk dat er niet alleen eenheid is in het verzet tegen een internationale agressor, maar ook overeenstemming bestaat over een vreedzamere toekomstvisie, namelijk beschermen in plaats van vernietiging. Dat er minder dan 7 jaar resteren om het doel van de afspraak te bereiken is reden tot scepsis, maar wel realistisch noodzakelijk. Het oceaanverdrag is van levensbelang voor alles wat leeft op aarde en kan een revolutionaire omslag betekenen in het denken over wereldwijde ecosystemen – en de bescherming daarvan. Het naleven van zo’n verdrag vergt internationale samenwerking en dat is zowel zorgwekkend als hoopgevend. Al heeft dat laatste toch de voorkeur.
.
- Lees ook op AnimalsToday:
.
#GNvdD: Gebied zo groot als Duitsland wordt beschermd zeereservaat
©AnimalsToday.nl Bart van Riel – eindredacteur AnimalsToday
