Verstrikking en aanvaringen door boten zijn een belangrijke doodsoorzaak voor walvissen en andere zeezoogdieren. Dat blijkt uit gegevens verzameld door wetenschappers en reddingsteams wereldwijd. De reuzen van de zee blijken bijzonder kwetsbaar wanneer ze in aanraking komen met de mens. Snelle maatregelen zijn nodig om het uitsterven van soorten te voorkomen.
Terwijl men in het Verenigd Koninkrijk blij is met het toenemend aantal zeezoogdieren dat langs de kust kan worden waargenomen, maken wetenschappers zich ernstige zorgen over de bedreigingen die deze dieren daar in hun voortdurende zoektocht naar voedsel tegenkomen. Deze zorg wordt gedeeld door wetenschappers wereldwijd.
Ondanks dat veel gevallen van verstrikking onopgemerkt blijven door mensen, wijst onderzoek erop dat meer dan 300.000 walvissen en dolfijnen jaarlijks sterven doordat ze vast komen te zitten in visgerei of afval dat in het water ronddrijft. Op de lange termijn heeft dat een vernietigend effect op de bescherming van soorten, waarvan sommigen zeer zeldzaam zijn. Zo heeft de populatie noordkapers, waarvan er nog maar zo’n 300 in onze wereldzeeën rondzwemmen, zelfs te lijden onder een hoger aantal sterfgevallen dan geboortes. Volgens Jamison Smith, coördinator voor een netwerk van reddingsteams in de regio Florida en Canada, is minstens 83% van de noordkapers tussen 1980 en 2009 weleens verstrikt geraakt.
Menselijke activiteiten werpen levensbedreigende situaties op
De toegenomen visserij in gebieden waar walvissen naar eten zoeken, heeft tot direct gevolg dat de dieren vaker verstrikt raken in visnetten. Ander afval dat ronddrijft in de zee, en zelfs boeien die worden gebruikt als markering, kunnen eveneens een gevaar vormen. Daarnaast blijkt uit sectie op aangespoelde walvissen dat aanvaring door boten een reëel gevaar vormt.
Dieren die in aanraking komen met netten kunnen gaan rollen en met hun vinnen en staart slaan in een poging te ontsnappen. Walvissen zijn sterk en hebben inderdaad nog weleens kans om los te breken. Ze raken echter vaak niet al het materiaal in een keer kwijt en blijven ermee rondzwemmen, of raken door de wilde bewegingen juist verder verstrikt. Als een dier dat rondzwemt met materialen onopgemerkt blijft, kunnen diepe snijwonden ontstaan of kunnen de afgebonden lichaamsdelen -zoals vinnen- afsterven. Ook worden ze meestal verhinderd in hun jacht naar voedsel en sterven een langzame dood door verhongering.
Dieren die niet los weten te geraken lopen de kans te verdrinken als ze het wateroppervlak niet kunnen bereiken om adem te halen.
Reddingsacties helpen individuen
Gelukkig bestaan er speciaal getrainde reddingsteams die er op uit trekken om verstrikt geraakte walvissen en andere zeezoogdieren te helpen. Als de locatie van een slachtoffer aan hen wordt doorgegeven begint voor deze teams het levensgevaarlijke werk om het dier los te maken. De walvissen zijn niet alleen reusachtig, maar hebben ook pijn en voelen zich door de aanwezigheid van mensen mogelijk bedreigd. Het reddingsteam moet daarom eerst de situatie zorgvuldig evalueren om te bepalen of een redding überhaupt mogelijk is.
De reddingsteams van het Global Whale Entanglement Response Network bieden wereldwijd op een veilige en effectieve manier hulp aan verstrikte zeedieren en verzamelen daarnaast data om een beter begrip te krijgen van de locaties waar en de manieren waarop verstrikkingen plaatsvinden. Het materiaal waarin dieren verstrikt raken verschilt namelijk nog weleens per regio en per diersoort. Die informatie is noodzakelijk om verstrikkingen in de toekomst te voorkomen.
Voorkomen beter dan genezen
Beleidsmakers en onderzoekers kunnen met de verzamelde gegevens werken aan een oplossing voor het groeiende probleem. Het beperken van de visserij in bepaalde seizoenen, waarin walvissen specifieke gebieden bezoeken om voedsel te zoeken, kan daarvoor een oplossing bieden. Consumenten kunnen bovendien een rol spelen in het bevorderen van duurzame visserij, waarbij voor zeezoogdieren veilige visnetten worden gebruikt. Zo kan de sterkte van touwen worden aangepast, waardoor walvissen in staat zijn ze te breken. Ook is er vismateriaal zonder touwen ontwikkeld, waarbij de locatie van de netten virtueel gemarkeerd kan worden en geen boeien meer nodig zijn. In bekend walvisgebied is het bovendien wenselijk dat boten minder snel varen om botsing met dieren te voorkomen.
Bronnen:
©AnimalsToday.nl Merel Roks
