De natuur zucht onder de warmte en droogte. Wilde dieren hebben de grootste moeite om drinkwater, voedsel en verkoeling te vinden. Op verschillende plaatsen in Nederland bieden mensen noodhulp aan dieren die het zonder deze steun niet dreigen te redden.
Tankwagens naar drinkpoelen
Door de aanhoudende droogte is er voor dieren op de Veluwe bijna geen water meer te vinden. Daarom worden drinkwaterplekken met tankwagens aangevuld. Organisaties als Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten, maar ook de brandweer en boeren zetten zich hiervoor in. Zij brengen duizenden liters water naar droogstaande poelen. Een aantal van die poelen dient tevens als extra watervoorraad voor de brandweer in geval van een natuurbrand.
Dieren zoals herten halen hun vocht normaal gesproken voornamelijk uit jonge blaadjes en dauwdruppels. Maar door de droogte bevatten de bladeren nauwelijks water meer.
Het wild gaat dan op zoek naar drinkpoelen, die zonder de waterhulp echter grotendeels leeg zouden zijn. Op de Veluwezoom leven naast herten en zwijnen onder meer Schotse hooglanders en paarden. Met name de runderen zijn erg dorstig. Ook kleine dieren zoals muizen profiteren van de aangevulde drinkplekken.
Actie “#Waterkanon” ivm uitzonderlijke #droogte – De Faunabescherming https://t.co/Fds1qJVf2G pic.twitter.com/8rBAeBvXg6
— De Faunabescherming (@faunabeschermin) 26 juli 2018
Nectarkroegen
Elders op de Veluwe, op het Kootwijkerzand, hebben vrijwilligers van de Vlinderstichting en Staatsbosbeheer 32 kuipen vol bloeiende planten neergezet. Deze ‘nectarkroegen’ zijn bedoeld om de ernstig bedreigde kleine heivlinder op de poot te houden. De vlindertjes halen hun nectar normaal gesproken uit bloeiende heide, maar momenteel bloeit er bijna niets. Een tankwagen vol water moet de bloemen de komende weken in leven houden.
Redding voor beekvissen
Het droogvallen van poelen en beken heeft minstens zulke rampzalige gevolgen voor de vissen die erin leven. Zij dreigen een akelige dood te sterven terwijl het water langzaam verdwijnt onder de brandende zon. Naast het dierenleed, vormt dit ook een bedreiging voor zeldzame soorten als de beekprik, beekdonderpad, rivierdonderpad en elrits.
Op meerdere plaatsen in het land zijn daarom reddingsacties op touw gezet. Zo vingen medewerkers van het waterschap alle vissen uit de bijna opgedroogde Verloren Beek bij Epe. De dieren zijn vervolgens uitgezet in de naburige beek de Grift, waar nog wel water stroomt. Als het waterpeil weer stijgt, kunnen de vissen zich opnieuw door de Verloren Beek verspreiden, aangezien de stromen normaal gesproken met elkaar in verbinding staan.
Het Brabantse waterschap De Dommel komt tevens in actie om de beekprik te redden. De hele populatie dreigt hier te verdwijnen doordat beken uitdrogen. Daarom pompt het waterschap extra water in de Reusel, de beek waar de situatie op dit moment het ernstigst is.
Zuurstof in Krabbeplas
Maar ook in grotere wateren lopen vissen risico. In de Krabbeplas in Vlaardingen werden vorige week meer dan duizend dode vissen aangetroffen. De dieren zijn vermoedelijk overleden door de warmte en gebrek aan zuurstof in het water. Het hoogheemraadschap van Delfland laat nu vers water binnen uit de naastgelegen plas. Ook zijn er twee beluchters in de Krabbeplas geplaatst die voor extra zuurstof moeten zorgen
Water voor weidevogels
Het Agrarisch Collectief Waadrâne in Noord-Friesland roept boeren op hun land onder water te zetten voor de weidevogels. Bij het collectief zijn zo’n 145 boeren aangesloten die weidevogels op hun land willen ondersteunen. De vogels hebben het momenteel zwaar, zegt voorzitter Hans Kroodsma.
“Door het land onder water te laten lopen, kunnen ze gemakkelijker met hun snavels in de grond prikken om voedsel te vinden. Bovendien wordt het insectenleven gestimuleerd, dus er is meer voedsel voor de vogels te vinden.”
Boer Jelte Bakker heeft aan de oproep gehoor gegeven. Hij zette een stuk weiland bij de Holwerter Feart onder water. Volgens hem had dit onmiddellijk een groot effect.
“Er waren heel veel weidevogels. Zo zaten er bijvoorbeeld meer dan veertig kieviten. De vogels hadden er blijkbaar behoefte aan.”
Verstoorde natuur heeft hulp nodig
Is dergelijk ingrijpen in de natuur gerechtvaardigd? Is het niet gewoon eigen aan de natuur dat er dieren sterven bij extreme omstandigheden? Bioloog Arnold van Vliet van Wageningen Universiteit vindt dat die denkwijze voor de huidige droogte niet opgaat.
“We hebben er zelf voor gezorgd dat het zo slecht gaat met onze natuur. In geen enkel Europees land zijn zoveel soorten verdwenen als bij ons. De klap van deze droogte kan onze natuur eigenlijk niet hebben.”
Door menselijke invloed is de waterhuishouding bijna overal in ons land verstoord. Hydroloog Rob van Dongen van Staatsbosbeheer:
“De natuur zelf kan prima een stootje hebben. Dat zie je bijvoorbeeld aan bomen die nu hun bladeren en schors laten vallen om niet uit te drogen. Het lijkt wel herfst. Maar verstoorde natuur is niet goed bestand tegen extreme omstandigheden.”
Naast de huidige ad-hoc-maatregelen, pleiten natuurorganisaties ervoor de natuur weer weerbaarder te maken tegen extreme omstandigheden zoals aanhoudende droogte. Hiervoor is het vooral van belang om belemmeringen weg te nemen die door menselijk toedoen zijn ontstaan. Zo moeten natuurgebieden met elkaar verbonden worden, zodat dieren naar een plek kunnen trekken waar de situatie beter is. Daarnaast zouden we moeten stoppen het grondwaterpeil kunstmatig laag te houden ten behoeve van de landbouw.
Bronnen: AD, NOS, Metro, Het Parool, De Stentor, Omroep Brabant, Hoogheemraadschap van Delfland, Omrop Fryslân ©Animals Today Mirjam Förch
