Je zou verwachten dat de mens elke uithoek van de aarde in kaart heeft gebracht, maar dat is niet zo. In de Stille Oceaan ontdekten wetenschappers van het Amerikaanse Schmidt Ocean Institute een onderwaterberg van 3100 meter hoogte. Er leeft een overvloed aan nieuwe soorten, waaronder zeldzame vliegende spaghettimonsters en Casper-octopussen.
De nieuw gevonden onderzeese berg ligt bij de zogenoemde Nazca-bergkam, een gebied in internationale wateren voor de kust van Chili en Peru. Daar was het team al tweemaal eerder op expeditie dit jaar, onder meer om met behulp van een robot de zeebodem in kaart te brengen. De Salas y Gomez Ridge is een 2900 kilometer lange onderwater bergketen, met meer dan 200 zeebergen die zich uitstrekken van Chili tot Rapa Nui, ook bekend als Paaseiland. De meerderheid van de bergkam bestaat buiten de nationale jurisdictie.
Bloeiende ecosystemen
Het onderzoek is verricht om de onderwaterbergen beter in kaart te kunnen brengen en gegevens te verzamelen die de aanwijzing van een internationaal beschermd zeegebied op volle zee zouden kunnen ondersteunen. De berg huisvest bloeiende diepzee-ecosystemen met oude koralen en glassponzen. Dit benadrukt de rijke biodiversiteit van de volle zee en komt op een cruciaal moment, nu de Verenigde Naties de laatste hand legt aan het verdrag om de internationale wateren te beschermen. Hoewel het verdrag regels vastlegt voor beschermde mariene gebieden, liggen er nog uitdagingen bij de implementatie, waaronder de formele goedkeuring en ratificatie door ten minste 60 landen.
.
Onderwaterberg met 150 nieuwe soorten zeewezens
Vliegende spaghettimonsters (Bathyphysa conifera), Casper-octopussen (genoemd naar het vriendelijke spookje) en een vis die eruitziet als een Muppet zijn slechts enkele van de zeldzame wezens die zijn gevonden op deze – voorheen onbekende – onderwaterberg. De bergen huisvesten verschillende ecosystemen, waaronder bloeiende diepzeekoraalriffen, sponstuinen en talrijke vissoorten. Ook werden zee-egels, garnaalachtige diertjes en langoustines gevonden. Op één onderzeese berg vonden onderzoekers zelfs een ongerept koraalrif met een oppervlakte van ongeveer 800 vierkante meter.
.
.
De onderzoekers maakten voor het eerst opnamen van een levende Promachoteuthis-inktvis, een geslacht dat zo ongrijpbaar is dat er slechts drie soorten zijn beschreven, meestal van dode exemplaren die eind 1800 werden verzameld. Het team zag ook een Casper-octopus, de eerste keer dat deze soort in de zuidelijke Stille Oceaan is gezien. Twee zeldzame siphonoforen, bekend als vliegende spaghettimonsters, werden ook in de diepte gezien. Expeditieleider Javier Sellanes van de Chileense Universiteit:
“We hebben onze verwachtingen tijdens deze expeditie ver overtroffen. Je verwacht altijd nieuwe soorten te vinden in deze afgelegen en slecht onderzochte gebieden, maar de gevonden hoeveelheid, vooral voor sommige groepen zoals sponzen, is verbluffend.”
Bescherming tegen ontginning van mineralen
Tijdens de expeditie gebruikten wetenschappers een onderwaterrobot. Die daalde af naar een diepte van 4500 meter, om gegevens te verzamelen van tien zeebergen. De uitkomsten dienen om bescherming van de zee en de oceaanbodem te bevorderen. Bescherming van de onderzeese bergen is hard nodig, omdat talloze bedrijven staan te popelen om ze te ontginnen voor de mineralen die ze bevatten. Onderzoekers vrezen echter dat dat verwoestend zal zijn voor alles dat leeft op en rond de onderzeese bergen en proberen dat te bewijzen aan de hand van dergelijk diepzeeonderzoek.
.
.
De oceaanbodem is een enorme bron van kostbare metalen voor de energietransitie, zoals mangaanknollen. Deze miljoenen jaren oude knollen ter grootte van een aardappel bevatten tal van waardevolle metalen als kobalt, koper en nikkel en hebben als bijnaam ‘truffels van de oceaan’, naar de peperdure zwammen waar ze een beetje op lijken. De mangaanknollen en hun omgeving blijken druk bewoond door allerlei diersoorten. Een mangaanknol is poreus, er zitten gangetjes in. In één knol leven vijftien tot soms wel 200 diertjes, bleek tijdens onderzoek. Er leven bijvoorbeeld roeipootkreeftjes en aaltjes in en op de knollen, maar er werden ook eitjes aangetroffen, wat het voorstelbaar maakt dat dieren de oceaantruffels gebruiken voor de voortplanting.
Leven verdwijnt
Veel bedrijven die de mangaanknollen van de bodem willen halen, wachten op regelgeving. Het Nederlandse offshorebedrijf Allseas is zo’n bedrijf. Marien bioloog Sabine Gollner van het Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek:
“Een mangaanknol groeit met een aantal millimeters per miljoen jaar. Als je zo’n knol weghaalt, neem je dus al het leven dat zich op of in zo’n knol bevindt ook weg. En van grotere organismen, zoals sponzen of koralen, weten we ook dat die de knol nodig hebben als leefruimte. Als je de knol weghaalt, verdwijnt dus ook dát leven op deze plek voor mogelijk miljoenen jaren.”
.
Gollner legt uit dat veel knollenvelden in internationale wateren liggen en dat de wetgeving daar bij de Internationale Zeebodemautoriteit (ISA) ligt:
“Dat maakt dit een ontzettend groot vraagstuk, want het gaat om zo’n 50 procent van het aardoppervlak. Ze zijn ermee bezig en ze proberen de regelgeving voor diepzeemijnbouw klaar te hebben in 2025, maar er zijn nog wel wat vraagstukken waar ze wat mee moeten.”
De vraag naar de metalen en mineralen die ook in de knollen zitten, neemt volgens het Internationaal Energieagentschap de komende jaren met 70 procent toe. Elektrische auto’s, windmolens, smartphones: ze hebben de stoffen allemaal nodig. Mijnbouwbedrijven en baggeraars kijken dan ook niet voor niets verlekkerd naar de knollen. In delen van de Stille Oceaan liggen ze op zo’n 4,5 kilometer diepte.
Verstoring oceaanbodem
Milieuorganisaties en onderzoekers wijzen al tijden op de impact ervan op de vrijwel onaangetaste oceaanbodem. Ze vragen zich af of het ecologisch verantwoord is om de knollen naar de oppervlakte te halen. Dit gebeurt met grote zuigmachines die ook gigantische stofwolken veroorzaken. Critici vinden het aannemelijk dat de verstoring van het leven groot zal zijn. Jeremy Raguain, afgevaardigde van de Seychellen en mariene natuurbeschermer:
“Over 200 jaar, als we in staat zijn om deze planeet in stand te houden zonder hem te vernietigen, zullen we terugkijken op teksten als deze en zeggen dat dit het keerpunt is – toen we als (193) landen samenkwamen om de bescherming van het gemeenschappelijk erfgoed van de mensheid af te dwingen.”
.
Maria Gallardo is van UCN’s Centrum voor Ecologie en Duurzaam Beheer van Oceanische Eilanden. Zij denkt dat de ontdekking een positief effect zal hebben:
“Een foto zegt meer dan duizend woorden, en de beelden die we hier hebben genomen zijn van een unieke schoonheid. Een plek die zelfs voor ons totaal onbekend is, die, als ze zichtbaar worden gemaakt voor de rest van de bevolking, niet alleen instrumenten geeft aan besluitvormers, maar ook een stem geeft aan mensen om meer bescherming te vragen.”
Identificatie van alle gevonden soorten die de onderwaterberg huisvest kan vele jaren duren. Deze nieuwe soorten zijn bijzonder kwetsbaar, net als de andere zeedieren die in de diepzee leven. De wetenschappers waarschuwen voor de dramatische gevolgen van diepzeemijnbouw op ecosystemen waarover we nog niet zo heel veel weten.
Bronnen:
- Mongobay
- NOS
- Schmidt Ocean Institute
- Schmidt Ocean/YouTube
- WONDER WORLD/YouTube
- Lees ook op AnimalsToday:
.
Diepzeemijnbouw bedreigt de oceanen; laten we het tij(dig) keren
©AnimalsToday.nl Marianne Miltenburg
