De hoogste Nederlandse bestuursrechter heeft op 27 augustus 2024 bepaald dat de Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) opnieuw een onderzoek moet instellen naar het gebruik van kraamkooien in een varkenshouderij. Dit is een belangrijke stap vooruit: steeds vaker lijken de wrede praktijken in de intensieve veehouderij door rechters ter discussie te worden gesteld.
Het dierenleed dat kraamkooien veroorzaken, is bij veel dierenliefhebbers bekend. In een kraamkooi kan een zogende zeug met biggen zich niet vrij bewegen of omdraaien, omdat ze gefixeerd is door een klemconstructie op één zijde. Dit leidt tot stress, pijn en ongemak voor de zeug, die vaak wekenlang in zo’n kooi moet doorbrengen. Desondanks blijft de intensieve veehouderij veelvuldig gebruikmaken van deze kooien, met als argument dat ze nodig zijn om te voorkomen dat biggetjes door hun moeder worden doodgedrukt. Of dit risico daadwerkelijk zo groot is, wordt echter steeds vaker betwijfeld. Het staat namelijk niet vast dat sterfte onder varkens afneemt door het gebruik van kraamkooien. In werkelijkheid gebruikt de intensieve veesector de kraamkooien om ruimte te besparen en de dieren makkelijker te hanteren, volgens stichting Varkens in Nood .
Einde gebruik kraamkooien
Stichting Varkens in Nood zet zich al jaren in om een einde te maken aan het gebruik van kraamkooien. In 2021 diende zij een handhavingsverzoek in bij het toenmalige ministerie van LNV. Volgens de stichting handelde een Nederlandse varkenshouderij namelijk in strijd met artikel 1.6 van het Besluit houders van dieren, dat voorschrijft dat de bewegingsvrijheid van dieren niet zodanig mag worden beperkt dat dit onnodig lijden of letsel veroorzaakt. Daarnaast bepaalt dit artikel dat dieren voldoende ruimte moeten krijgen voor hun fysiologische en ethologische behoeften. De stichting verzocht de minister daarom om handhavend op te treden tegen de varkenshouderij.
De minister weigerde echter om over te gaan op handhaving, met het argument dat kraamkooien noodzakelijk zijn voor het welzijn van pasgeboren biggetjes. De stichting ging hier niet mee akkoord en zette de juridische strijd voort. Tegenover de bestuursrechter betoogde zij dat de minister onvoldoende had gemotiveerd waarom er geen sprake zou zijn van een schending van artikel 1.6 en dat er geen bewijs is dat kraamkooien daadwerkelijk de sterfte onder biggetjes verminderen.
Ministerie LVVN
De rechter stelde de stichting op 27 augustus 2024 in het gelijk. Het oordeelde dat het besluit van de minister om niet te handhaven onzorgvuldig en onvoldoende gemotiveerd was. Dit betekent dat het ministerie opnieuw onderzoek moet doen naar het gebruik van kraamkooien bij de betreffende varkenshouderij. Ook moet het ministerie binnen acht weken besluiten of handhaving noodzakelijk is. Mocht het ministerie besluiten om niet te handhaven, dan zal dit besluit zeer goed onderbouwd moeten worden, gezien het wetenschappelijk bewijs dat kraamkooien uiterst dieronvriendelijk en onnodig zijn. Mocht het ministerie geen valide reden kunnen vinden om niet te handhaven, dan zou dit nog weleens een verandering kunnen brengen voor de varkens in Nederland. Als het ministerie constateert dat kraamkooien in strijd zijn met artikel 1.6 van het Besluit houders van dieren, zouden kraamkooien namelijk niet meer mogen worden gebruikt. Dit zou positief nieuws zijn voor de varkens in Nederland! Zij verdienen het om op een natuurlijke manier voor hun biggetjes te kunnen zorgen. Dat betekent dat ze voldoende ruimte moeten hebben om rond te lopen en een nest te maken.
Ook in andere landen
Kraamkooien worden echter niet alleen in Nederland gebruikt. Ook in veel andere Europese landen zijn stallen te vinden waar varkens in krappe kooien vastzitten. Europese dierenrechtenorganisaties strijden al jaren voor een verbod op deze praktijken binnen de Europese Unie. Het succesvolle burgerinitiatief “End the Cage Age” is inmiddels aangeboden aan de Europese Commissie. Zij moet regelgeving opstellen om een einde te maken aan het gebruik van kraamkooien. Tot op heden is de Commissie echter tekortgeschoten in haar verplichting om actie te ondernemen.
Grote meerderheid EP stemt voor verbod op kooien in veehouderij
Toch zijn er ook positieve ontwikkelingen: in landen zoals Zweden, Zwitserland en Noorwegen zijn kraamkooien al verboden. Duitsland zal in 2033 volgen.
Binnenkort moet de rechter opnieuw uitspraak doen in een zaak tegen de intensieve varkenshouderij. Drie weken geleden spande Varkens in Nood een nieuwe procedure aan om een einde te maken aan het afbranden van varkensstaartjes. De hoop is dat de rechter wederom in het voordeel van Varkens in Nood zal oordelen. Zo kan ernstig en onnodig dierenleed worden teruggedrongen, vooral wanneer handhavende instanties nalaten om te te handhaven.
Bronnen:
- De Rechtspraak (1, 2)
- Varkens in Nood
- Wakker Dier
- Lees ook:
©AnimalsToday.nl Femke Oosterbaan Martinius
