Leden van de inheemse groep de Mapuche hebben een reis van 847 kilometer afgelegd langs de rivier Chubut in Argentinië. Met hun reizen vragen ze aandacht voor de bescherming van de rivier: pesticiden uit de landbouwsector en het delven van uranium door mijnbedrijven vormen een grote dreiging voor dieren, natuur en het leven van de Mapuche.
De rivier Chubut in Argentinië begint in de westelijke bergen van de Andes en stroomt helemaal over de lengte van het continent naar de Atlantische Oceaan in het oosten. Onderweg voedt het water van de rivier de dorst van alles dat leeft in hele droge gebieden en groene bossen. De provincie is er zelfs naar vernoemd. Niet gek dus, dat de Chubut rivier zo goed als heilig is voor mensen, vooral de inheemse volken. Echter staan de natuur en de rivier zelf onder druk. De Mapuche, een inheemse groep in Chili en Argentinië, steken hier een stokje voor. Recentelijk heeft een caravan van Mapuche leiders, activisten en antropologen een tocht afgemaakt van 847 km langs de rivier. Onderweg spraken zij met de Mapuche communes die zij tegenkwamen. Overal verschillende problemen, verschillende gevaren voor de dieren, natuur en de mensen zelf.
847 kilometer
De Mapuchecaravan reisde 847 kilometer lang met de rivier mee. Voor context, van top tot teen is Nederland maar zo’n 300 km lang. In de hoge zuurstofarme bergen, langs bossen veel wilder dan wat wij hier kennen en door landschappen veel droger dan ons groene landje. Overal waar zij kwamen spraken zij met andere Mapuche. Deze gesprekken waren omhuld met hun rituelen en tradities. Zo kwamen toch alle addertjes onder de prachtige landschappen tevoorschijn. Problemen met de natuur van allerlei soorten en maten. Aan de voet van de bergen in El Maitén, vertelden de Mapuche dat allerlei pesticiden van de aardbeienlandbouw in het water terechtkomen, wat vervolgens door het hele land draagt. Gif dus, en niet alleen voor de insecten die aan de aarbeien vreten.
Uraniummijnen
In Cerro Cóndor, halverwege de bergen en de oceaan, maken de Mapuche zich nog steeds zorgen over de vormalige uraniummijn. Als uranium gewonnen wordt, laat het namelijk veel afval achter, zowel in vloeibare als vaste vorm. Gedurende de tijd breekt het af tot radon, wat de grootste oorzaak is voor radioactieve vergiftiging in het milieu. Radon breekt uiteindelijk af tot radioactief gas dat verstopt kan zitten in plekjes in de grond. Een onwetend dier krijgt dat zo in zijn gezicht als het niet oppast.
Minder ruimte voor natuur
Ruimte voor de natuur is er ook steeds minder. Grootgrondbezitters zetten hele delen af, zoals bij twee belangrijke bronstromingen van de rivier. De eerste, bij de berg Carreras, ligt in een enorm ski resort van Abdullah Mana Al-Hajri, de zwager van de emir van Qatar. De tweede ligt in het gebied van DIUNA, het bedrijf van multimillionair Matar Suhail Al Yabhouni Al Dhaheri. Het gebied is 19.000 hectare groot en wordt gebruikt als privéjachgrond. Wederom voor context, dat is iets groter dan Amsterdam aan privégrond. Hier kan ook gejaagd worden op soorten die niet van nature in Argentinië voorkomen, zoals rode herten uit Europa. De grootste grondbezitter in Argentinië, het Italiaanse modenhuid de Benetoon Group, bezit zo’n 900.000 hectare – ongeveer zeven keer zo groot als Noord-Holland. De dieren hier kunnen vaak niet meer vrij bij het water en worden door de mensen daar lastiggevallen. Vooral in droge gebieden waar de rivier de enige bron van water is wordt het steeds moeilijker voor de dieren. Ook het vee van de Mapuche hebben steeds minder plek om te grazen.
Ook het politieke klimaat in Argentinië verandert, vooral nu er een nieuwe regering is. Verschillende politieke groepen en grote bedrijven pushen voor meer mijnbouw. Dit gaat zowel om grote hoeveelheden zilver en lood, als om die oude uraniummijnen. Mijnbouw kan schadelijk zijn voor het land en de dieren eromheen. Niet alleen door schadelijke afvalstoffen – vooral in het geval van de uraniummijnen – die in de grond en het water komen. Ook de constante activiteit van mensen, de wegen en het lawaai, drijft de dieren daar weg.
Mapuche verdedigen de rivier
De Mapuche geven ook aan dat veel van deze beslissingen worden gemaakt zonder dat zij hier echt over geïnformeerd worden. Grote bedrijven en de overheid gebruiken sluwe trucjes, zoals geen informatie vrijgeven of met één individu in gesprek gaan alsof die voor hun hele commune spreekt. Die weten namelijk dat er niemand zo oog heeft voor de natuur als de mensen die er direct van leven. De Mapuche hebben er vaker een stokje voor proberen te steken, zoals de rechtzaak die loopt tegen DIUNA en hun groot privéjachtgebied. Dit specifieke verzet wordt geleid door Soledad Cayunao, een 38-jarige moeder van drie. Nu heeft zij opeens te maken met strafrechtelijke aanklachten wegens verzet tegen DIUNA. In haar woorden:
“Het gaat niet alleen om het verdedigen van het Mapuche-gebied. Het gaat om de bronnen van het water, van de rivier die heel Chubut doorkruist. Dit zou voor iedereen belangrijk moeten zijn.”
Veel Chubut communes hebben ook problemen met het verkrijgen van een legale status. Zulke aanvragen kunnen voor eeuwig duren en verdwijnen vaak mysterieus in het systeem.
Beelden van de rivier Chubut
Die Mapuchecaravan heeft dus een enorme tocht afgelegd. Overal waar zij kwamen hoorden zij problemen aangaande de natuur en het milieu. Van pesticiden die het water in komen, tot enorme stukken land die niet meer veilig voor de dieren zijn. Nu menen de Mapuche zich beter te verenigen. Met één stem voor de rivier, de dieren, de natuur en voor het land daar te spreken. Zij wonen er immers.Voor ons allen, zowel daar als hier in ons kleine groene Nederland, geldt: houd de ogen open voor de natuur. Ook voor onze Rijn, Maas en Ijssel. Voor onze Rotte, IJ en alle andere rivieren.
Bronnen:
©AnimalsToday.nl Thomas Prins
