Natuur is fijn, natuur is goed, totdat iemand zich pijn doet. In West Australië lijkt de natuur zich tegen de mens te hebben gekeerd. Vijf mensen zijn er de afgelopen tien maanden gedood door een grote, witte haai.
Tot grote schrik van natuurbeschermers heeft de minister van visserij van West Australië Norman Moore aangekondigd zich hard te maken voor het legaliseren van de jacht op de haai voor commerciële doeleinden en de sportvisserij. Legaliseren van de jacht op de haai is echter geen doelmatige aanvulling op de verbetering van de beveiliging van de populaire surfstranden om toekomstige aanvallen te voorkomen. De minister laat weten dat hij niet aanstuurt op het preventief ruimen van witte haaien in de toeristische gebieden. Maar dat er iets gedaan moet worden staat buiten kijf, want de economie is in gevaar:
“It won’t be helping our tourism industry and those people who want to come here to enjoy an ocean experience will be turned away because of this situation.”
De doden, hoe tragisch en vooral bloederig ook, blijven in het grote plaatje uitzonderlijke incidenten vergeleken met de hoeveelheid mensen die jaarlijks omkomen in een auto-ongeluk of bij het klussen thuis. Of het aantal doden ten gevolge van onheil dat we op ons afroepen door onze manier van leven: overeten, tegennatuurlijk levensritme, fijnstof in de lucht, chemicaliën in de voedselketen, water en lucht. De kans om direct of indirect om het leven te worden gebracht door een medemens is nog altijd vele malen groter. Het gevaar is vooral een kwestie van perceptie. Maar een dier is een makkelijke zondebok die zonder consequenties uit ‘het systeem’ kan worden verwijderd als het voor teveel ongemakken zorgt.
Helaas weten we nog niet precies wat er gebeurt als de grote witte haai verdwijnt. Geen aanvallen meer op surfers, zoveel is zeker. Maar biologen zullen toch een aardige voorspelling kunnen doen over een ongewenst domino-effect. Haal het hoogste roofdier weg en er gaan grote veranderingen plaatsvinden op een lager, zogenaamd trofisch niveau in de voedselketen.
“Lack of great white sharks to control the sea lion population may be one of the contributing factors to the declining salmon populations along the coast of California and Oregon.”
valt op de website van Extreme Science te lezen. Met de haaien uitgeroeid was er geen controle meer op de populatie van zeeleeuwen. Het is zeer plausibel dat het verdwijnen van de witte haai mede bijdroeg aan overbevissing van de zalm langs de hele Noord-Amerikaanse westkust.
Het gaat slecht met de Great Whites. Sinds de afgelopen drie generaties is het aantal al met een vijfde afgenomen. Lokale populaties doen het zelfs slechter dan dat.
De grote witte haai staat bijna overal te boek als een beschermde diersoort, maar behalve klimaatverandering vervuiling, vernietiging van habitat en de soorteigen lage voortplantingssnelheid, draagt het dier een extra kwetsbaarheidsfactor met zich mee: zijn tanden.
Voor de liefhebber geeft weinig zo’n kick als het verslaan van een twee ton zware killer. Wie van veiligheid en orde houdt ziet het dier liever gaan dan komen. En daarmee kan de haai zich in het rijtje scharen met de wolf, de tijger, de krokodil, de leeuw en de beer. Hoewel de publieke roep om bescherming er zeker is, op het moment dat er overlast is, trekt het roofdier aan het kortste eind en staan de jagers en vissers te springen van ongeduld om de wapens weer op te pakken.
Helaas doen ook populair wetenschappelijke programma’s mee aan de hetze die zo ongeveer met de filmserie Jaws is begonnen. Onlangs zag ik een documentaire over de haai voorbij komen waarin werd gefilmd hoe een witte haai gevangen werd met een eerder gedode witte haai als beet. De boodschap was duidelijk: de haai is een gevaarlijk monster dat rücksichlos alles verscheurt wat op zijn pad komt. Wekt niet echt sympathie op voor het dier. Stel dat we pandaberen zouden lokken met dode pandaberen voor ons entertainment.
“People need to come to terms with the environments they go into to recreate,” zegt Sean Van Sommeran, the founder and director of the Pelagic Shark Research Foundation. “There are streams with crocodiles and forests with poisonous snakes, and there are sharks in the water. You just need to adjust your behavior to a place, not the other way around.”
De mens heeft een vijand nodig, maar men zou inmiddels beter moeten weten dan de natuur tot vijand te bestempelen. Want zodra de mens alle slagen tegen de natuur heeft gewonnen, komt hij erachter dat hij de strijd heeft verloren.
Bron ©PiepVandaag.nl Barry Wijnandts
