Op dit moment kan ecocide in de meeste landen in de wereld straffeloos plaatsvinden. Veel landen, met Schotland voorop, roepen dat het tijd is om de regels te veranderen. Samen met een groeiende wereldwijde beweging van advocaten, diplomaten en bezorgde burgers, wordt eraan gewerkt om ecocide tot een internationale misdaad te maken.
Schotland was het eerste land dat riep om straffen op te leggen aan personen die de natuur vernietigen. De Schotse advocaat Polly Higgins (overleden in 2019) richtte hiervoor de stichting Stop Ecocide International op. Het woord ecocide refereert aan de grootschalige beschadiging, de vernietiging of het verlies van ecosystemen – ernstige schade aan de natuur die wijdverspreid of langdurig is. Het betekent letterlijk ‘het doden van ons huis’. Ecocide, de afgelopen decennia herhaaldelijk gepleegd, is de belangrijkste oorzaak van de klimaatvervuiling en de ecologische noodsituatie waarmee we nu worden geconfronteerd.
Als Schotland wordt gesteund door de MSP’s (leden van het Schotse Parlement), zou Schotland een van de eerste landen ter wereld kunnen worden die een specifieke misdaadwet invoert voor massale schade en vernietiging van het milieu. Het streven van het Schotse Parlement naar nieuwe wetgeving wordt geleid door het Schotse Labour-lid Monica Lennon. Het Parlement steunt dan ook de actiedag ‘Laat vervuilers betalen’ op 23 september 2023, waarin de geïndustrialiseerde landen worden opgeroepen om verantwoordelijkheid te dragen en passende schadeloosstelling te bieden aan het klimaat. Jojo Mehta, uitvoerend directeur van Stop Ecocide International:
“Er is een leemte in het internationaal recht; naast oorlogsmisdaden, genocide en misdaden tegen de menselijkheid zou ook ecocide moeten staan.”
De groep heeft haar zaak tot in het hart van Brussel gebracht – waarbij de leiders van de EU nu een wet voor heel Europa overwegen, net als tientallen andere staten over de hele wereld. De EU-richtlijn van 2008 inzake de bescherming van het milieu door middel van het strafrecht wordt momenteel herzien. In het huidige ontwerp wordt ecocide wel genoemd, maar een zelfstandige strafbepaling waarin ecocide verboden wordt ontbreekt.
Ecocide zou gericht zijn op voorbeelden van wijdverbreide of langdurige schade aan ecosystemen, waarbij gruwelijke internationale incidenten aan de orde komen waarvoor momenteel geen mondiale wet bestaat om deze te vervolgen. Denk hierbij aan giftige olielekken in het Amazonegebied, de kernramp in Fukushima, kwikvergiftiging in rivieren door goudwinning of verwoestende plasticvervuiling in onze oceanen. Mehta benadrukt het voorbeeld van rioolwater dat in grote hoeveelheden in rivieren wordt gedumpt door waterbedrijven – een groeiend probleem in zowel Schotland als Groot-Brittannië:
“En wat te denken van de schokkende hoeveelheid afval van 19.000 Olympische zwembaden dat vorig jaar via riooloverstortbuizen in de Schotse waterlopen werd gepompt? Als je persoonlijk aansprakelijk zou kunnen worden gehouden voor dit soort acties, zou dat een veel sterker en reëler afschrikmiddel voor daders creëren.”
Over olie- en gasbedrijven die tientallen jaren fossiele brandstoffen hebben verbrand, waardoor de CO2-uitstoot in de wereld is toegenomen, zegt Mehta dat de nieuw te vormen wet helaas niet terug in de tijd kan gaan en activiteiten uit het verleden kan bestraffen. Wél zou de wet mogelijk kunnen worden gebruikt voor nieuwe plannen zoals de ontwikkeling door het Noorse bedrijf Equinor van een groot olieveld in de Noordzee, Rosebank, dat gepland is voor de kust van Shetland.
“Zodra de wet eenmaal van kracht is, kan een besluit dat leidt tot ernstige klimaatvervuiling serieus moeten worden heroverwogen.”
Labour-lid Lennon:
“Gezien de mate van dreiging waarmee het klimaat wereldwijd wordt geconfronteerd, willen we deze aanpakken op een manier die in de huidige wetgeving gewoonweg ontbreekt. Naarmate de klimaatcrisis verergert, is er een sterker afschrikmiddel nodig om gruwelijke daden van milieuschade te voorkomen. Criminelen die de kostbare natuurlijke omgeving beschadigen zijn niet bang voor de wet, en dat moet veranderen.”
Ook in Nederland is er sinds 2013 een tak van Stop Ecocide.
Voorbeelden van ecocide
- Industriële visserij: Praktijken als diepzee sleepnettenvisserij die complete ecosystemen verwoesten door het baggeren van de oceaanbodem, en overbevissing met als gevolg een enorm verlies aan biodiversiteit.
- Olielekken: Talloze voorbeelden van rampen, waarvan de ergste de Deepwater Horizon in 2010 die een oliedrab veroorzaakte over een oppervlakte van meer dan 140.000 vierkante km met een geschatte 1.770 km aan verontreinigde kustlijn. De rivierdelta van de Niger lijdt al tientallen jaren onder aanhoudende olielekkages door olieboormaatschappijen en is nog steeds één van de meest verontreinigde gebieden op Aarde.
- Plastic vervuiling: Productie, transport en afval van de plastic industrieën spelen een grote rol in de alles doordringende ‘plastic soep’.
- Diepzee mijnbouw: Deze jonge mijnindustrie leidt nu al tot de roep om een moratorium, vanwege de desastreuze gevolgen van de fysieke verstoringen en vervuiling in de Stille Oceaan.
- Ontbossing: De grootste bedreiging voor zowel de biodiversiteit als voor het klimaat is ontbossing. Vooral het verdwijnen van tropische regenwouden, die de rijkste ecosystemen herbergen en die het klimaat van de gehele planeet reguleren.
- Industriële veehouderij: Veeteelt voor de productie van rundvlees is oorzaak nummer 1 van de ontbossing van het Amazone regenwoud, samen met grootschalige soja plantages ten behoeve van voedselvoorziening voor de industriële veehouderij.
- Minerale onttrekkingen aan de bodem: Koper, ijzererts en goud mijnindustrieën en olieboringen dragen allemaal bij aan ontbossing, en aan vergiftiging van landschappen en rivierstroomgebieden.
- Palmolie en houtproductie (monoculturen): Dit zijn de voornaamste oorzaken van ontbossing in Indonesië en Maleisië.
- Mijnen: Van gouddelving tot bergtopverwijdering. De mijnindustrie in al zijn varianten is recordhouder wat betreft ernstige land- en watervervuiling.
- Teerzanden: De Athabasca teerzanden in Canada, vormen ‘s werelds grootste gebied van teerzandoliewinning, met catastrofale gevolgen voor flora en fauna en inheemse grond. Ze laten diepe littekens achter in het landschap die zelfs vanuit de ruimte zichtbaar zijn.
- Schaliegaswinning: De giftige effecten van deze onconventionele manier van olie -en gaswinning zijn uitgebreid gedocumenteerd en hebben opeenstapelende gevolgen.
- Textielchemicaliën: De textielindustrie heeft een zeer vervuilende impact. Giftige chemicaliën die bij het verven worden gebruikt, worden via het afvalwater geloosd.
- Landbouwgif: Bodems, riviernetwerken en insectenpopulaties worden allemaal ernstig bedreigd door de industriële landbouw vanwege de toepassing van gif en monocultuur.
- Giframpen en chemische wapens: Er zijn hiervan veel voorbeelden, waarvan de giframp in Bhopal wel één van de ergste was. In verband met het inzetten van het chemische wapen Agent Orange werd het woord ‘ecocide’ voor het eerst gebruikt.
- Radioactieve besmetting: Kernrampen zoals in Tsjernobyl en Fukushima. Radioactieve besmetting door het testen en door het gebruik van atoombommen in oorlogsvoering zijn duidelijke voorbeelden. Maar recentelijk bleek ook de olie-industrie erbij betrokken te zijn.
.
Bescherm de aarde, verander de wet!
De Stop Ecocide Foundation is een liefdadigheidsorganisatie die ernaar streeft ecocide als internationaal misdrijf te laten erkennen door het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag en ecocide op nationaal en regionaal niveau als misdaad te laten erkennen en toezicht te houden op de effectieve implementatie van alle wetgeving die ecocide criminaliseert in de breedste zin van het woord.
.
Bronnen:
- Daily Record
- New Perspectives’ Promise Institute Symposium 2023
- Stop Ecocide internationaal
- Stop Ecocide NL
- Stop Ecocide NL/YouTube
©AnimalsToday.nl Marianne Miltenburg
