Uit recent onderzoek blijkt dat de lange nek van giraffen wel eens een andere reden kan hebben dan het zoeken naar bladeren hoog in boomtoppen. Een nieuwe studie toont aan dat de evolutie van de nek in giraffen begon als ‘wapen’ voor het uitdelen van kopstoten.

giraffen
Lange nek van giraffen ontstaan door vechten | Foto: publiek domein

Extreme evolutie bij dieren, zoals de verlenging van de nek van giraffen, is al decennia de focus van intensief onderzoek. Sinds de tijd van Darwin worden giraffen gezien als het klassieke voorbeeld van adaptieve evolutie. Dat zij een lange nek hebben om bladeren uit hoge bomen te eten, zou zijn ontstaan als direct resultaat van selectie. Paleontoloog Shi-Qi Wang en co-auteurs beargumenteren in hun artikel in Science dat dit in eerste instantie met vechten te maken had. Zij omschrijven een fossiele giraffe uit het Mioceen (16,9 miljoen jaar geleden) gevonden in Noord-China met een helmachtige schedel, inclusief complexe hoofd- en nekwervels, die daarop duidt.

Evolutie

Door de vondst van deze voorheen onbekende giraffensoort (Discokeryx xiezhi) is het begrip in de redenen achter de evolutie van hoofd en nek in giraffen vergroot. Uit het onderzoek komt naar voren dat deze giraffen graasden in open gebieden met meerdere waterbronnen. Deze waren waarschijnlijk moeilijk te gebruiken door andere eigentijdse herbivoren. De typische lange nek van giraffen verscheen pas tijdens het Plioceen (zo’n 5 tot 2 miljoen jaar geleden) in savannegebieden. Voor die tijd werd de soort gekenmerkt door een kortere, stevige nek die met name werd ingezet door mannetjes in paringstijd. Deze oergiraffe vermeed waarschijnlijk concurrentie met runderen en hertachtigen, waardoor andere niches benut moesten worden.

Uit tandglazuuronderzoek blijkt dat deze niches vergelijkbaar zijn met die van moderne giraffen, waarbij er hoger in bomen en struiken naar voedsel wordt gezocht. Ook toont de studie aan dat girafachtigen een grotere diversiteit aan ‘hoofddeksels’ vertonen dan andere herkauwers. Verder laat het zien dat het leven in specifieke ecologische niches verschillende strijdgedragingen kan hebben bevorderd, wat heeft geresulteerd in meerdere vormen van de evolutie van het hoofd en nek. De moderne giraffe (Giraffa camelopardalis) kwam daarbij als overwinnaar uit de strijd. Bij deze giraffe ontwikkelde het helmpje zich tot de bekende hoorntjes.

milieucriminaliteit
Foto: publiek domein

“De mannetjes gebruikten hun nek voor gevechten die steeds heftiger werden”, aldus Wang.

“En zo werd de nek van de giraf langer en langer.”

Dat deze nek ook uiterst geschikt bleek voor het grazen van hogere blaadjes is volgens deze onderzoekers enkel een handige bijkomstigheid.

Bronnen:

©AnimalsToday.nl Juliëtte Ronteltap