Het internet staat vol met leuke kattenfilmpjes. De afgelopen weken zijn filmpjes waarin katten zich wezenloos schrikken van een komkommer erg populair. De situatie is elke keer hetzelfde: een kat zit te eten en ziet dan opeens een komkommer naast hem. Zodra de katten de komkommer zien, springen zij met vier poten in de lucht en proberen al slippend op een gladde vloer zo snel mogelijk weg te komen van die ‘vreselijk enge’ komkommer. Hahahaha, echt ontzettend grappig die capriolen van die katten, toch…? De meningen hierover zijn verdeeld. De ene persoon vindt het hi-la-risch, de andere spreekt van dierenmishandeling. Waarom schrikken katten eigenlijk zo hevig van een alledaags voorwerp als een komkommer? En zo erg is het toch niet dat katteneigenaren dit nadoen? Deze veel gestelde vragen wil ik graag beantwoorden.

Kat Binki - komkommers
Kat Binki | Foto: Mona de Keizer

Het is niet zozeer de komkommer die de kat hevig doet schrikken, maar de situatie waarin de kat de komkommer ziet. Onze huiskatten voelen zich over het algemeen veilig in hun territorium (lees: ons huis). Een kat die rustig zit te eten is op dat moment vooral bezig met zijn eten en houdt zich niet zo bezig met zijn omgeving. In de filmpjes zie je dat op het moment dat de katten opgehouden zijn met eten, ze opeens ‘iets’ zien waar ze heel erg van schrikken. De katten hebben tijdens het eten niet gemerkt dat de komkommer werd neergelegd en worden plotseling geconfronteerd met een object in hun nabijheid. Zoals we zien in de filmpjes kan dit bij de kat een hevige schrikreactie opleveren. De schrikreactie begint met acute hevige angst en stress en zorgt er voor dat de kat met vier poten tegelijk in de lucht springt en zo snel mogelijk wegvlucht van de plek des onheils. Dit komt voort uit het overlevingsmechanisme van katten; als er acuut gevaar dreigt dan treedt er een  zogenaamde vecht- of vluchtreactie op. Het lichaam produceert op zo’n moment adrenaline en cortisol (stresshormoon), de bloeddruk en hartslag schieten omhoog en de spieren worden aangespannen.

Er zijn ook filmpjes op internet te vinden waarin de kat de komkommer voorzichtig gaat onderzoeken. De komkommer wordt dan niet plotseling dichtbij de kat gelegd, maar op enige afstand van de kat. De kat komt langzaam dichterbij en slaat voorzichtig met zijn voorpoot eerst een paar keer in de richting van en uiteindelijk tegen de komkommer. Hij bekijkt de komkommer goed en ruikt er aan. Dit is de manier waarop een kat een onbekend voorwerp onderzoekt om te bepalen of het voorwerp een bedreiging vormt. Ik weet zeker dat katten niet alleen hevig kunnen schrikken van een komkommer, maar ook van allerlei andere ‘ongevaarlijke’ alledaagse voorwerpen. Het ligt er maar aan op welke manier en in welke situatie de kat deze voorwerpen (letterlijk) onder ogen krijgt.

Hoewel het voor katteneigenaren misschien verleidelijk is om dit uit te gaan proberen bij hun kat, raad ik het mensen ten zeerste af dit na te doen. Hoe je het ook wendt of keert, de hevige schrikreactie op zich is een negatieve ervaring voor een kat. Katten begrijpen niet dat het een grap is. Je kunt dit misschien nog het beste vergelijken met het laten schrikken van een heel jong kind. Ik zou het mijn katten in ieder geval niet willen aandoen.

Gastcolumn Mona de Keizer, gedragstherapeut voor katten bij Tinley Gedragstherapie voor Dieren